شکوفایی دانش آموزی و خودآموزی بزرگان
امیرکبیر دوران کودکی را در خانوادۀ قائممقام به خانهشاگردی سپری کرد. داستان معروف فراگرفتن درس به هنگام خدمت به فرزندان قائممقام، که بارها در منابع به آن اشاره شده، مربوط به همان ایامی است که به خانهشاگردی مشغول بوده است:
گویند که امیر در کودکی که ناهار اولاد قائممقام را میآورد، در حجرۀ معلمشان ایستاده، برای بازبردن ظروف، آنچه معلم به آنها میآموخت او فرامیگرفت تا روزی قائممقام به آزمایش پسرانش آمده، هرچه از آنها پرسید ندانستند. امیر جواب میداد. قائممقام پرسید تقی تو کجا درس خواندهای؟ عرض نمود روزها که غذای آقازادهها را آورده، ایستاده، میشنودم. قائممقام انعامی به او داد. او نگرفت و گریه کرد. بدو فرمود چه میخواهی؟ عرض کرد. به معلم امر فرمایید درسی را که به آقازادهها میدهد به من هم بیاموزد. قائممقام را دل سوخته، معلم را فرمود تا به او نیز میآموخت (حكیمی، ص 38).منبع:وب سایت دکتر علی اکبر ولایتی