تبیان، دستیار زندگی

بابل شهر بهار نارنج با وسـعت 15781 كیلومتر مربع در 52 درجه و 41 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 33 دقیقه عرض شمالی قرار دارد. از شمال به شهرستان بابلسر، از شمال شرق به شهرستانهای جویبار و كیاكلا و قائم شهر، از جنوب شرقی و جنوب به سواد كوه و از غرب به شهرستان آمل محدود می شود. ارتفاع آن از سطح دریای آزاد 5 متر كمتر و 22 متر از دریای خزر بالاتر است و براساس آخرین تقسیمات كشوری دارای 6 شهر و 6 بخش و 13 دهستان است.

طبق آخرین سرشماری چهارصد و پنجاه و شش هزار و پانصد و هشتاد و یك نفر جمعیت دارد كه 6/42 درصد آن در مناطق شهری سكونت دارند. زبان مردم بابل گویش طبری مازندرانی است. آب و هوای آن باتوجه به نزدیكی دریا و وجود جنگل و كوه به دو نوع معتدل خزری مرطوب و كوهستانی تقسیم می شود.

نواحی جنگلی در شهر و حومه و بخش مركزی و ناحیه كوهستانی در جنوب آن قرار دارد، رطوبت هوا مخصوصاً در تابستان ها در مناطق جنگلی زیاد و شرجی می شود. از مهم ترین رودهای این شهرستان بابل رود و سجادرود است كه از ارتفاعات شمالی البرز سرچشمه می گیرند و قبل از رسیدن به پل محمد حسن خان به یكدیگر متصل شده و به بابلسر می ریزند.

بنا به مكتوبات مورخین و باتوجه به نفوذ دین زرتشت در دوران باستان بومیان این شهر (مه میترا) می نامیدند و از اواخر دوران سوم هجری از مامطیر به عنوان یكی از شهرهای طبرستان یاد می كردند. این شهر از اواخر قرن هشتم هجری قمری همزمان با فرمانروایی سادات مرعشی به بار فروشده و اواخر دوره صفوی به بار فروش تغییر یافت و در سال 1311 به مناسبت مجاورت بابل رود كه در غرب این شهر جریان دارد بابل كنونی نامیده می شود.

از جمله مراكز مذهبی و تاریخی بابل می توان به مسجد جامع بابل، امامزاده قاسم، بقعه متبركه سلطان محمد طاهر، بقعه درویش فخرالدین موزیرج، امامزاده محمد شهر آشوب، و برج سرست، سقا نفار كیجا تكیه، مسجد و مدرسه كاظم بیكی، پل معروف و تاریخی محمد حسن خان، حمام میرزا یوسف، تكیه مقر یكلا، سقا نفار و تكیه كبر یا كلا، سقا نفار روستای شیاده، موزه (گنجینه) بابل، كاخ سلطنتی، برج دیدبانی، و از جاذبه های توریستی علاوه بر مناظر و پدیده های جنگل و رودخانه ها و كشتزارها می توان از آب معدنی آرزو در دل روستای اری در بخش بند پی شرقی شهرستان بابل جاده گلوگاه، سجادرود- شیخ موسی به عنوان یكی از جاذبه های طبیعی خاص این منطقه نام برد.

پل محمدحسن خان در سه كیلومتری جنوب شهر بابل بر سر راه قدیم بابل- آمل و روی رودخانه بابل احداث شده است. در نیمه دوم قرن دوازدهم هجری (اوایل حكمرانی كریم خان) محمد حسن خان جدآقا محمدخان قاجار با صرف دوازده هزار تومان پل اجری عظیمی بنا كرد كه اكنون نیز به نام او هم چنان پا برجاست این پل دارای هشت چشمه است و بدنه آن با تاق نمای بلند و كشیده و یك ردیف تاق نمای كوچك آجری تزیین شده است. پل مذكور دوبار مرمت شده است.

موزه بابل واقع در خیابان در سال 1307 هجری شمسی به عنوان بلدیه بنا شده است این بنا به احتساب زیرزمین سه طبقه است. ورودی اصلی رو به جنوب است كه اتاق هایی در دو طرف تالار ورودی قرار دارد. دسترسی به طبقه دوم از طریق پلكانی در وسط تالار امكانپذیر است. این بنا در اسفند 1374 با كاربری فرهنگی در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت و پس از مرمت و باز پیرایی در بهمن 1375 به صورت موزه برای عموم گشایش یافت.

با نگاهی به این برج از سوئی سقا نفارهای چوبی مازندران و كلاه فرهنگی كه در كوشك های دوران صفوی در این مرز و بوم ساخته شده است در نظر مجسم می شود و از سویی دیگر رد پای معماری دوره پهلوی اول با به كارگیری نوع معماری مذكور و بهره برداری از فناوریهای پیشرفته زمان خود ساخته شده است.

آب معدنی ازرود

این مكان در روستای اری در بخش بند پی شرقی و در جنوب شرقی شهر بابل در میان یك دره زیبای جنگلی و در كنار رودخانه قرار دارد كه مجموعه طبیعی بی نظیری را با تركیبی جالب عرضه می كند. آب معدنی فیروزه ای رنگ در دل جنگلهای سبز منظره ای را خلق كرده است كه در دیگر نقاط كمتر دیده می شود آب باجوشش از دل زمین استخر كوچكی را پدید آورده كه به خاطر تركیبات گوگردی برای بیماری های (موضعی) ، روماتیسم و درد مفاصل بسیار مفید است.

پارک نوشیروانی

پارک نوشیروانی بابل که در بین مسیر بابل به امیرکلا واقع شده است توسط مرحوم نوشیروانی از خیرین این شهر ساخته شده و یک شهربازی نیز در آن واقع شده است که می تواند برای کودکان فضای دلپذیری را فراهم آورد. این پارک دارای محیطی زیبا است که در آن علاوه بر شهربازی محیط آبی (استخری) قرار دارد که امکان سوار شدن پدالو هم قرار دارد. علاوه بر مسجد در کنار این پارک، سرویس های بهداشتی نیز تعبیه شده است.

شیخ موسی


روستای شیخ موسی از توابع بابل در منطقه بند پی شرقی بابل با ارتفاع 2500 متر از سطح دریا و در 65 کیلومتری بابل جذابترین مناظر جنگلی، ییلاقی و کوهستانی را دارا می باشد. زیارتگاه شیخ موسی در نقطه بالای روستا با گنبدهای نقره ای دیده می شود. تپه های سبزپوشیده و حضور دام زیاد در این منطقه در منطقه کوهستانی شیخ موسی با خانه های چوبی و حصار سنگی بسیار دلرباست اهالی منطقه اطراف و به خصوص بابلی های عزیز از این منطقه به عنوان ییلاق تابستانی استفاده می کنند. آبشار سیخ موسی یا آبشار حاجی شیخ موسی یکی از زیبایی های این منطقه است در دل جنگل های زیبای آن.

از دیگر جذابیت های روستای شیخ موسی مراسم فولکوریک آن یعنی جشن مردگان است. 28 تیرماه در گاهشماری طبری مصادف است با «جشن بیس و شش عیدماه». طبق یک باور عامیانه، ماجرا برمی گردد به زمانی که شخصیتی به نام فریدون به خونخواهی پدرش با همراهی سپاهی از مردم مازندران به مصاف ضحاک پادشاه اهریمنی می رود و پس از جانفشانی و کشته شدن تعداد زیادی از افرادش، به بند کشیده و در قعر چاهی انداخته می شوند بعد از آن ماجرا، مردم همه ساله در چنین روزی جشنی می گرفتند و سر قبر مردگانشان شمع روشن می کردند.

پهلوانان هر منطقه هم به یاد این نبرد تن به تن باهم کشتی پهلوانی می گرفتند. هر چند با گذشت سال ها مراسم جشن کمرنگ شده و کیفیت برگزاری آن تغییر کرده ولی این طور که از شواهد پیداست، روشن کردن شمع بر سر مزار اموات و غبارروبی و تمیز کردن آرامگاه ها که به «آستانه تراشی» معروف است، همچنان مرسوم است.

پخش غذا و شیرینی برای شادی روح رفتگان و برگزاری مسابقات کشتی لوچو در چنین روزی، یاگاری است از همان زمان. البته این آخری یعنی « لوچو» آن قدر پررنگ شده که پا گرفته از قهرمانان کشتی مازندران روزگاری از لوچوکاران و پهلوانان این بازی بوده اند. شالیزارهای سرسبز به قدری دیدنی اند که به راحتی می توانند ما را از مقصدمان غافل کنند. لوچو در رابطه تنگاتنگی با فصل کاشت و برداشت محصول دارد. بطوری که روستاییان از اوقات فراغتی که پس از نشا و یا دروی برنج برایشان ایجاد می شود، برای برگزاری مسابقات لوچو استفاده می کنند.