تبیان، دستیار زندگی

آداب قرائت قرآن :

 
آداب قرائت بر دو قسم است  :

• 1.آداب ظاهریه
• 2.آداب باطنیه

آداب ظاهریه قرائت قرآن :

• 1. با طهارت بودن یعنى با وضو بودن .
• 2. با كمال ادب خواندن .
• 3. با طمأنینه در حال ایستاده یا نشسته ، بدون اینكه تكیه دهد یا چهار زانو بنشیند .
• 4. شمرده ، شمرده بخواند ، چنانچه در قرآن مى فرماید : و رتّل القرآن ترتیلا .
• 5. جهر متوسط (یعنى معمولى بخواند) اگر ایمن از ریا باشد و الاّ آهسته بخواند .
• 6. با حال حُزن و گریه و بكاء باشد .
• 7. با تحسین و تجوید قرائت یعنى با در نظر گرفتن قواعد تجوید .
• 8. اداء حقوق قرائت ، با اینكه اگر به آیه سجده رسید سجده كند و اگر به آیه عذاب رسید به خدا پناه ببرد و استعاذه كند و اگر به آیه رحمت و مغفرت برخورد كرد استرحام و استغفار و شكرگزارى نماید و به آیات بهشت مسئلت و درخواست كند و به آیه دعا ، دعا نماید و به آیه تكبیر ، تكبیر گوید و به آیه تسبیح ، تسبیح كند .
• 9. قبل از شروع به قرائت استعاذه كند : اعوذ باللّه من الشیطان الرجیم گوید .
• 10. پس از فراغ از قرائت هر سوره بگوید: صدق اللّه العلى العظیم و بلّغ رسوله الكریم اللّهم انفعنا به وبارك لنا فیه و الحمد للّه رب العالمین .

آداب باطنیه :

• 1. فهمیدن و پى بردن به عظمت كلام ، به این معنى كه بداند 2.قرآن كلام الهى است كه از عرش عظمت حق نزول نموده تا به مرتبه افهام خلق رسیده براى اینكه بشر را از تیهِ ضلالت و سرگردانى به سرمنزل سعادت جاودانى هدایت كند و كلید خزائن گوهرهاى گرانبهائى است كه هر كه بچنگ آورد ، بغناى حقیقى نائل گردد و آب حیاتى است كه هركه بیاشامد از زندگانى جاوید بهره مند شود و داروى شفابخشى است كه هر كه بنوشد از دردهاى نهانى و آشكار شفا یابد .

• 2. دانستن و پى بردن به عظمت گوینده كلام ، یعنى بداند كه گوینده آن خداوند بزرگ و آفریدگار و پروردگار جهانیان است كه ذات مقدسش جامع جمیع كمالات و منزّه از همه عیوب و نواقص و مبرّا از احتیاج است و نهایتى براى صفات كمالى و عظمت و كبریائى و علوّ او نیست و او حكیم على الاطلاق و عالم به جمیع سرائر و نهان ها و ضمائر و قادر بر هر چیز وسیع و بصیر و مُدرِك و لطیف و خبیر است .

• 3. از طهارت ظاهر به طهارت باطن التفات نمودن ، به این معنى كه بداند چنانچه ظاهر 2.قرآن را بدون طهارت نمى توان مسّ نمود تا زمانى انسان از سخنان زشت و ناروا پاك نگردد و دل انسان از اخلاق ناپسند و صفات نكوهیده پیراسته نشود، حقیقت كلام حق را در نمى یابد و لذّت شیرینى آن را درك نمى نماید .

• 4. با خضوع و خشوع و رقّت قلب و خوف خدا 2.قرائت كردن ، چنانچه از حضرت صادق (ع روایت مى كند : « من قرء ال2.قرآن یخضع ولم یرقّ قلبه ولم ینشاء حزنا و وجلا فى سرّه فقد استهان بعظیم شاءن اللّه و خسر خسرانا مبینا » ، كسى كه 2.قرآن بخواند و خاضع نشود و رقت قلب نداشته باشد و در باطنش حزن و ترس پیدا نشود، به تحقیق به امر بزرگ خدا توهین كرده و زیان آشكارائى نموده است .

• 5. با حضور قلب و ترك حدیث نفس كه روح هر عباداتى است ، 2.قرآن خواندن .

• 6. در معانى آیات 2.قرآن تدبّر نمودن ، چنانچه در 2.قرآن مى فرماید : « افلا یتدبرون ال2.قرآن ام على قلوب اقفالها » ، پس آیا در 2.قرآن تدبر نمى كنند بلكه بر دلهاى آنان قفل زده شده و آقا امیرالمؤمنین (ع) فرمود: در عبادت بدون علم ، و در 2.قرائتِ بدون تدبیر و فكر خیرى نیست .

• 7. متحقق شده به حقایق 2.قرآن از اعتقادات و اخلاق فاضله و اعمال صالحه چون 2.قرآن مشتمل بر توحید و بیان صفات و افعال صانع عالم و اوصاف و احوال روز قیامت و بهشت و دوزخ و علّت بعثت انبیاء و صفات و رفتار آنها و تمجید از گروندگان به پیغمبران و تقبیح مخالفین آنان و بیان صفات حسنه و اخلاق پسندیده و همچنین صفات سیّئه و اعمال نكوهیده و ذكر فوائد اطاعت و ایمان و عمل صالح و زیانهاى معصیت و كفر و اعمال زشت و بیان قصص و حكایات امم گذشته و غیر اینها از امور دیگر مى باشد كه خواننده 2.قرآن باید از هر قسمت از این امور كاملاً بهره بردارى كند . به امور اعتقادیه آن معتقد و به اخلاق فاضله اش متخلّق و به اعمال شایسته اش عامل گردد. از قصص آن عبرت گرفته ، به وعده هاى 2.قرآن امیدوار و از وعید آن بهراسد .

• 8. تخصیص : یعنى متوجه باشد كه خداوند او را مخاطب قرار داده با وى تكلم مى كند و گویا در محضر پیغمبر (ص) بوده و از زبان آنحضرت كلام الهى را مى شنود .

• 9. تأثیر قلبى : یعنى از مواعظ 2.قرآن متعظ و متذكر شود و پند بگیرد، اوامر آن را امتثال و از نواهى آن اجتناب كند، به ذكر نِعَم الهى كه مى رسد شكرگزار و از بلیّات و نعماتش استعاذه نماید و به حول و قوّه الهى متمسّك و از هر حول و قوّه اى بیزارى جوید و توفیق امتثال اوامر و اجتناب از نواهى 2.قرآن را از خدا طلب نماید .

• 10. ترقّى به درجات و مراتب كلام حق به این معنى كه :

          در مرتبه اول : خود را مقابل حق ببیند كه با خدا تكلم مى كند ،

          در مرتبه دوم : كلام حق را بشنود كه بنده اش را مخاطب قرار داده و با او سخن مى گوید ، 

         در مرتبه سوم : خدا را به چشم دل ببیند، چنانچه از حضرت سیّد الشهداء (ع) و از حضرت صادق (ع) روایت شده است كه خداوند بر بندگانش در  

         كتاب خود و كلام خود تجلّى مى نماید .

ثوابهاى قرآن :

پیامبر اسلام (ص) فرمود : خداوند متعال خواننده قرآن را به هر حرفی كه در نماز ایستاده قرائت كند ، صد حسنه و اگر نشسته بخواند پنجاه حسنه و اگر

در غیر نماز با طهارت (وضو) باشد ، بیست و پنج حسنه و بى طهارت ، ده حسنه عطا مى فرماید.

مى فرمود : هر كس در شب ، ده آیه از قرآن را تلاوت كند ، او را از غافلان ننویسند و هر كس پنجاه آیه تلاوت كند ، او را از ذاكران نویسند و هر كس صد

آیه تلاوت كند او را در كتاب مطیعان و داعیان ثبت كنند و هر كس دویست آیه قرائت كند او را از زمره خاشعان شمرند و هركس سیصد آیه بخواند او را از

فائزان و رستگاران نویسند و هركس پانصد آیه تلاوت كند از جمله مجتهدان نگارند.

مى فرمود : هر كس قرآن تلاوت كند گوئیا نبوت در میان هر دو پهلوى او مندرج شده و به رتبه پیغمبران رسیده ، ولى به او وحى نمى رسد.

مى فرمود : همانا اهل قرآن در بلندترین درجات آدمیان هستند بجز پیغمبران و مرسلین . پس حقوق اهل قرآن را اندك و كم مشمارید ، زیرا براى ایشان از

طرف خداى عزیزِ جبار مقام بلندى است  .

اهمیّت قرآن :

رسول خدا (ص) به قرآن بسیار اهمیّت مى داد و در تعلیم و به كاربستن آن سعى خاصّى مبذول مى فرمود. آرزومند بود كه این كلام دلنشین خدا در دلها

بنشیند و قلوب را كه مركز فرماندهى وجودند مُسخّر كند.

مى فرمود : قلبى كه ظرف قرآن باشد از عذاب خدا بدور است.

مى فرمود : وقتى فتنه ها همچون پاره شب تار ، شما را در میان گرفت به قرآن رو آورید.

مى فرمود : خانه هاى خود را با تلاوت قرآن منوّر گردانید.

مى فرمود : فرزندانتان را بر سه چیز پرورش دهید: دوستى پیغمبرتان ، دوستى اهل بیت او، تلاوت قرآن  .

مى فرمود : اشرف امّت من كسانى هستند كه حاملان قرآن اند و كسانیكه شب زنده دارند و با پروردگار خود راز و نیاز دارند.

مى فرمود : خواندن قرآن افضل از ذكر است و ذكر افضل از صدقه است و صدقه افضل از روزه است و روزه سپر آتش دوزخ است  .