ازدواج زود هنگام یا ازدواج درسنین نوجونی عملیست كه با تحت تأثیر قرار دادن زندگی فرد به انحاء مختلف باعث فراهم شدن شرایط فقراقتصادی بویژه برای زنان نوجوان شده و از طریق كاهش تحصیلات منجر به پیدایش فقر می‌شود. كارشناسان معتقدند كه ازدواج زودهنگام منجر به زنانه شدن فقر می‌شود؛ این در حالیست كه مشكلات مربوط به حاملگی، زایمان و نیز مرگ و میر مادران در میان كسانی كه زود ازدواج كرده‌اند بیشتر است.
به گزارش سرویس «زنان» ایسنا نتایج مطالعات صورت گرفته در ایران نیز نشان می‌دهد كه بیش از20 درصد دختران ( از 7/7 درصد در شهر تهران تا 40 درصد در مناطق روستایی سیستان و بلوچستان) قبل از سن 18 سالگی ازدواج كرده‌اند؛ بطوریكه ازدواج زودهنگام مهمترین عامل ترك تحصیل دختران نوجوان شناخته شده است.
ازدواج زودهنگام بطور اجتناب‌ناپذیری می‌تواند جوانان درسن مدرسه را از حق تحصیل محروم كند.
امروزه در بسیاری از كشورهای دنیا بویژه كشورهای درحال توسعه بسیاری از دختران به محض ازدواج هم به صورت قانونی و هم درعمل از ادامه تحصیل محروم می‌شوند. در ساده‌ترین حالت، ازدواج زودهنگام نقض حقوق انسانی افراد است؛ این در حالیست كه حق رضایت آزاد و كامل در ازدواج در بیانیه جهانی حقوق بشر1948 برای افراد به رسمیت شناخته شده است، اما زمانیكه یكی از زوجین غیربالغ باشد این رضایت نمی‌تواند آزاد و كامل باشد.
از سوی دیگر ازدواج زودهنگام باعث افزایش میزان باروری شده؛ به گونه‌ای كه خطر سقط جنین در میان مادران نوجوانان بیشتر تجربه می‌شود، علاه بر این خشونت خانگی و جنسی علیه همسران نوجوان معمول‌تر و احتمال طلاق و جدایی در بین افرادی كه زود ازدواج كرده‌اند نیز بیشتر است.
به گفته محققان، ازدواج زودهنگام حتی بر روی بچه‌هایی كه حاصل این ازدواجها هستند نیز تاثیر منفی می‌گذارد و جالب این كه بسیاری از این تأثیرات به صورت غیرمستقیم از طریق تحصیلات اعمال می‌شود.
بررسی‌های كارشناسان و جامعه‌شناسان نشان می‌دهد كه در كشورهای درحال توسعه، زنانی كه زود ازدواج می‌كنند، معمولا به دبیرستان نرفته‌اند. آنها عنوان می‌كنند كه تحصیلات ممكن است به طور غیرمستقیم باعث تأخیر در ازدواج شود؛ به عبارت دیگر دستاوردهای تحصیلی باعث مشاركت در نیروی كار شده و در نتیجه جذابیت ازدواج را كاهش داده و انگیزه اقتصادی ازدواج زود هنگام را با كمك به افزایش حقوق و افزایش دسترسی به فرصتهای بهتر كاهش می‌دهد.
تحقیق صورت گرفته توسط «علی یاراحمدی» درباره «تاثیر ازدواج زودهنگام برترك تحصیل زنان نوجوان در ایران با رویكرد چند سطحی» برروی افراد مؤنث10 تا 19 سال كشور نیز حاكیست بطور متوسط 4/16 درصد افراد مؤنث 15 تا 19 سال كل كشور متأهل بوده كه این رقم برای مناطق روستایی و شهری به ترتیب 6/19 و 7/13 درصد است؛ از سوی دیگر میزان ازدواج افراد واقع در گروه سنی 10 تا 14 سال كمتر از یك درصد است.
به گزارش ایسنا، بر اساس این تحقیق نسبت تأهل برای افراد باسواد 15 تا 19سال، 16 درصد و برای افراد بی‌سواد 25درصد است؛ این درحالیست كه درصد ازدواج در بین افراد باسواد واقع در این سن كمتر از یك درصد و در بین افراد بی‌سواد 10 تا 14 سال 7/5 درصد است.
میزان ازدواج زودهنگام در استانهای كشور بیانگر آن است كه پایین‌ترین میزان ازدواج زودهنگام متعلق به شهر تهران با 7/7 درصد است و مناطق روستایی استانهای اصفهان و سیستان و بلوچستان بیشترین میزان را به خود اختصاص داده‌اند.
همچنین بررسی درصد كسانی كه تا قبل از سن 17، 18 و 19 سالگی ازدواج كرده‌اند نشان می‌دهد كه نزدیك به 8/22 درصد دختران 17 ساله در مناطق روستایی و 1/13 درصد در مناطق شهری ازدواج كرده‌اند.
در ارتباط با دلایل عدم اشتغال به تحصیل افراد ازدواج كرده نیز در این بررسی 56 درصد افراد اظهار كردند كه دلیل ترك تحصیل آنها ازدواج بوده است؛ این در حالیست كه برای افراد غیرمتأهلی كه به مدرسه نمی‌روند مشكل دسترسی به مدرسه مهمترین عامل بوده است.
به گزارش ایسنا، تاثیر ازدواج بر ترك تحصیل در میان نوجوانان متاهل شهری بیشتراست؛ به گونه‌ای كه اكثریت دختران متأهل(61 درصد) اعلام كردند كه دلیل ترك تحصیل آنها ازدواج بوده است.
نتایج این تحقیق نشان می‌دهد كه از مهمترین دلایل ترك تحصیل متاهلان 10 تا 19 ساله شهری و روستایی مشكلات مالی در صدر بوده و پس از آن به ترتیب مشكلات خانوادگی، عدم توانایی، مشكل دسترسی به مدرسه، ازدواج و نگهداری بچه است.
همچنین استانداردهای زندگی و نیز تعداد اعضای خانواده از جمله تعیین‌كننده‌های ترك تحصیل هستند؛ به گونه‌ای كه هر چه تعداد افراد خانواده بیشتر و هر چه استانداردها و امكاناتی كه فرد از آنها بهره‌مند است كمتر و ضعیف‌تر باشد احتمال ترك تحصیل بیشتر است.
بنابراین علی‌رغم بالا رفتن سن ازدوج در ایران بیش از 20 درصد ازدواج دختران، قبل از 18 سالگی رخ می‌دهد كه این امر لزوم توجه و بررسی نتایج و دلایل ازدواج زود هنگام را آشكار می‌كند.X
