راننده پشت سرشما دستش را می گذارد روی بوق وفریادزنان به شما توهین می كند، چرا كه به محض سبزشدن چراغ راهنمایی ماشین خاموش شده و نتوانسته اید به موقع حركت كنید. دانشجویی درجلوی چشم استاد ورقه ی امتحانی اش را پاره می كند، چون نمره خوبی نیاورده است. كودك خردسالی، هنگام بازی، توپ را به عمد به بینی شما می كوبد، طوری كه ازشدت درد ناله می كنید. طرفداران یكی ازتیم های فوتبال موقع خروج ازاستادیوم با طرفداران تیم حریف گلاویز می شوند چون دربازی از تیم آنها دوگل خورده اند. فردی بدون رعایت نوبت نان می گیرد وبه همین خاطربا افراد دیگرایستاده درصف مشاجره لفظی می كند.
این موارد كه بی شك درزندگی اغلب ما اتفاق افتاده است نشان می دهد كه همه ما درزندگی روزمره با مشكلات وموارد تنش زای بسیاری مواجه هستیم وهنگامی كه این تنش ها ازظرفیت روانی ما بیشترمی شوند، با ایجاد اخلال دروضعیت روحی-روانی و حتی جسمی- دررفتار بین فردی وحتی ارتباطات اجتماعی مان تاثیرمی گذارد. این تاثیرات می تواند ما را به فردی پرخاشگرو عصبی تبدیل كند كه به سادگی نمی تواند هیجانات خود را كنترل كند. پرخاشگری ایجاد شده درافراد، ممكن است آنها را به سمت انواع جرایم وبزه ها سوق دهد.
پرخاشگری ریشه 70 درصد ازجرایم نوجوانان وجوانان
به اعتقاد یك متخصص علوم رفتاری وآسیب شناس اجتماعی؛ تحقیقات انجام شده نشان می دهد كه70 درصد جرایم نوجوانان و جوانان ریشه درپرخاشگری دارد. مجید ابهری دراین باره می گوید: پرخاشگری درلغت به معنای هجوم وستیزه گری ودعوا است و به نظربسیاری ازرفتارشناسان پرخاشگری درناكامی های اجتماعی ودركمبودهای مادی دوران كودكی ریشه دارد. وی همچنین معتقد است: بسیاری ازدرگیریها، نزاع های مسلحانه، حمل واستفاده ازاسلحه سرد ریشه درپرخاشگری دارد كه این موارد قسمت عمده ای ازجرایم را درمورد نوجوانان وجوانان تشكیل می دهد.
پرخاشگری اكتسابی است!
فرد پرخاشگردرجامعه نه تنها خود با این مشكل مواجه است بلكه اطرافیانش را نیزبه این رفتاردرگیرمی كند. هاله اسكندری، روانشناس می گوید: پرخاشگری به عنوان یك رفتارفردی واجتماعی قابل یادگیری وانتقال است وكودكان ازوالدین آ ن را فرا می گیرند سپس با تماشای فیلم های خشن ومملوازصحنه های خشونت باراین ناهنجاریها درنوجوانان نهادینه می شود. وی ادامه می دهد: عدم تخلیه انرژی های نوجوانی درزمینه های سالم وهمچنین انباشتن انرژهای این دوران نقش عمده ای دربروزپرخاشگری درجامعه دارد. اسكندری با اشاره به اینكه پرخاشگری درمیان پسرها به خاطرعلاقه به اسلحه بیش ازدختران است می گوید:طبق آماركانون اصلاح وتربیت تهران عمده ترین جرایمی كه پسران به خاطرآن مجازات شده اند، سرقت وجرایم مربوط به پرخاشگری بوده است.
ترویج خشونت درتلویزیون
كودكان ونوجوانان درهفته بیش از30 تا35 ساعت صرف تماشای تلویزیون وبازیهای رایانه ای می كنند ازوقت خود را به تماشای تلویزیون وبازیهای رایانه ای اختصاص می دهند وبی شك صحنه های خشونت آمیزبسیاری را مشاهده می كنند. حمید زرگر، جامعه شناس وپژوهشگرآسیب های اجتماعی دراین باره می گوید: تلویزیون می تواند عامل موثری دررشد ارزش ها والگوهای رفتاری باشد، ولی بسیاری ازبرنامه های آن حتی برنامه های طنزهم به نوعی مروج خشونت هستند واین سبب می شود كه كودكان ونوجوانان هیچ گونه ترس وتردیدی نسبت به خشونت نداشته باشند وبه تدریج می پذیرند كه خشونت راهی برای حل مشكلات است، پس به تقلید خشونت می پردازند وناخودآگاه به همانندسازی با شخصیت های فیلم می پردازند. وی ادامه می دهد: هرچند اثر خشونت تلویزیونی فورا دررفتاریا گفتاركودك ظاهرنمی شود، اما درهرحال برای همیشه درذهن اوباقی می ماند. سال ها است كه پژوهشگران اجتماعی، برنامه های تلویزیونی را عامل افزایش خشونت دربین نوجوانان می دانند وهرروزبا ارائه آماری جدید از روند روبه رشد بزهكاری وخشونت درمیان دانش آموزان ارائه می دهند، با این حال نه تنها سهم این عامل مخرب دربرنامه های مختلف تلویزیونی كم نشده، بلكه روزبه روزبیشترهم شده است.
این كارشناس خاطرنشان می كند: همه ما بی آن كه متوجه باشیم ازكتك زدن وكتك خوردن بازیگران سریال ها لذت می بریم وابراز شادمانی می كنیم، اما فردای پخش هرسریال دانش آموزان درمدارس شروع می كنند به تكرارآنچه شب گذشته دیده وشنیده اند وتقلید این نوع رفتارها به نوعی تفریح همگانی تبدیل می شود. اما آیا این تفریح درسطح كلام خواهد ماند، آیا دانش آموزی كه شب گذشته دیده است پدرومادرش به زد وخوردهای دیگران می خندند، این رفتارها را پسندیده و شادی بخش تلقی نخواهد كرد وسعی نمی كند درپی همانندسازی با شخصیت های محبوبش دست به تكرارهمان اعمال بزند؟
پرخاشگری این روزها به عادت خیلی ها تبدیل شده است، عادتی كه روزبه روزبیشتر به عمق جامعه می رود ودرقالب هزاران جرم وبدفعلی جان جامعه را می گیرد. پرخاشگری درجامعه امروزدرست مثل ویروس سرماخوردگی ازیكی به دیگری سرایت می كند وریشه كن نمی شود مگربا فرهنگ سازی همه جانبه وهمكاری تمام نهادهای مرتبط. ازخانواده -كوچكترین نهاد اجتماعی- گرفته تا اصناف گوناگون، صدا وسیما، آموزش وپرورش، آموزش عالی و... كه بی شك هماهنگ كردن این ها عزمی راسخ می خواهد ودلی دلسوز.
