گوینده این سخن برای ما مشخص نیست و طبعاً مقصود گوینده یا گویندگان این سخن را باید در کلماتشان جستجو کرد.
قرآن مجید در زمینههای مختلفی، از اعجاز یا مانندناپذیری برخوردار است و نمیتوان بزرگترین اعجاز آن را فقط در مقوله هنری خلاصه کرد، زیرا اعجاز به معنای هر امر خارقالعادهای است که غیر پیامبران و غیر معصومان مانند آن را نمیتوانند بیاورند؛ آن هم کتابی مانند قرآن، که هزاران معجزه در آن نهفته است، که به بعضی اشاره میکنیم:
1 - معجزه و اعجاز در بُعد فصاحت و بلاغت.
2 - اعجاز از جهت هماهنگی و عدم اختلاف و نظم و روش ویژه موجود در قرآن.
3 - اعجاز از حیث قانونگذاری و تشریع، که از مصادیق آن میتوان تبدیل بتپرستی به یکتاپرستی را نام برد.
4 - اعجاز از جهت وجود معارف و اطلاعات حیرتانگیز در باب جامعه، تاریخ و حکمت و غیره
5 - اعجاز قرآن از حیث خبرهای غیبی: (خبرهای پیروزی مسلمانان و پیروزی دین اسلام و وعده حفاظت از تحریف).
6 - اعجاز از جهت علوم جدید که یا به اشاره و یا تصریحاً در قرآن بیان شده است، همانند کرویت زمین، حرکت زمین، نظریه خورشید مرکزی، گرده افشانی گیاهان، بیان اسرار آفرینش و...
7 - اعجاز هنری قرآن، که یکی دیگر از رازهای جاذبه قرآن میباشد که جنبه خیال انگیزی و صحنهپردازی و به تصویر کشیدن معانی گوناگون را در بردارد. این هنر چه در بیان صحنههای طبیعت، تبیین ارزشها و ضد ارزشها، پاکیها و ناپاکیها، قصهها و داستان سراییها و چه در طرح مثلها و به تصویر کشیدن مراحلی از معاد و قیامت و حساب و کتاب، چنان مؤثر و کارآمد است که بعضی از آن به سحر و افسون قرآن یاد میکنند.
8 - اعجاز عددی قرآن، که این بُعد اختصاص به نظم اعجازگونه ریاضی قرآن دارد.
9 - اعجاز از حیث بیان شخصیت پیامبر گرامی اسلام(ص).
حال با توجه به این اعجازها، نیز با مراجعه به کتب علوم قرآنی که خواهید داشت، تأیید خواهید کرد که به هر بُعد از اعجاز آن بپردازیم، بزرگترین و بهترین و کاملترین خواهد بود و این بستگی به انسان دارد که با چه جنبهای از آن همه اعجاز ارتباط برقرار کند، یعنی چه چیزی قابل فهم تر و جالب تر و عمیق تر از ابعاد دیگر است. شاید برای یک هنرمند، جنبه زیبایی و هنری قرآن از همه جنبهها عالی تر و با عظمت تر باشد و این بدان جهت است که او هنر و زیبایی را بهتر درک میکند، نه آن که برای همه انسانها جنبه هنر و زیبایی اسلوب و معانی آن، برتر و عالیتر باشد.
پینوشتها:
1 - بهاءالدین خرمشاهی، دانشنامه قرآن، ج1، ص 258 - 250؛ آیة الله محمد تقی مصباح یزدی، قرآنشناسی، ص 185 - 168؛ حسینی جوان آراسته درسنامه علوم قرآنی، ص 262 - 244، با تلخیص.
