عطایای همگانی، امّا درک آن فقط توسط مؤمن!
پس پروردگار عالم همیشه میدهد، «وَأَنْتَ الْمَنَّانُ بِالْعَطِیَّاتِ» و به همه هم میدهد، «عَلَى أَهْلِ مَمْلَکَتِک». همه، اهل مملکت پروردگار عالم هستند، کافر و مشرکش هم همین طور است، همه، مخلوق خدا هستند و پروردگار عالم به همه دارد عطا میکند. همیشه هم عطا میکند.
این هم بدانید و به ذهنتان بسپارید، بعد در مورد این نکتهای که عرض کردم، حتماً خودتان بروید، تحقیق و مطالعه کنید: پروردگار عالم در معنویاتش بیشتر هم عطا دارد میکند؛ پس چرا خبری نیست؟! پس چرا یک عده خاصّی، عارف بالله و اولیاء خدا هستند؟! برای اینکه دستگاه گیرنده ما، خراب است. ما آن را به گناه خراب کردیم و اتفاقاً اینکه فرمودند به استغفار، نگذارید گناه، خرابتان کند، همین است؛ چون اگر دستگاه تخریب شود، نمیتواند آن رزقهای معنوی را بگیرد.
امّا در ماه مبارک رمضان، همه این آمادگی را دارند، به خصوص وقتی در صیام هستی و دهانت بسته است. لذا آن موقع است که احساس میکنی، در و گوهر الهی که از روایات تبیین میشود و فرمایشات اولیاء الهی چقدر لذّت بخش است. عجب نکاتی است. چه فضایی؟! حتّی تفاوت فضا را خود انسان حس میکند و میگوید: فضای عجیبی است، فضای خیلی ملکوتیای است. آدم دیگر نمیخواهد از مجلس برود! پس معلوم میشود فضا را هم خود ما میسازیم.
به تعبیر دیگر فضای معنوی همیشه هست، «وَأَنْتَ الْمَنَّانُ بِالْعَطِیَّاتِ عَلَى أَهْلِ مَمْلَکَتِک» و پروردگار عالم همیشه به اهل مملکتش دارد عطا میکند و نعمات فراروانی را هم دارد میدهد، منتها ما چه زمانی آن فضای معنوی را حس میکنیم؟ آن موقعی که حدّاقل طهارت ظاهری را پیدا کردیم که عرض کردیم طهارت اوّلیّه این است که وقتی میدانیم فلان عمل، گناه است، حدّاقل آن را انجام ندهیم. حالا بعضی اوقات بعضی چیزها را نمیدانیم، یک بحث جداست، امّا وقتی میدانم چشم چرانی حرام است، انجام ندهم. وقتی میدانم نستجیربالله، نعوذبالله فکر به دیگری، حرام است، انجام ندهم. وقتی میدانم زبان نیش بزند، حرام است، انجام ندهم. وقتی میدانم آبروی کسی بریزد، حرام است، انجام ندهم. لذا اگر این حدّاقلها را ملاحظه کنیم، این طهارت اوّلیّه حاصل میشود.
در ماه مبارک رمضان این حدّاقلها رعایت میشود، میگوییم: روزهایم، غیبت نمیکنیم و غیبت هم نمیشنویم. شاید قبل از ماه مبارک، یک موقع، خدای ناکرده، نعوذبالله، نستجیربالله، دیگران را تشویق به غیبتگویی هم میکردی. مثلاً میگفتی: حالا مابقیاش چه؟ دیگر چه گفت؟ و ...؛ یعنی مدام میخواهی طرف ادامه بدهد و دروغ، تهمت یا هرچه را که هست، گوش بدهی. غیبت یعنی آنچه که طرف راضی نیست کسی بداند، بیان کنید.
امّا در ماه مبارک رمضان چون در حال صیامیم، میگوییم: آقا! رهایش کن. پس فضا را معطّر میکنیم. همانطور که فرمودند: «عطّروا اعمالکم بالاستغفار» پس وقتی این حالت را داریم، معطّر هستیم.
لذا فضل خدا همیشه هست و او، دائم الفضل است، «یا دائم الفضل علی البریّه». پس اینطور نیست که فقط در ماه مبارک رمضان، فضل و کرم داشته باشد، منتها ما در این ماه مبارک این خصوصیّت را داریم که به واسطه مراقبه، بیشتر درک و بهرهبرداری میکنیم.
لذا شاید اینکه پیامبر هم فرمودند: اگر مؤمن میدانست ماه مبارک رمضان چیست، میگفت: همه سال ماه مبارک باشد؛ یک معنایش این باشد که چون انسان در ماه مبارک رمضان که فصل صیام است، فضل و عطای الهی را - که او هم با احترام و دو دستی دارد میدهد، «یا باسط الیدین بالعطیه» - درک میکند و میچشد، میخواهد که این حال در تمام سال برای او باشد. پس همیشگی است، منتها ما متأسفانه این را درک نمیکنیم.
لذا تبیین «عَلَى أَهْلِ مَمْلَکَتِک» یعنی همین، یعنی فقط برای مؤمنین نیست؛ چون نفرمود: «وَأَنْتَ الْمَنَّانُ بِالْعَطِیَّاتِ عَلَى أَهْلِ الایمان » یا «علی المؤمنین»، بلکه فرمود: «عَلَى أَهْلِ مَمْلَکَتِک»؛ یعنی همه را بیان کرد. منتها خصوصیت مؤمن این است که چون در طهارت روحی است، آن فاز روحانیاش بیشتر است و آنها را میگیرد، ولی ما نمیگیریم.