تبیان، دستیار زندگی

همین که شخصی به قصد زیارت وارد حرم شود و سلام کند، زیارت کرده است و چنانچه معرفت هم در حق مزور داشته باشد می‌توان قبولی زیارت او را امید داشت، اما زیارت درجات و مراتبی دارد که با خواندن زیارتنامه‌ها، اهدای نماز و دیگر عبادات می‌توان بدان‌ها رسید.

به گزارش سرویس دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) به نقل از پایگاه اطلاع رسانی بعثه مقام معظم رهبری،‌ زیارتنامه‌ها متون مقدس و ارزشمندی هستند که علاوه بر یاری کردن ما در تکمیل زیارتمان، به شناخت و معرفت بهتر ما نیز از ائمه معصومین و ارتقاء کیفی اعتقاداتمان کمک می‌کنند. زیارتنامه‌ها معمولا شامل سلام و تحیت، توسل و دعا، تولی و تبری هستند و ما را در تصفیه اعتقاداتمان یاری می‌دهند.

چنانچه همواره زیارتنامه‌ها را با دقت در ترجمه و بعضا شرحشان بخوانیم، به بسیاری از اعتقادات آمیخته با خرافات و حتی مشرکانه‌ای که شاید بعضی از ما ناخواسته بدان معتقد باشیم، پی خواهیم برد.

در انتخاب زیارتنامه بهتر است ببینیم با کدامیک از زیارتنامه‌ها می‌توانیم ارتباط قلبی بهتری برقرار کنیم. اما اگر می‌خواهیم یک زیارتنامه را بر دیگر متون زیارتی ترجیح دهیم و یا این که کاملترین زیارتنامه را بخوانیم بهتر است از زیارت جامعه کبیره استفاده کنیم.

زیارت جامعه کبیره از جمله متون بسیار معتبری است که هر یک از ائمه اطهار را می‌توان با آن زیارت کرد، این زیارتنامه به سندهای موثق از امام هادی علیه السلام روایت شده و جمع بسیاری از علما و مؤمنین به خواندن آن مداومت داشته و دارند. سند آن به موسی بن عبدالله نخعی می‌رسد که امام هادی علیه السلام وی را به این متن بلیغ و کامل برای زیارت هر کدام از امامان تعلیم فرموده است.

نماز زیارت

نماز زیارت یک هدیه است از طرف زائر به مزور. که اگر چه اعمال زائر در مقابل عظمت زیارت شونده، بسیار ناچیز است، با دست خالی به زیارت رفتن ناپسند و به دور از ادب است.

هر چند زائر یک بنده سراپا گناه باشد و زیارت شونده امام علی علیه السلام، باز هم زائر باید لااقل به خواندن دو رکعت نماز زیارت اهتمام داشته باشد که همچون نماز صبح است و هیچ روش خاصی ندارد و فقط از باب ادب و هدیه است. مانند پیشکشی مورچه‌ای به بارگاه با عظمت حضرت سلیمان که گفت: ای سلیمان مورم و ران ملخ آورده‌ام.

اما اگر مایل است بیشتر تلاش کند هر نمازی که بخواند نیکوست بلکه می‌تواند نماز مخصوص آن امام را که در مفاتیح ذکر شده است بخواند.

بوسیدن ضریح

در بعضی از زیارتنامه‌ها می‌رسیم به جایی که مثلا امام فرموده اکنون جلو برو و قبر را ببوس مثل زیارت امام حسین در شب‌های قدر و بوسیدن قبر امروزه امکان پذیر نیست بلکه نزدیک‌ترین محل به قبر، ضریح مطهر است. لذا ضریح حکم قبر را دارد اما بوسیدن ضریح اگر موجب اذیت و آزار دیگران، بی حرمتی به حرم یا پدید آمدن صحنه‌هایی دور از ادب شود، نه تنها مستحب نیست بلکه مجاز هم نیست.

بوسیدن ضریح جز آنکه نشانهٔ عشق و ادب و احترام است، معنی دیگری ندارد بنابراین اگر حرم شلوغ باشد برای نشان دادن عشق و محبت و احترام، احتراز از بوسیدن بهتر است. اما متاسفانه بعضی از عوام الناس گمان می‌کنند تا ضریح را نبوسند، زیارت نکرده‌اند و تا موفق به بوسیدن ضریح نشوند احساس خوبی ندارند. حال آنکه بوسیدن ضریح در هیچ روایتی جزئی از زیارت محسوب نشده است.

البته بعضی هم از آن طرف بام افتاده‌اند و بوسیدن ضریح و لمس و تبرک در و دیوار حرم را نشانه شرک می‌دانند که ریشه در عقاید افراطی وهابیت دارد. بوسیدن و لمس و تبرک مادامی که از روی محبت و احترام است مجاز و مستحب است تنها در صورتی که از روی پرستش باشد شرک و حرام است و بدیهی است که در اصل، به خاطر ارتباط عمیق با خداست که مردم اولیاء الله را دوست دارند.

این کار نه تنها بدعت و حرام نیست بلکه به دلیل متبرک بودن آنها ریشه در رفتار پیامبران پیشین نیز دارد. در قرآن مجید آمده است که وقتی حضرت یوسف خود را به برادرانش معرفی نمود و آنها را مورد عفو و بخشش قرار داد، به آنها گفت: اذْهَبُواْ بِقَمِیصِی هَذَا فالقُوهُ عَلَی وَجْهِ أبِی یَأتِ بَصِیراً؛ پیراهنم را با خود نزد پدرم ببرید و بر صورتش افکنید تا دیدگانش بینا گردد سپس در جای دیگری از همین سوره آمده است: فَلَمّا أَنْ جاءَ الْبَشِیرُ أَلْقاهُ عَلی وَجْهِهِ فَارْتَدَّ بَصِیراً؛ چون مژده دهنده نزد پدر آمد، پیراهن را بر صورت پدر افکند و یعقوب بینایی خود را بازیافت.

آیا می‌توان رفتار این دو پیامبر الهی یوسف صدیق که توصیه به مالیدن پیراهن بر چشمان پدرش نموده و یعقوب که آن را انجام داده است را شرک به خدا و حرام دانست؟ آن هم داستانی که از زبان قرآن مجید نقل شده است؟

علاوه بر این، در صحیح بخاری از عبدالله بن عمر نقل شده است که: «پیامبر را در حالی دیدم که حجرالاسود را لمس می‌کرد و می‌بوسید. بر همین مبنا است که کلیه مسلمین جهان به هنگام زیارت خانه خدا، برای لمس کردن و بوییدن حجرالاسود مدت‌ها به صف می‌ایستند.

حال که بوسیدن سنگ حجرالاسود و لمس کردن پیران یوسف و مالیدن بر چشم مجاز می‌باشد، بدیهی است که می‌توان در و دیوار و ضریح امامان را لمس نمود و بوسید، زیرا تفاوتی بین اشیا (از جهت متبرک بودن آنها) وجود ندارد؟! » (مقاله صفای زیارت، سایت تخصصی کتابخانه حج) وداع با حرم وداع قسمت آخر زیارت است که آداب و دعاهای خاص خود را دارد که دعا برای زیارت مجدد، جزئی از آن است. ولا جعله الله آخر العهد منی لزیارتکم و رزقنی العود الیک…