تبیان، دستیار زندگی

سرنوشت غم‌انگیز نخستین پزشک جراحی که عمل موفق جداسازی دوقلوها را انجام داد:

هرچند هنوز هم عمل جداسازی دوقلوهای به هم چسبیده یک جراحی پرخطر و بسیار پیچیده محسوب می‌شود اما نخستین عمل جراحی موفق در این زمینه در سال 1689 میلادی توسط یک جراح حاذق سوئیسی انجام شد.

فاشیو

«یوهانس فاشیو» علاوه بر اینکه در زمان خود فیزیکدان مشهوری بود، یک پزشک حاذق نیز به شمار می‌آمد. وی علاوه بر مطالعه بر روی ناتوانی‌های کودکان و نوجوانان، کتاب‌هایی را نیز برای ارائه راه‌های درمان این نارسایی‌ها و انجام جراحی‌های ساده برای رفع این نارسایی‌ها به رشته تحریر درآورده بود که متأسفانه تنها یکی از کتاب‌های وی تا امروز در دسترس است.

در سال 1689 میلادی، مادری که دوقلوهای به هم‌ چسبیده به دنیا آورده بود، عمل جراحی برای جداسازی آنها را خواستار شد. این نخستین عمل جداسازی در تاریخ نبود چرا که شواهد تاریخی حاکی از جداسازی دوقلوهای بالغ پسر در سال 945 پس از میلاد مسیح در قسطنطنیه است که در این عمل جراحی یکی از قل‌ها جان خود را از دست داد و قل دیگر نیز بیش از سه روز شانس زنده ماندن پیدا نکرد.

به درستی مشخص نیست که آیا فاشیو نیز از این عمل جراحی تاریخی اطلاعی داشته یا خیر اما اطلاع از اینکه دوقلوهای قسطنطنیه نیز مانند بیماران وی دوقلوهای به هم‌ چسبیده از ناحیه سینه بودند، می‌توانست به وی در انجام این عمل جراحی کمک کند.

این دوقلوها تنها از قسمت کوچکی در ناحیه شکم به هم چسبیده بودند که قسمت‌هایی از کبد آنها نیز مشترک بود. با توجه به اینکه کبد می‌تواند دوباره رشد کرده و جراحت‌های خود را ترمیم کند، این مسئله شانس زیادی برای زنده ماندن به این دوقلوها می‌بخشید. با وجود اینکه هر کدام از شیوه‌های جراحی خطرات خاص خود را به همراه داشت، کسی امیدی به موفقیت این عمل جراحی نداشت اما «الیزابت» و «کاترینا» تنها اندکی پس از غسل تعمید از هم جدا شدند. احتمالا آنها با این باور که از این عمل جراحی با موفقیت خارج نمی‌شوند، غسل داده شده بودند. فاشیو به همراه تیمی از پزشکان اندام و رگ‌های خونی اصلی را داخل نواری باریک به طول 12 سانتیمتر که دوقلوها را به هم وصل کرده بود، شناسایی کرده و پیش از بریدن این نوار هر یک از طرفین آن را با یک رشته ابریشمی محکم بسته و سپس اقدام به بریدن آن کردند. 9 روز پس از این عمل، رشته‌های ابریشمی باز شده و دوقلوها زنده و سالم به حیات خود ادامه دادند. درباره اینکه چه افرادی واقعا در این عمل جراحی فاشیو را همراهی می‌کردند گمانه‌زنی‌های زیادی وجود دارد اما گفته می‌شود شهردار شهر «بازل» در سوئیس یعنی شهر محل زندگی فاشیو، وی را در این عمل جراحی همراهی کرده است.

چندین سال بعد شهر بازل دچار هرج و مرج سیاسی و دودستگی شده و فاشیو به حمایت از حزب پیروز پرداخت که این حزب تنها مدت کوتاهی دوام آورد و اندکی بعد، حزب دیگری روی کار آمد. بعد از سقوط شهر بازل، فاشیو زندانی شده و پس از شکنجه کشته شد.

نادرترین عمل جراحی جداسازی دوقلوها

ای ژاری و ای ژیا

پزشکان بیمارستان اطفال «ریچموند» در ویرجینیا اخیرا در یک عمل جراحی بی‌سابقه که 14 ساعت به طول انجامید، موفق به جداسازی دوقلوهای شش ماهه‌ای شده و برگ جدیدی را در تاریخ دانش پزشکی رقم زدند.

«ای‌ژاری جویز» و «ای‌ژیا جونز»، دوقلوهای به هم چسبیده از ناحیه سینه بودند که از نارسایی قلبی رنج می‌بردند. نخستین مرحله عمل جداسازی این دوقلوها در اکتبر 2012 میلادی انجام شد. در این عمل جراحی، پزشکان ابتدا کبد مشترک این دوقلوها را از هم جدا کرده و سپس قسمت‌های اضافی محل اتصال شکم دوقلوها را بستند. دکتر «دیوید لنینگ»، سرپرست جراحان بیمارستان اطفال گفت: به دلیل اینکه این دوقلوها در دومین هفته پس از تولد به شدت مریض شدند، در نتیجه باید به سرعت کبد مشترک آنها را جدا می‌کردیم چرا که این مسئله علت اصلی جریان خون نامنظم در بدن آنها بود. به همین دلیل عمل جداسازی کامل آنها در آن زمان قطعا منجر به مرگ دوقلوها می‌شد چرا که «ای ژاری» به نارسایی کلیوی و «ای ژیا» به هیپرتروفی جدی قلبی دچار بود.

در فوریه سال 2013 میلادی، جراحان در شکم دوقلوها یک بالن گسترش‌دهنده بافتی (Tissue Expander) قرار دارند که این بالن سبب رشد و افزایش بافت پوستی شده و پوست بیشتری را برای پوشش و بازسازی این ناحیه پس از جراحی تولید می‌کند.

اگرچه انجام چنین شیوه‌ای در عمل جراحی بسیار نوین بود اما همین تیم پزشکی در سال 2011 میلادی نیز در عمل جراحی مشابه توانسته بودند دوقلوهای 19 ماهه‌ای به نام‌های «ماریا» و «ترسا تاپیا» را با موفقیت از هم جدا کنند.

جراحی‌های موفقیت‌آمیز و شگفت‌انگیز جداسازی دوقلوهای همسان:

1- آنجلیکا و آنجلینا سابوکو:

این دوقلوها از ناحیه سینه به هم چسبیده بودند و در سال 2011 میلادی در حالی که دو سال داشتند، طی یک عمل جراحی 10 ساعته در بیمارستان کودکان «پاکارد» از هم جدا شدند. این عمل جراحی نتیجه چندین ماه تدابیر جدی و پیچیده از سوی متخصصان تمامی دپارتمان‌های این بیمارستان بود. حساس‌ترین و پرخطرترین مرحله این عمل، جداسازی کبد مشترک دوقلوها بود که در نهایت دقت و ظرافت انجام شد. مهمترین نگرانی در این قسمت از عمل، احتمال خونریزی بود؛ زیرا در هر دقیقه یک چهارم خون بدن انسان از کبد عبور می‌کند. اما گروه جراحی به لطف پیشرفت‌های پزشکی از تجهیزاتی استفاده کردند که بوسیله آن بافت کبد از هم جدا شده و با سوزاندن رگ‌های خونی هیچ خونی در طول عمل تلف نشد. این دومین عمل جراحی جداسازی در بیمارستان کودکان پاکارد به حساب می‌آمد. در سال 2007 میلادی نیز یک تیم جراحی به سرپرستی دکتر «هارتمن» باموفقیت دوقلوهای به هم چسبیده با نام خانوادگی «سابوکو» را در این بیمارستان از هم جدا کرده بود. البته این جراحی از پیچیدگی‌های کمتری برخوردار بود چرا که این دوقلوها اندام‌های مشترک کمتری داشتند.

2- حسن و حسین بن‌هفاف:

این دوقلوهای ایرلندی که از لگن تا کتف به هم چسبیده بودند، پس از تولد در سال 2009 میلادی تنها دو درصد شانس زنده ماندن داشتند. این دو کودک، هر کدام قلب جداگانه‌ای داشتند اما وجود سایر اندام مشترک در داخل شکمشان، عمل جداسازی را کاملا خطرناک کرده بود. ضمن اینکه این دوقلوها تنها دو پای مشترک داشتند که باید مانند کبد، روده و مثانه مشترک بین آنها تقسیم می‌شد. نهایتا در آوریل 2009 میلادی، گروهی متشکل از 20 متخصص پزشکی متشکل از چهار جراح و متخصص بیهوشی که چند شیفت پشت سر هم فعال بودند، طی یک عمل جراحی 14 ساعته حسن و حسین را از هم جدا کردند. انتظار می‌رفت این دوقلوها بیش از چهار ماه در بیمارستان بستری بمانند اما آنها ظرف کمتر از هفت هفته از بیمارستان مرخص شدند. این دو کودک اکنون به لطف استفاده از اندام‌های حرکتی مصنوعی که توسط متخصصان پیشرو و برجسته در این زمینه طراحی شده‌اند، آموخته‌اند که چگونه راه بروند.

3- ماریا پاز و ماریا خوزه پاردس ناوارته:

پزشکان شیلیایی توانستند با موفقیت این دوقلوهای دختر را پس از یک ماراتن جراحی 18 ساعته از هم جدا کنند. ماریا پاز و ماریا خوزه، دوقلوهای 10 ماهه با وجود از دست دادن خون بسیار زیاد در شرایط مساعدی قرار داشتند. این عمل جراحی یکی از هفت جراحی بسیار پیچیده جداسازی دوقلوها در جهان بود. در این عمل جراحی که به صورت گسترده از سوی تلویزیون و رسانه‌های آمریکای جنوبی پوشش داده شده بود، دوقلوها با چالش‌های بسیاری در طول عمل روبرو بودند؛ زیرا بسیاری از اندام‌های داخلی دوقلوها و حتی سیستم دفع ادرار آنها مشترک بود. این جراحی با همراهی 100 نفر از جمله 25 جراح و متخصص بیهوشی انجام شد

4- ریتال و ریتاج گابورا:

در سال 2011 میلادی دوقلوهای سودانی که از ناحیه سر به هم متصل بودند، توسط پزشکان انگلیسی با موفقیت از هم جدا شدند. در هر 2.5 میلیون تولد یک مورد دچار نقصی می‌شوند که ریتال و ریتاج به آن مبتلا بودند. به دلیل اینکه قلب ریتاج بیشترین حجم خون خود و خواهرش را تامین می‌کرد، بنابراین این دوقلوهای 11 ماهه تنها یک در ده میلیون، شانس زنده ماندن داشتند. این دوقلوها در بیمارستان اطفال «گریت اورموند استریت» تحت چهار عمل جراحی پیچیده قرار گرفتند. جالب اینجاست که پدر و مادر این دوقلوها نیز هر دو پزشک بودند. ریتاج و ریتال با شرایط بسیار عجیبی متولد شده بودند. آنها علاوه بر داشتن رگ‌های خونی مشترک، یک رگ اصلی خونی نیز بین مغزشان داشتند. از آنجایی که ریتاج نیمی از خون مورد نیاز مغز خواهرش را تامین می‌کرد در نتیجه هر گونه افت ناگهانی فشارخون در طول عمل جراحی می‌توانست منجر به آسیب شدید مغزی در دوقلوها شود. نهایتا در ماه اوت سال 2011 میلادی دوقلوهای یک ساله آخرین مرحله عمل جداسازی را پشت سر گذاشتند.

5- تره‌وور و تیموتی باینوموگیشا:

دوقلوهای پنج ماهه اوگاندایی که در ژوئن سال 2011 میلادی متولد شدند اکنون می‌توانند به لطف پزشکان به صورت جداگانه زندگی کنند. عمل جراحی جداسازی این دوقلوها توسط پنج متخصص جراحی و با همراهی تعدادی از پزشکان و کارکنان یک مرکز پزشکی انجام شد. تیم و تره‌وور بدون نیاز به پیوند عضو از هم جدا شده و اکنون، پس از جداسازی می‌توانند به راحتی بازی کنند. ضمن اینکه جراحت‌های ناشی از جراحی در این دوقلوها به سرعت التیام یافت.

6- یورلیا و فیورلا روخا آریاس:

خواهران دوقلوی کاستریکایی طی یک جراحی پرمخاطره در بیمارستان کودکان پاکارد و در سن سه سالگی از هم جدا شدند. در نوامبر سال 2007 میلادی تیم گسترده‌ای از پزشکان و متخصصان جراحی، متشکل از 23 نفر به سرپرستی «گری‌ هارتمن» متخصص کودکان این عمل جراحی را که نخستین نمونه در نوع خود بود برعهده گرفتند و توانستند با موفقیت آنها را از هم جدا کنند.

7- کلارنس و کارل آگوئیر:

برادران دوقلوی فیلیپینی در سال 2002 میلادی متولد شدند. این دوقلوها از قسمت بالای سر به هم متصل بودند. آنها در سال 2003 میلادی به آمریکا منتقل شدند و طی یک عمل جراحی از هم جدا شدند. در این عمل جراحی برای جدا کردن آنها از یک شیوه انقلابی نوین استفاده شد. از آنجا که سابقه جراحی‌های طولانی مدت نشان از میزان بالای تلفات و مرگ و میر داشت لذا پزشکان تصمیم گرفتند آنها را طی چندین مرحله جراحی کوچکتر از هم جدا کنند. پزشکان در سال 2003 میلادی از بالن‌های گسترش‌دهنده بافتی (Tissue Expander) که یک شیوه مرسوم برای جبران کمبود بافت و افزایش پوست در ناحیه جداسازی است، استفاده کردند. برادران دوقلو طی دو ماه تحت چند عمل جراحی قرار گرفتند و جمجمه و مغز مشترک آنها از هم جدا شد و در نهایت در اوت سال 2004 میلادی، جراحی نهایی انجام شد. تمام این جراحی‌ها در مرکز پزشکی «مونته فیوره» در منطقه برونکس نیویورک انجام گرفت. برادران آگوئیر، اکنون به همراه مادرشان در یک خانه اهدایی در شهر نیویورک زندگی می‌کنند. در سال 2008 میلادی این دوقلوها به همراه کودکان هم سن و سال خود وارد مدرسه شدند.