تبیان، دستیار زندگی

گُمیشان یا گمیش‌تپه یکی از شهرستان های استان گلستان می‌باشد. این شهر در شمالی ترین قسمت حاشیه شرقی دریای خزر قرار دارد و از طرف شمال به کشور ترکمنستان،از جنوب به بندرترکمن،از شرق به آق قلا و از طرف غرب به دریای خزر ختم می شود. این شهر با بندر ترکمن حدود ۱۹٫۵ کیلومتر فاصله دارد.گمیش تپه در سال ۸۸ از شهرستان ترکمن جداشده و «شهرستان گمیشان» نامیده شد. نام محلی شهر کمیش دپه از واژه ترکمنی کُمیش‌دَفه گرفته شده و به معنی «تپه نقره‌ای» است. این شهر یکی از قدیمی ترین شهرهای ترکمن نشین شمال ایران می باشد که پیشینه تاریخی کهنی دارد. 100% جمعیت شهر را ترکمن ها تشکیل می دهند.

محمدعلی شاه قاجار قبل از مهاجرت به اودسا واقع در روسیه (در قضایای مربوط به: به توپ بستن مجلس)، مدتی در این شهر اقامت داشته است.

سوابق تاریخی

منطقه ای که گمیش تپه در آن پدید آمده از زمان اشکانیان تا دوران اخیر تامین کننده بخشی از نیازهای قاره اروپا بوده است .و به شواهد برخی از متون تاریخی رودخانه گرگان از طریق گمیش تپه به دریای خزر وارد می شده است . مسیر قدیمی رودخانه گرگان در لبه جنوبی تپه " کوره سو " معروف به " کهنه گرگان " و ادامه آن به بنام " پرسی آقن " از وسط گمیش تپه گذشته و به دریای خزر می ریزد .

گمیش تپه در اوج شکوفایی جزیره آبسکون ، انتهای راه خاکی و آغاز راه آبی جاده ابریشم در قسمت آسیایی بوده است . در این اواخر نیز ناوداران ( کشتیهای چوبی بزرگ بادبانی ) گمیش تپه با مراو ده کالای تجاری با دنیای خارج ادامه دهندگان راه آبسکونیان بوده اند و مردم آن با شهر های ساحلی شمال کشور از جمله بندر گز ، بندر انزلی و از طرف شرق با شهرهای استر آباد و جرجان و در آنسوی مرز با بنادر حسنقلی ، چلکن ، حاجی طرخان ، باکو مراوده داشته و داد و ستد میکردند . ( هنوز آثار خرابه های تاسیسات به نام گمرک خانه در ۲ کیلومتری غرب گمیش تپه موجود می باشد )بطور کلی گمیش تپه در تاریخ معاصر ایران نامی آشنا برای مردم ایران و شوروی سابق بوده است .

محمد علی قورخانچی صولت نظام به سال ۱۳۲۰ ه.ق در گزارش خود چنین می نویسد : طایفه جعفر بای ساکن گمیش تپه از حیث پاکی و تمیزی و ثروت نخستین طایفه یموت است ... از حیث میل و لباس خیلی خوبند و همه صبحها خودشان را با صابونهای معطر شسته و در زمستانها با گالش و پوتین و نیم پالتو راه می روند ...... بازارشان رواجی دارد و همه قسم اقمشه روسی ، خرازی و سماور و ظروف حاجی طرخان و قند و چای به فروش می رسد . و همچنین در سفر نامه رضا خان به مازندران راجع به گمیش تپه می نویسد .... میان اهالی گدایی و سئوال عیب است . در این قریه هیچ گدایی دیده نمی شود .

قبل از شکلگیری گمیش تپه به شکل امروزی حد اقل سه اثر مهم که قدمت آنها به قبل از اسلام می رسند در نزدیکی آن شهر وجود دارند که در بوجود آمدن شهر مخصوصا دیوار دفاعی بی تاثیر نبودند . از آن جمله به آثار گمیش تپه جیک ، تپه کوره سو ( دوره تاریخی اسلامی ) و دیوار دفاعی گرگان ( قزل آلانگ ) مربوط به دوره ( پارت و ساسانی ) اشاره نمود .

اقتصاد گمیشان

گمیشان در گذشته تمام امکانات یک شهر از قبیل بندر تجاری،گمرک خانه،شهربانی،شهرداری و... را دارا بود ولی با رویکار آمدن دولت پهلوی با بی مهری رضاخان مواجه می شود و تمام امکانات این شهر را به بندر شاه(بندر ترکمن فعلی) منتقل می کند و از آن پس گمیش تپه به شهری متروک تبدیل می شود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی همچنان با بیمهری دولتمردان مواجه می شود و پس از سالیان طولانی در سال 88 به شهرستان تبدیل می شود ولی همچنان با وجود شهرستان شدن این شهر پیشرفت چندانی نمی کند. اقتصاد شهر در حال حاضر بر اساس تولید فرش و گلیم، صیادی و تولید خاویار، کشاورزی و صنایع دستی رونق دارد.بیشتر مردم این شهر به کار صیادی و کشاورزی مشغولغند . بزرگترین سایت پرورش میگو در شمال کشور در قالب 4هزار هکتار در این شهرستان می باشد.

دیدنی های گمیشان

از دیدنی‌های این شهر خانه‌های چوبی دو طبقه می باشد که قدمت بعضی از آنها به دوران قاجار می رسد.دیوار دفاعی گرگان مربوط به دوره ساسانیان که از شهرستان کلاله آغاز می‌شود با طی حدود دویست کیلومتر در این شهرستان به دریا منتهی می‌شود. این دیوار بزرگترین دیوار جهان پس از دیوار چین است. تالاب بین المللی گمیشان یکی از زیباترین تالاب های شمال کشور در حاشیه شرقی دریای خزر می باشد که هر ساله پذیرای پرندگان مهاجر زیادی می باشد. بازار هفتگی این شهر در روز چهارشنبه می باشد. تپه باستانی کوره سو در 4 کیلومتر غرب این شهر واقع است که اشیا تاریخی ارزشمندی از آن پیدا شده است.

تالاب بین المللی گمیشان

تالاب "گمیشان" با ‪ ۲۰‬هزار هكتار وسعت در شرق گمیشان واقع شده كه سالانه پذیرای گردشگران زیادی از سراسر كشور است. این تالاب با گسترش طولی جنوبی - شمالی است كه ضلع جنوبی آن مصب رودخانه گرگان، مرز شمالی مصب رودخانه اترك و مرز غربی محدود به نواری از تپه‌های شنی است كه این محل را از دریای خزر جدا می‌كند.

تصاویری زیبا از گمیشان

گمیشان از بالا

ساختمانی قدیمی در گمیشان

نمایی از معماری زیبا در گمیشان

و نمایی دیگر از ساختمان های مسکونی در گمیشان