تبیان، دستیار زندگی

خداوند متعال به حضرت موسی (ع) وحی فرمود: ای موسی شش چیز در شش موضع قرار دارد و مردم در شش چیز دیگر به دنبال آنها می‌گردند، و هرگز به آن نمی‌رسند.

1- من راحتی را در بهشت قرار دادم و مردم در دنیا به دنبال آن هستند،

2- من علم را در گرسنگی قرار دادم و مردم در سیری به دنبال آن هستند

3- من عزت را در نماز شب قرار دادم و مردم در ابواب سلاطین به دنبال آن هستند

4- من بلندی و رفعت و درجه را در تواضع قرار دادم و مردم در تكبر به دنبال آن هستند

5- من اجابت دعا را درلقمه حلال قرار دادم و مردم در قیل و قال به دنبال آن هستند

6- من بی نیازی را در قناعت قرار دادم و مردم در زیادی مال و ملك به دنبال آن هستند، پس ابداً اینها را نیابند.[1]

سحر بلند شو مانند خروسها كه برای ذكر خدا بیدار می‌شوند، اگر حال نداری یازده ركعت بخوانی لااقل یك ركعت آخر را بخوان، اگر باز هم حال نداری، بلند شو و یك «یارب» بگو و بخواب، سحر‌ها بلند شو و استغفار كن و قرآن بخوان.

جوانی در مسجد گوهر‌شاد به من رسید و پرسید اگر لباس چربی بگیرد با صابون یا مواد پاك كننده آن را پاك می‌كنیم اگر قلب ما زنگار گرفت چگونه آن راجلا بدهیم؟ گفتم: سحرها قرآن بخوان و استغفار كن.

حضرت رسول اكرم (ص) فرمودند: به درستی كه قلبها زنگ می‌زند همان طور كه آّهن زنگ می‌گیرد و همانا جلای آنها قرائت قرآن است.[2]  

اگر شما را برای نماز شب بیدار كنند به درد طلبگی نمی‌خوری جسمانی هم  به تو نمی‌شود گفت چه رسد به روحانی، وقتی ما طلبه بودیم هر شب چند بار برای نماز شب از خواب می‌پریدیم یك بار ساعت را كه اشتباهاً به پهلو بر روی زمین قرار داشت نگاه  كردم و بلند شدم، و با عجله نماز شب خواندم و كارهایم را كردم و به مسجد رفتم ولی دیدم در بسته است، از شخصی پرسیدم درب مسجد چرا بسته است؟ گفت: آقا یك ساعت ونیم به اذان صبح مانده است آن قدر در خیابان قدم زدم با درب مسجد را باز كردند.

حضرت آیت الله مجتهدی می فرمایند: از خدا بخواه لذت عبادت و نماز شب را به تو بچشاند آن وقت دیگر ساعت لازم نداری كه كوك كنی، ما كه ساعت كوك می‌كنیم مریض هستیم روحمان مریض است مگر خروس ساعت كوك می‌كند؟

كم زخروسی مباش مشت پری بیش نیست                                 از سر شب تا به سحر ذكر خدا می‌كند

حضرت آیت الله مجتهدی می‌فرمایند: قدیم هر طلبه‌ای كه اول اذان صبح بیدار می‌شد با او مباحثه نمی‌كردند می‌گفتند این طلبه ی بی‌بند و باری است ولی الان چه؟ قدیم نماز شب خوان‌ها خوب بودند الان نماز صبح خوان‌ها انسانهای مؤمن و خوبی به حساب می‌آیند بعد از ما هم عده‌ای می‌آیند می‌گویند قدیم یك طلبه‌هایی بودند نمازشان را تیغ آفتاب می‌خواندند و نمازشان قضا نمی شد اینها از اولیاء خداوند بودند

شخصی بود همیشه می‌گفت سحر خیز باش تا كامروا باشی. روزی پادشاه افرادی را مامور كرد كه وقتی او زود از خانه بیرون می‌آید بر سر او ریخته همه چیزش را ببرند و این كار را هم كردند، شاه او را خواست و گفت چه شد؟ تو كه می‌گفتی سحر خیز باش تا كامروا باشی ولی امروز دیر آمدی؟ او گفت: آخر آن دزدها از من سحرخیزتر بودند لذا آنها كامروا شدند.

حضرت آیت الله مجتهدی می‌فرمایند: سحر را از دست مده یك ساعت مطالعه سحر، مطابق با چند ساعت مطالعه روز است یك بار قسمتی از مطول را هر چه خواندم نفهمیدم سحر همین كه بیدار شدم زیر كرسی هنوز وضو نگرفته، خواب آلود كتاب را باز كردم و مطلب را فهمیدم، یك بار هم دو طلبه را دیدم قبل از اذان صبح كنار حوض مدرسه فیضیه مشغول مباحثه بودند.

استادی از شاگردش پرسید صبحها چه ساعتی شروع به مطالعه می كنی شاگرد گفت یك ساعت مانده به اذان صبح، استاد گفت: خیلی كم است باید زودتر بیدار شوی.

حضرت آیت الله مجتهدی می‌فرمایند: یك روز قبل از اذان صبح دیدم آیۀ الله العظمی بروجردی  (ره) در حیاط مدرسه فیضیه قدم می‌زدند فردای آن روز شیخ محمود اردكانی آمد و گفت دیشب آقای بروجردی اینجا آمده بودند و شكایت داشتند كه چرا برق چند حجره خاموش بوده و طلبه‌ها برای نماز شب بیدار نشده‌اند. امام صادق( ع) فرمودند: « لَا تَدَعْ قِیَامَ اللَّیْلِ فَإِنَّ الْمَغْبُونَ‏ مَنْ‏ حُرِمَ‏ قِیَامَ اللَّیْلِ» نماز شب را رها مكن، به درستی كه گول خورده است كسی كه از نماز شب محروم شود.[3]  

خداوند به موسی (ع) فرمود:« یا بن‏ عمران‏ كذب‏ من‏ زعم أنه یحبنی فإذا جنه اللیل نام عنی »‏[4] ای پسر عمران! دروغ می گوید كسی كه گمان می كند مرا دوست دارد ولی هنگام شب تا صبح می خوابد، سپس فرمود: آیا دوست خواستار خلوت كردن با دوست خود نیست؟ ای پسر عمران! من از دوستان خود با خبرم، چون شب بر آنان وارد شود، دیده ی دلهایشان به سوی من نگران است و عقاب و كیفر من پیش چشمشان نمودار است و با من از راه مشاهده و حضور سخن می‌گویند، ای پسر عمران! از دل خود خشوع، و از بدن خود فروتنی، و از چشم خود اشك در تاریكی های شب برای من بفرست، كه در این حالات مرا به خود نزدیك خواهی یافت.

گویند شبی كه امام خمینی از تبعید بعد از چند سال دوری از وطن با هواپیما به تهران می آمدند در طبقه دوم هواپیما نماز شب خواندند و مثل همیشه در نماز گریه كردند و سپس نماز صبح را هم خواندند، آنگاه سر را روی صندلی هواپیما گذاشتند و خوابیدند. امام صادق (ع) فرمودند: « لَیْسَ‏ مِنْ‏ شِیعَتِنَا مَنْ‏ لَمْ‏ یُصَلِ‏ صَلَاةَ اللَّیْل ‏» كسی كه نماز شب نمی خواند از شیعیان ما نیست.[5]

حضرت آیت الله حاج شیخ علی اكبر برهان می‌فرمودند: آنقدر در قبر بخوابیم كه استخوانهایمان بپوسد، یك شب هم بلند شو ببین چه خبر است 

حضرت رسول اكرم (ص) فرمودند: « إِذَا قَامَ‏ الْعَبْدُ مِنْ‏ لَذِیذِ مَضْجَعِهِ‏ وَ النُّعَاسُ فِی عَیْنَیْهِ لِیُرْضِیَ رَبَّهُ تَعَالَى بِصَلَاةِ لَیْلِهِ بَاهَى اللَّهُ تَعَالَى بِهِ الْمَلَائِكَةَ وَ قَالَ أَ مَا تَرَوْنَ عَبْدِی هَذَا قَدْ قَامَ مِنْ لَذِیذِ مَضْجَعِهِ لِصَلَاةٍ لَمْ أَفْتَرِضْهَا عَلَیْهِ اشْهَدُوا عَنِّی غَفَرْتُ لَه‏ » [6]

بعضی بودند مثل اُوَیْس قرنی ( رحمة الله ) كه شبها نمی‌خوابید، اویس یك شب می‌گفت:‌ هذِهِ لَیْلَةُ القِیامِ امشب شب ایستادن است و تا صبح روی پا می‌ایستاد، یك شب می‌گفت: هذِهِ لَیْلَةُ الرُّكوع امشب شب ركوع است و تا صبح در ركوع بود یك شب می‌گفت:‌ هذِهِ لَیْلَةُ السُّجُودِ و تا صبح در سجده بود.

از فرزندان شیخ عباس قمی رحمة‌الله علیه نقل شده كه می‌گفتند:‌ ما شبها از صدای گریه پدرمان از خواب می‌پریدیم. آیة‌الله شیخ علی اكبر نهاوندی (رحمة الله ) با اینكه سنشان زیاد بود با آن حال دو ساعت مانده به اذان صبح در حرم امام رضا (ع) مشغول نماز شب و مناجات بود.

بعضی بزرگان چهار ركعت از نافله شب را به صورت نماز حضرت جعفر طیار (ره) می‌خواندند و بعضی از اولیاء خدا یك سال شبها را به عبادت مشغول بودند تا اینكه شب قدر را درك كنند. هر شب،‌شب قدر است اگر قدر بدانی.

از خدا بخواهید به شما لذت مناجات بدهد، وقتی شبی نماز شب شهید ثانی (ره ) قضا شد ایشان از خواب بیدار شد و گریه كردند و ناراحت شدند و گفتند: خدایا !‌ مگر من چه كرده بودم كه از این توفیق باز ماندم.

 امّا اینكه چرا برای نماز شب خواب می‌مانیم. یكی از علل آن گناه است. امام باقر (ع) فرمودند:‌ «جاء رجل الى أمیر المؤمنین علیه السلام فقال انى قد حرمت‏ الصلوة باللیل‏ فقال قد قیدتك ذنوبك» [7] شخصی نزد حضرت علی (ع) آمد و عرض كرد كه من از نماز شب محروم شده‌ام حضرت به او فرمودند:‌ گناهانت تو را اسیر كرده است.

حضرت آیة الله مجتهدی می‌فرمایند:  استاد ما حاج شیخ علی اكبر برهان (رحمة الله ) فرمودند:‌ یك كارگر صبح تا ظهر، كار می‌كند، ظهر چند دقیقه سرش را می‌گذارد زمین، خستگی او رفع می‌شود دوباره تا شب كار می‌كند، ما كه ساعتها می‌خوابیم ولی باز حال بلند شدن نداریم علتش این است كه گناه،‌ما را خسته كرده است و نمی‌توانیم برای نماز شب بلند شویم

امام صادق (ع) فرمودند: « إِنَّ الرَّجُلَ‏ لَیَكْذِبُ‏ الْكَذِبَةَ فَیُحْرَمُ بِهَا صَلَاةَ اللَّیْلِ فَإِذَا حُرِمَ صَلَاةَ اللَّیْلِ حُرِمَ بِهَا الرِّزْق‏»‌[8] به درستی كه آدمی گاهی یك دروغ می‌گوید پس به سبب آن از نماز شب محروم می‌شود، و وقتی از نماز شب محروم شد از روزی هم محروم می‌شود.

گاهی هم خداوند متعال برای اینكه انسان تكّبر نكند و مغرور نگردد، نمی‌گذارد بیدار شود ولی این مسأله یكی دو شب بیشتر نیست. [9]

[1] -   الاثنا عشریه ص 237

[2] - ارشاد القلوب ص  78

[3] - بحار ج 83 ص 127و ج87 ص 146

[4] - امالی شیخ صدوق ص 292 و بحار ج 13 ص 329

[5] - بحار ج 87 ص 292

[6] - بحار ج 87 ص 156

[7] بحار الانوار،‌ ج 83 ، ص 127 و ج 87 ، ص 146

[8] بحارالانوار،‌ج 87، ص 146

[9] فَأَضْرِبُهُ‏ بِالنُّعَاسِ‏ اللَّیْلَةَ وَ اللَّیْلَتَیْن‏. اصول كافی ج 3 ، ص 100

منبع:  http://www.emamraoof.ir