• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
انجمن ها > انجمن شمال > صفحه اول بحث
لطفا در سایت شناسائی شوید!
شمال (بازدید: 657)
شنبه 8/4/1392 - 8:14 -0 تشکر 615861
فرهنگ عامه مردم تنکابن

منبع: http://anthropology.ir/node/14941  نوشته مریم یدالله زاده تبری

 عامه مردم تنکابن.jpg

فرهنگ عامه مردم تنکابن، مولف: جهانگیر (عباس) دانای علمی، انتشارات آرون، چاپ اول : 1389.
این کتاب شامل دوازده فصل است که از جغرافیا و اماکن گردشگری شهرستان تنکابن گرفته تا رسوم و عقاید مردمان آن منطقه صحبت کرده است. زبان این کتاب از قول نویسنده و سوم شخص مفرد است.

در فصل اول کتاب، مختصری از جغرافیای تاریخی، اقتصاد، اماکن تاریخی، زیارتی، گردشگری و همچنین وجه تسمیه و تاریخ تنکابن صحبت شده است.

شنبه 8/4/1392 - 8:15 - 0 تشکر 615862

وجه تسمیه و مختصری از تاریخ آن



در رابطه با معنی نام تنکابن و علت نامگذاری آن قابل قبول ترین نظریه این بود که تنکابن به معنی"پائین دژ" یا زیر "قلعه تنکا" است که تنکا قلعه ای بوده در حوالی "قلعه گردن". همچنین در زمان رضا شاه نام "شهسوار" جایگزین نام قدیمی تنکابن گردید. علامه دهخدا شهسوار را مخفف شاه سوار، سوارکار دلاور و پهلوان معنا کرده است. در حال حاضر حدود فعلی شهرستان تنکابن از شرق به نمک آبرود و از غرب به رودخانه جالکرود محدود شده است.

شنبه 8/4/1392 - 8:16 - 0 تشکر 615863

در فصل دوم اجرای چند مراسم آئینی فصل بهار در شهرستان تنکابن را معرفی شده که شامل دو قسمت است:



قسمت اول: آداب قبل و بعد از عید



-عاروس گلی یا غولی یا پیر بابو: در گذشته شخصی به نام پیر بابو با خانواده اش زندگی می­کرد و گاو خود را به همراه عروس خود به صحرا برد. در مسیر غولی در آن حوالی زندگی می کرد که رفته رفته عاشق عروس پیربابو شد. روزی غول در راه عروس پیر بابو را می دزدد و پیر بابو زمانی که متوجه دزدیده شدن عروسش می شود به جنگ با غول می رود و بر آن پیروز می شود و عروسش را از چنگ غول بیرون می کشد. قبل از عید چند نفر از جوانان در نقش عروس و دیو و یک فرد پیر با چند راس گاو و گوسفند ظاهر می شوند و در جلوی در خانه های مردم این نمایش را اجرا می کنند. صاحب خانه علاوه بر پول، برنج با تخم مرغ هم باید به آنها می داد و اگر این کار را انجام نمی داد اجرا کنندگان آنقدر این کار را تکرار می کردند تا بالاخره صاحب خانه به آنها تخم مرغ بدهد. نگارنده انجام این مراسم را به خاطر پیروزی بهار بر زمستان یا جایگزینی فصل بهار به جای زمستان می داند.



در این قسمت همچنین مراسم دیگری از قبیل رابچری، نوروز سلطان یا نوروز نو سال، آداب صبح روز عید، مراسم پنجک واز و آداب «سینزده بدر» نام برده و تشریح شده اند.

شنبه 8/4/1392 - 8:16 - 0 تشکر 615864

قسمت دوم: از بز پوشلی تا ساخت و ساز محلی گاگور



بز پوشلی و گاگور دو نوع ساز محلی است که جوانان منطقه کوهپایه تنکابن بعد از به پایان رسیدن عید نوروز بر آن می شوند تا ماه به اتمام نرسیده، از فرصت استفاده نمایند و از پوست تازه و شاداب درخت بید، توسکا یا کوال برای خود این سازها را که نوعی سوت است درست نمایند.





شنبه 8/4/1392 - 8:17 - 0 تشکر 615865

در فصل سوم درباره آداب و باورداشتهای کشاورزی مردم تنکابن صحبت کرده است.



یکی از مهمترین و اصلی ترین محصولات کشاورزی در این شهرستان برنج است که مردمان این منطقه آداب و باورداشتهای مخصوص در رابطه با این محصول دارند؛ اول اینکه در فصل بهار باید زمین را شخم بزنند، درباره ساعت کشت محصول اعتقادی که دارند این است که انجام این کار در آن روز و در آن ساعت باید آمد داشته باشد؛ به همین دلیل قبل از کشت نزد روحانی ده یا شیخ یا پیرمردی که دارای تجربه است می­رفتند؛ آن مرد پس از نگاه کردن به تقویم نجومی و خواندن قرآن به آنها عنوان می­کرد که چه روزی برای آن کار مناسب است و کشاورز بعد از انتخاب «توم جار» و سبز شدن آنها، بذرها را در زمین نشا می­کرد. از نشا محصول تا برداشت آن  مراحل مختلفی وجود دارد که هر کدام نیز نیازمند آفتاب و باران است که مردم تنکابن در ارتباط با هر کدام از اینها مراسمی دارند.

شنبه 8/4/1392 - 8:18 - 0 تشکر 615866

مراسم خرده تابی یا آفتاب خواهی و بند آوردن باران



این مراسم برای خواستن آفتاب و بند آمدن باران از خدا است. این مراسم با خواندن چندین شعر و دعا برای آفتاب خوردن محصول اجرا می شود.






شنبه 8/4/1392 - 8:18 - 0 تشکر 615867

مراسم باران خواهی



زمانی است که ساقه های برنج به آب جان افزا احتیاج دارند و اگر باران نباشد محصول نابود می­شود. بنابراین مردم روستا به اعتقاد خویش چهار راهی را گل کاری می­کنند و بعد سوره یاسین را با آب می­شویند و سپس آن را در چهارراهی قرار می دهند تا باران ببارد.






شنبه 8/4/1392 - 8:19 - 0 تشکر 615868

در فصل چهارم درباره با باورداشت هایی که مردم تنکابن از تخم مرغ و مرغ و خروس دارند صحبت کرده است.



  آداب تخم مرغ یا مرغانه



الف. نماد تخم مرغ: در بیشتر مراسم آئینی در نواحی تنکابن برای عید نوروز انجام می شد، صاحب خانه حتماً به کسانی که مجری این مراسم بودند و به خانه اش وارد می شدند تخم مرغ عیدی می داد.



ب. برکت مرغانه: به کوچکترین تخم مرغی که در لانه مرغ دیده می شد، برکت مرغانه می گفتند و صاحب مرغ آنرا در درون برنج قرار می داد؛ زیرا آنرا نشان وفور نعمت و خوشی و برکت می­دانست.



ج. دعای مخصوص تخم مرغ: دارای دو دعای مخصوص بود که یکی از آنها برای فردی بود که صاحب بچه یا صاحب پسر نمی شد. این فرد را پیش دعانویس می بردند و پس از به دنیا آمدن این فرزند، این فرد حق نداشت که دیگر از تخم مرغ و مرغ خود به دیگری بدهد یا بفروشد که به آن «دعای دلبند» می­گفتند.






شنبه 8/4/1392 - 8:19 - 0 تشکر 615869

آداب مرغ و اصطلاحات و عقاید آن



در رابطه با مرغ هم اصطلاحات و عقاید خاص خودشان را دارند. به طور مثال اگر مرغ روی خاکستر یا خاک روبروی درب خانه خودش تکان دهد می گویند: «بار بیرده»، یعنی مهمان همراه با سوغاتی می آید.






شنبه 8/4/1392 - 8:20 - 0 تشکر 615870

در فصل پنجم در رابطه با آداب گالش ها و بعضی از اصطلاحات آنها در تنکابن صحبت کرده است.



گالش ها مردمانی ساده و بی پیرایه بودند که در نواحی کوهپایه ای شهر تنکابن زندگی می کردند. گالش ها بر حسب نوع مسئولیت به گاو گالش یا «گو گالش» و «گولین گالش» تقسیم می شدند و بیشتر آنها نیز زیر نظر فردی به نام «سر گالش» وظایف خود را انجام می دادند. این وظایف در خصوص نگاهداری دامها و محصولات دامهاست. آنها نیز برای گوسفندان و گاوها بر حسب رنگ، جنسیت، سال و گوشت آنها نامگذاری می­کردند که هر کدام نام به خصوصی داشتند. خانه های آنها بیشتر از کاهگل یا چوب ساخته می شد و همچنین غذای­شان اغلب از برنج و لبنیات و گوشت تشکیل می شده و وسایل آنها نیز مسی یا گلی بود که از خاک رس تهیه می شد.






شنبه 8/4/1392 - 8:20 - 0 تشکر 615871

فصل ششم در رابطه با عروسی، تولد، مرگ و درمان بیماری شهرستان تنکابن صحبت کرده است.



 مراسم قبل و بعد عروسی



اگر جوانی قصد ازدواج داشت و ما بین چند نفر از دخترانی که از طرف والدین انتخاب شده بودند در شک و تردید بود که کدام را به همسری انتخاب کند، راهی قدیمی برای باز شدن گره خود انتخاب می نمود. بدین منظور او یک کفش­دوزک را می گرفت و شعری می خواند و آنرا رها می کرد. کفش دوزک به هر سمتی که پرواز کرد، بدین معنی بود که به جهت خانه آن دختر رفته و در نتیجه آن دختر را انتخاب می کرد و بعد از آن مراسم خاستگاری شروع می شد. پس از قبول کردن خانواده عروس، آنها هم با خوشحالی و شعف به نزد خانواده داماد می رفتند و به پایکوبی و شادی می پرداختند و نزد یک ملا برای گرفتن تاریخ عقد و عروسی می رفتند. در این حین، خانواده داماد وسایلی نظیر طلا، گوشواره، انگشتر، پارچه و غیره برای عروس فراهم کرده و به وی هدیه می دادند. بعد از آن مراسم عقد کنان توسط خانواده داماد در خانه عروس اجرا می شند. پس از خاتمه یافتن مراسم، آشنایان دور و نزدیک منزل عروس را ترک می کردند و فقط داماد به مدت چند روز در منزل عروس می ماند. مراحل مراسم عروسی به ترتیب عبارت بود از:



1.عروس وینی و دست بار 2.کاربافی یا بافت چادر 3.خیاط سری 4. پخش کارت عروسی 5.قصابی نمودن گاو برای عروس 6. حمام بردن عروس 7.پیرایش و حمام رفتن داماد 8.شب حنا بندان 9 . مراسم پا تختی 10.پاگشا






برو به انجمن
انجمن فعال در هفته گذشته
مدیر فعال در هفته گذشته
آخرین مطالب
  • آلبوم تصاویر بازدید از کلیسای جلفای...
    آلبوم تصاویر بازدید اعضای انجمن نصف جهان از کلیسای جلفای اصفهان.
  • بازدید از زیباترین کلیسای جلفای اصفهان
    جمعی از کاربران انجمن نصف جهان، در روز 27 مردادماه با همکاری دفتر تبیان اصفهان، بازدیدی را از کلیسای وانک، به عمل آورده‌اند. این کلیسا، یکی از کلیساهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
  • اعضای انجمن در خانه شهید بهشتی
    خانه پدری آیت الله دکتر بهشتی در اصفهان، امروزه به نام موزه و خانه فرهنگ شهید نام‌گذاری شده است. اعضای انجمن نصف جهان، در بازدید دیگر خود، قدم به خانه شهید بهشتی گذاشته‌اند.
  • اطلاعیه برندگان جشنواره انجمن‌ها
    پس از دو ماه رقابت فشرده بین کاربران فعال انجمن‌ها، جشنواره تابستان 92 با برگزاری 5 مسابقه متنوع در تاریخ 15 مهرماه به پایان رسید و هم‌اینک، زمان اعلام برندگان نهایی این مسابقات فرارسیده است.
  • نصف جهانی‌ها در مقبره علامه مجلسی
    اعضای انجمن نصف جهان، در یك گردهمایی دیگر، از آرامگاه علامه مجلسی و میدان احیا شده‌ی امام علی (ع) اصفهان، بازدیدی را به عمل آوردند.