تبیان، دستیار زندگی

منبع: http://anthropology.ir/node/15089  نوشته امیر هاشمی مقدم

دره سه هزار در کنار دره دو هزار، یکی از دو دره گردشگر پذیری است که مسیرشان از شهرستان تنکابن و شهر خرم آباد آغاز شده و در روستای «درازلات»، از یکدیگر جدا می شوند؛ دره دوهزار به سمت جنوب غربی و دره سه هزار به سمت جنوب ادامه می یابد. روز پنجشنبه هفته گذشته (4 آبان 91) با چند تن از دوستان قرار شد مسیر دره سه هزار را تا انتها ادامه دهیم.

راه مال رویی که از روستا بیرون می رفت را در پیش گرفته و به سمت جنوب رهسپار شدیم. باران شدیدی می بارید و تا چشمه آبگرم 3 ساعت پیاده راه بود. البته پس از درجان، «میانرود» و «کرن» هم هستند که خانه و سکنه چندانی ندارند. بخشی از مسیر، کوهستانی بود و بخشی دیگر در کنار رودخانه گرمارود ادامه می یافت. روستای «گرمارود» که اصالت سید علی موسوی گرمارودی هم به آنجا می رسد، 30-20 کیلومتری غرب این مسیر و در استان قزوین قرار دارد که البته باید این مسیر را طی چندین ساعت، پیاده پیمود. در میانه راه بودیم که باران جای خودش را به تگرگ داد که همراهی اش با سوز و سرما، همه را تقریباً کلافه کرده بود. با وجودی که تقریباً همگی لباسهای مناسب پوشیده بودیم، اما آب به درون همه لباسهای مان نفوذ کرده بود. بخشهایی از مسیر، از پرتگاههایی می گذرد که با پهنای 20 سانتی متر و گاهی کمتر، تنها یک نفر می تواند عبور کند. باران این مسیر را هم بسیار لیز کرده بود؛ به گونه ای که چندین بار تصمیم جدی گروه، بر انصراف از ادامه و بازگشت به روستا بود. به هرحال ادامه دادیم تا بالاخره به آبگرم معدنی رسیدیم که پای کوه «شاه نشین» قرار دارد. اگر مسیر را همچنان ادامه بدهی، به «علم کوه» با 4850 متر ارتفاع می رسی که شاخص ترین کوه این منطقه است. اینجا تقریباً مرز استان مازندران با استان البرز است. در کنار علم کوه، کوه «تخت سلیمان» قرار دارد که چون هموار است، انرا به این نام می خوانند. بر اساس افسانه ای که در بین محلی ها رایج است، حضرت سلیمان اینجا را به عنوان تختگاه خودش ساخت و سپس از بلقیس خواست که کنارش باشد. آنگاه خواستند بدن شان را بشویند؛ بنابراین به امر حضرت سلیمان، چشمه آبگرم معدنی جوشان شد. این چشمه در نزدیکی بستر رودخانه قرار دارد و سازه هایش از دور پیداست. این سازه ها مجموعاً شامل چهار بنای سنگی می شود. ابتدا یک دستشویی است؛ سپس با فاصله 20 متر، اتاقکی است تقریباً با ابعاد 4*3 متر که به عنوان جان­پناه برای کوهنوردان ساخته شده است. آنگاه نوبت به دیواری سنگی می رسد که دهانه چشمه را پوشانده تا هنگام عوض کردن لباس، از گزند سرما و دید دیگران در امان باشی. نهایتاً دیواره کوچک دیگری است که یک چشمه کوچکتر که کمی آنسوتر است را در بر گرفته است. خود اهالی بر این باورند که ابتدا باید تن شان را در آن چشمه کوچک بشویند و سپس وارد چشمه اصلی شوند. چشمه اصلی درون غار کوچکی واقع شده است. پنج پله سیمانی مرتفع، سطح زمین را به دهانه غار می رساند. ارتفاع غار حدوداً 70 سانتی متر و ابعادش 2*2 متر است. البته در گوشه ای از غار، یک شیار دیگر به درازای حدوداً 3 متر، پهنای 70 سانتی متر و ارتفاع نیم متر وجود دارد. سقف غار را چکنده ها (استالاکتیک) به زیبایی آراسته اند. برای فرار از دست سرما، وارد آب داغ چشمه شدیم. هر هفت نفرمان به راحتی درون غار جا شدیم. آب از کف غار جوشان بالا می آید و از منفذی بیرون می رود. برای همین، هر کس می خواهد وارد آبگرم شود، دهانه خروجی آب را می بندد تا سطح آب بالا بیاید. بعد هم دوباره آن را می بندد تا آب استفاده شده جایش را به آب تازه و تمیز، برای نفر بعدی بدهد. نهایتاً عمق آب به 40 سانتی متر می رسد. بخار آب داغ، محوطه غار کوچک را به خوبی گرم نگه می دارد. پس از آن سرما و تگرگ، دراز کشیدن در آب داغ، احساس آرامش خوبی به همه داد. بالاخره از غار خارج شده و دوباره تن را به سوز و سرما و لباسهایی که همگی شان خیس و سنگین شده بودند سپردیم. ناهار را در اتاق جان پناه خوردیم. منظره بیرونی این اتاق، بسیار دل آزار است: تعداد زیادی بطری پلاستیکی آب، قوطی های حلبی کنسرو، پاکتهای پلاستیکی و... که از کوهنوردان قبلی به جا مانده بود. همین تخریبها را که آدم می بیند، تردید جدی به سراغش می آید که آیا سفرنامه بنویسد تا دیگران با آن منطقه آشنا شده و به خیل تخریب گران محیط زیست بپیوندند؟ یا آنکه می توان در پایان هر سفرنامه، از خوانندگان خواهش کرد که کمی با خود بیندیشند و به «ده فرمان» انجمن دفاتر مسافرتی امریکا (ASTA) درباره جهانگردی وابسته به محیط زیست گوش بسپارید .

به هرحال پس از صرف ناهار، دوباره زیر باران، تگرگ و باد، راه بازگشت را در پیش گرفتیم تا این بار با سرعتی بیشتر، دو ساعته خودمان را به روستای درجان و خودروها رسانده و خاطره این سفر را به دفتر خاطرات دیگر سفرها بیفزاییم.

(1) ده فرمان انجمن دفاتر مسافرتی امریکا (ASTA) درباره جهانگردی وابسته به محیط زیست توصیه می کند که در همه سفرهای:

منبع: اثرات جهانگردی (1390)، گردآوری و ترجمه محمدرضا گوهری، انتشارات دریچه نو و دانشگاه مازیار. صص: 115-114.