توصیه ها و هشدارهای دکتر نسرین امیری فوق تخصص روان پزشکی کودک
چند سال پیش در لابی هتلی منتظر پذیرش بودیم که متوجه شدم دختر کوچولویی آمده سراغ چمدانمان و سعی می کند در آن را باز کند. حس کردم شاید مادر و پدر این کودک که با بی خیالی مشغول کار خود بودند، نتوانسته اند فرزندشان را خوب تربیت کنند...
آن روز کمی جا خوردم اما امروز که خودم بچه دار شده ام، می فهمم که کودکان چقدر کنجکاوند و کنترل آنها گاهی چقدر سخت است. آنها دوست دارند هر جایی سرک بکشند و بفهمند داخل کیف و ساک و کشو و کمد چه خبر است. این رفتار شاید ابتدا قابل تحمل باشد اما به مرور مخصوصا وقتی پای غربیه ها به میان می آید، برای مادر مساله ساز می شود. دراین باره با دکتر نسرین امیری، فوق تخصص روان پزشکی کودک گفت وگو کرده ایم.
▪ خانم دکتر! آیا اینکه کودکان دوست دارند بدانند داخل کیف دیگران چیست، طبیعی است؟
این موضوع به سن آنها بستگی دارد. کودکان زیر ۳ سال از روی کنجکاوی به همه چیز دست می زنند، اما بعد از ۳ سال متوجه مالکیت و ممنوعیت ها می شوند ولی به دلیل خواسته هایی که دارند، قوانین را زیرپا می گذارند.
▪ آیا این باوردرست است که نباید وسایل تزئینی خانه را از اطراف کودکان نوپا جمع کرد تا به آنها عادت کنند؟
نه، کودکان زیر ۳ سال تفاوت بین داشته های خود و دیگران را درک نمی کنند بنابراین توصیه می شود والدین برای پیشگیری از بروز خطرها، چنین وسایلی را در دسترس او قرار ندهند.
▪ بعد از ۳ سالگی چطور؟
در این دوره باید مسایل را جدی تر گرفت و اجازه نداد کودک به وسایلی که به او مربوط نیست، مانند کیف والدین یا چیزهایی که برای او ممنوع شده اند (مانند شکلات) دست بزند.
▪ چگونه این نکته را به فرزندمان بفهمانیم؟
قبل از هر چیز باید به کودک آموزش داد که هر فرد مالک وسایل خود است. بعد از آنکه این موضوع را درک کرد، باید حواس جمع بود و در صورت شکسته شدن قوانین، کودک را تنبیه کرد. منظور از تنبیه فقط اعمال محدودیت است نه تنبیه بدنی، مثلا محرومیت از حضور در جمع و...
▪ بی توجهی به این رفتار کودکان چه عواقبی می تواند داشته باشد؟
گاهی کودکان در دوران دبستان شروع می کنند به برداشتن پول از کیف مادر. مادر هم متوجه این موضوع نیست و با هشدار مثلا اولیای مدرسه تازه متوجه می شود. این موضوع به دلیل آموزش ندادن درست اصل مالکیت است. در واقع کودکان تصور می کنند که دزد فقط شخصی است که در فیلم ها می بیند و نقاب به صورت می زند. باید به کودک فهماند که این کار هم نوعی دزدی است.
▪ چطور این کار را انجام دهیم؟
مثلا می توان به او گفت: «این کار تو زشت است و همان دزدی محسوب می شود.»
▪ اگر کودک متوجه اشتباه خود شد، تشویق هم لازم است؟
بله، مثلا باید به او گفت: «چون پسرخوب و مرتبی هستی و از وسایل خودت استفاده می کنی، این جایزه را به تو می دهم» اما گفتن جمله هایی مانند «چون دزدی نمی کنی یا دست تو کیف مامان نمی کنی، جایزه می گیری» کاملا اشتباه است. برای انجام ندادن کار بد نباید کودک را تشویق کرد و این از نکته های ظریف تربیتی است.
