تبلت ها سریع تر از هر زمان دیگری، مشغول کشتن پی سی ها هستند؛
فروش پی سی ها به قعر دریا می رود، و فروش تبلت ها به سوی آسمان؛
سازندگان پی سی به دنبال تغییر شغل بروند!
این مشتی از نمونه خروار تیترهایی است که این روزها در مقالات و خبرهای دنیای فناوری می خوانید. زمانه ای که ما در آن به سر می بریم، میزبان گرایش برخی انسان ها برای در مقابل هم قرار دادن "هر دو چیزی بر روی این کره خاکی" است که نشانی از هم خانواده بودن دارند. روندی که گاه توقف ناپذیر به نظر می رسد، و اغلب مخرب است.
درست است که دنیای پی سی آنطوری که پیش تر می شناختیمش، حالا تبدیل به خاطره ای کلاسیک شده. رنگ پریدگی روی یار در سال 2007 با معرفی آیفون شروع شد ولی تلفن های هوشمند تاکنون رقیب پی سی ها نبوده اند و تا مدت ها نخواهند بود. در اصل، ماجرا وقتی داغ شد که سه سال بعد از آیفون، آیپد رونمایی شد.
و حالا، سه سال دیگر هم گذشته و "دوران پی سی" دیگر برای خیلی ها تصویری نوستالژیک و "سیاه و سفید" شده چون نمایشگرهای خوشگل پُست پی سی ها، یادگاران قدیم را از چشم انداخته اند.
اما در این مقاله می خواهم بنویسم که چرا این تغییر و دگرگونی هیچ جای نگرانی برای فرم و قالبی به نام پی سی ندارد؛ که چرا این زیبا است که پست پی سی به میدان آمده، که چرا ماهیت این مقایسه ها تا حد زیادی روا نیست.
در ادامه مطلب، با ما باشید. پرده اول: آشوب پی سی، و عصر تولید محتوای دیجیتال
اگر در دوران قبل از اینترنت بودید، نوری که به مخزن آگاهی شما می تابید، از دریچه مدرسه، کتاب و تلویزیون و چیزهایی از این دست بود. شاید سن برخی ها قد ندهد، ولی اطراف مان هستند کسانی که "برنامه دیدنی ها" و گویندگی جلال مقامی آن روزگار، امروز برای شان نوستالژی شده. شاید سال ها بعد نارنجی امروز هم برای تان نوستالژی شود.
امروزه اینترنت ماشین زمان شده، انواع محتوا فقط چند دکمه و یک کلیک با شما فاصله دارند و هر زمان بخواهید، غول جادو از چراغ بیرون می آید و سوالات را پاسخ می گوید. آگاهی های بشر (Knowledge) را شاید بتواند در سه دسته زیر خلاصه کرد:
1. اطلاعات (Information)
2. علوم (Science)
3. حکمت (Wisdom)
تمام اینها در تمام دوران ها بوده اند. پیامبران، فیلسوفان، متفکرین، حکما، تاریخ نویسان، دانشمندان، محققین، هنرمندان، نویسندگان، و عموم توده های مردم بر گنجینه آگاهی بشر چیزهایی اضافه کرده اند که تقریبا همه شان در سه دسته بالا جا می شوند. اما سرعت تولید محتوا، به طور مشخص از زمانی اوج گرفت که کامپیوترهای رومیزی به عرصه آمدند. 
این گونه بود که به جلو آمدیم و با GUI مردم عادی با کامپیوترها آشنا شدند. این طوطی کم کم روی دوش شان نشست و حرف زدن با آن ممکن شد. وقتی انسان چم و خم او را آموخت و طوطی زبان انسان را یاد گرفت، دوران نشر رومیزی شروع شد. دورانی که تولید محتوا آسان شد. موس و کیبورد، ما را به ادوارد دست قیچی تبدیل کردند. نیمی انسان، نیمی کامپیوتر. آنها که تولید محتوا بخشی از زندگی شان شده بود، بدون موس و کیبورد چیزی کم داشتند.
هنوز هم که هنوز است، حتی حالا که عصر پست پی سی است و فرصت ربودن دل ها با نمایشگرهای لمسی رسیده، باز هم برای ما وبلاگنویس ها، نویسندگان، مترجمین، و تولیدکنندگان محتوا، هیچ صفحه لمسی یا دستیار صوتی هوشمندی وجود ندارد که بتواند جای کیبورد را بگیرد.
امروز صبح مقاله ای از سایت iMore را می خواندم که هیئت تحریریه آن از چگونگی نگارش و به روز کردن مطالب سایت خود نوشته بودند. اکثرشان با سردبیر نارنجی هم عقیده هستند که "تا کیبورد هست، زندگی باید کرد."
ممکن است بگویید که مخاطبین از متن به سمت پادکست و ویدیو کست در حرکت هستند. این درست است ولی عنصر زمان محدودیتی است که هیچ یک از این دو (پادکست و ویدیو کست) نمی توانند از اجبار آن به مخاطبین سر باز زنند. برای شنیدن و دیدن این محتواها، باید صبر کنید تا صوت و یا ویدیو جلو بروند. حال آنکه در حین خواندن پیچ سرعت دست خود شما است. کاراکتر خواننده وجودتان، از پشت پرده چشم ها نقش خود را ایفا می کند و با هر لحنی که خودش بخواهد، متن را می خواند. نه اینکه کسی به او دیکته کند (دفاع من از محتواهای متنی تمام شد!)
از سال 1984 (معرفی اولین مکینتاش با رابط کاربری گرافیکی) به این سو، دوران نشر رومیزی شروع شد و ادامه پیدا کرد. خروار خروار متن تولید شد، ساعت ها صوت و ویدیو، و مقادیر زیادی عکس. اگر کاتبان دوره شاه عباس را بیاورید، با دیدن این همه محتوایی که بشر در طول این 29 سال تولید (یا از حالت آنالوگ به دیجیتال تبدیل) کرده، جان به جان آفرین تسلیم می کنند. پرده دوم: بر هم خوردن تعادل، و اختراع نجات دهنده
اما با وجود تمام اینها، در عصر پی سی مصرف محتوا همچنان سنتی باقی ماند. البته در اینجا من دوره کتاب ها و اسلایدها را دوره پیشا سنتی نام گذاشتم، بنابراین منظورم از سنتی ماندن مصرف محتوا در عصر پی سی، محدود ماندن آن به کامپیوترهای رومیزی یا روپایی (دسکتاپ و لپ تاپ) است.
دو یقین قطعی در مورد خود دارم و فکر می کنم مخاطبین این متن نیز با من هم عقیده باشند:
اول اینکه برای تولید محتوا، -با فاصله ای زیاد- پی سی ها بر پُست پی سی ها برتری دارند. این را حتی استیو جابز هم در مورد آیپد اول فهمید. سپس سعی کرد آن را در آیپد دوم برطرف کند، ولی شاید اساسا نیازی به این کار نبود!
شاید بگویید که دستیار صوتی اپل، Siri می تواند برای نگارش متن در آیپد (و احتمالا به زودی مک) به کمک افراد بیاید. ولی کسی که با پی سی متن می نویسد، خوب می داند که راحتی یک کیبورد فیزیکی چیزی نیست که بتوان با فناوری های تخیلی جایگزینش کرد.
دوم اینکه، هیچ شکی نیست که وقتی بخواهید کتابی را بخوانید یا به مرور وب بپردازید، زبان طبیعی بدن، تبلت را به لپ تاپ و دسکتاپ ترجیح می دهد.
به هر جهت، 29 سال تولید محتوا به سان بارش های موسمی در آمازون، همه را غرق کرد ولی تا زمان معرفی آیفون و آیپد، عملا نجات دهنده ای از آن وضع وجود نداشت. تولید محتوا آسان تر شده بود، ولی مصرف آن هنوز آزار دهنده بود و تا حدی با ناراحتی صورت می گرفت. آن حجم انبوه محتوا، نیازمند یک اختراع یا نوآوری ویژه بود.
بدین سان، با آیپد که موجی از تبلت های اندرویدی و حالا ویندوزی به دنبالش روان شده اند، دوران پست پی سی به معنای واقعی شروع شد؛ دورانی نو برای مصرف محتوا. پرده سوم: بازگشت به تعادل، با اولویت مصرف محتوا
امروز به دورانی رسیده ایم که مردم ولع سیری ناپذیری به مصرف محتواهای ساده و یا چند رسانه ای دارند. در این شکی نیست که عصر پی سی زمانه شکوفایی "تولید محتوا" بوده ولی حالا در عصر پُست پی سی گرچه هنوز از تولید محتوا بی نیاز نیستیم و در واقع پیش بینی افزایش سرعت آن را هم داریم، اما اولویت فروش دستگاه های دیجیتال، "مصرف محتوا" است.
این یعنی پی سی دارها ترجیح می دهند به جای هر دو سال یک بار خرید پی سی جدید، آن را به 4 سال افزایش دهند و در این بین یک پُست پی سی هم بخرند. و این عالی است و برای تولیدکنندگان محتوا، بشارت دهنده. هر چیزی که به گسترش نشر دانش در بین مردمان این عصر کمک کند، عالی است حتی اگر در گام اول برای یکی از بزرگترین صنایع دنیا، به ظاهر بد باشد!
صنعتی که انعطاف لازم را در پاسخ به نیاز بازار و جامعه نداشته باشد، همان بهتر که غرق شود. ولی صنعت پی سی چنین نیست، مثل کرم ابریشم در حال دگردیسی است. اگر شرکت ها این امکان را ایجاد نکنند که پیله اش را بشکافد و تبدیل به پروانه شود، یعنی به جای نوآوری فقط به دنبال کسب درآمد باشند، آن وقت افول تولید کنندگان پی سی را به چشم خواهیم دید. وابستگی آنها به مایکروسافت و تاخیر نسبی ردموند در ارائه پلتفرمی متناسب با نیاز این دوره، کمی گلوی تولیدکنندگان را فشار داد، ولی به نظر می رسد آنها کم کم دارند تنفس در فضای جدید را باور می کنند.
و این فضای جدید هر چه که هست، بهتر از زمان های قبلی و فعلی خواهد بود. این را تاریخ ثابت کرده. 