تبیان، دستیار زندگی

آخ تی حا می حالوی سیمای جونوی
تی سر می بالوی لاکوی جونی
....
آی تی واسی من لاجون بشوم / لنگرود بشوم / دیلمون بشوم / حتی تا بموم به اسپیلی / تو بمانی می پهلـــی
....
بنازم آی دیل بنازم آی دیل تی اممونوی
نتانم آی دیل نتانم آی دیل که تی شونوی
....
آی تو بمانی می پهلی / به اسپیلی / خیلی باز خیلی / پامچال ببنیم سبزه زار یا بنفشه چشمه ســـــــر
....
دوتا یاره بگیفتم در جوانی / تره گم تو بدانی
ایته رشتی ایته مازندرانی / تره گم تو بدانی
....
به قربونه سر رشتی بگردم / ایته دیلره برا مازندرانی / تره گم تو بدانی
می جانه جانه جانی
می جانه گردی تومبانی
می جان جانه حاچ خانمی / لبه لبه دوچکنمــــــی

رشته خیابان جایه قشنگه لاکوانه آها بوگو
خیابان های رشت جای دخترهای خوشگل است آهان بگو

خشکیبجار جایه کرسی فروشانه آها بوگو
خشکبیجار (از توابع شمال شرق رشت)
جای کرسی فروش ها است آهان بگو

کوچیصفهانم جایه عزب عزبانه آها بوگو
کوچصفهان (ازتوابع شرقی رشت) جای مجردهاست آهان بگو

قاضیانم جایه حصیر فروشانه آها بوگو
قاضیان (از شهرهای جنوب شرق گیلان)
هم جای حصیر فروشان است آهان بگو

می مشته مارم آها بوگو
مادر من (مطمئن نیستم ترجمه درست باشه) آهان بگو

برنج طارم آها بوگو
برنج طارم (نوعی برنج) آهان بگو

تی امرا قارم آها بوگو
با تو قهر هستم آهان بگو

دی گوته منه آها بوگو
دیگه نمی تونم بگم آهان بگو

شو خوته منه آها بوگو
شب نمی تونم بخوابم آهان بگو

آفتابه سنگینه جور گیته منه آها بوگو
آفتابه سنگین است نمی توانم بلند کنم آهان بگو

می باغ پرچینه ورگیته منه آها بوگو
پرچین باغم را نمی تونم . . . (؟) آهان بگو

آستانه گردشگاه بازم باغانه آها بوگو
گردشگاه آستانه باز هم باغ ها هستند (مطمئن نیستم) آهان بگو

لشت نشا جایه آوازخانانه آها بوگو
لشت نشا (از بخش های شمال شرق رشت)
جای آواز خان ها است آهان بگو

طاهر گورابم جای تی کار چاکونانه آها بوگو
طاهر گوراب (از شهر های شمال غرب رشت)
هم جای سیگار ساز ها است آهان بگو

پهلوی بازار جایه ماهی فروشانه آها بوگو
بازار پهلوی (؟) جای ماهی فروشان است آهان بگو

یه پیاله آرده آها بوگو
یه پیاله ارده آهان بگو

دو پیاله آرده آها بوگو
دو پیاله ارده آهان بگو

می برا تی مرده آها بوگو
برادرم شوهرته (!) آهان بگو

دوچرخه سوار آها بوگو
دوچرخه سوار آهان بگو

تو پیش من دونبال آها بوگو
تو جلو میری من هم دنبالت میام آهان بگو

دی گوته منه آها بوگو
دیگه نمی تونم بگم آهان بگو

آفتابه سنگینه جور گیته منه آها بوگو
آفتابه سنگین است نمی توانم بلند کنم آهان بگو

می باغ پرچینه ورگیته منه آها بوگو
پرچین باغم را نمی تونم . . . (؟) آهان بگو

خومام بازار جایه خوشگل خوشگیلان آها بوگو آها بوگو
بازار خمام (از توابع شمالی رشت) جای آدمای خوشگله آهان بگو

املش بازار جایه گالش دختران آها بوگو
بازار املش (از شهر های شرق گیلان) جای
دخترهای گالش (کوه نشین) است آهان بگو

لایجان گول گولی چایی چاکونان آها بوگو
لاهیجان، گلِ گل ها (جای) چایی کاران است آهان بگو

آمی گیلان جای زحمت کشان آها بوگو
گیلان ما جای زحمت کش ها است آهان بوگو

یه تا پنجه زاری آها بوگو
یه (سکه) پنج زاری آهان بگو

دوتا پنجه زاری آها بوگو
دوتا (سکه) پنج زاری آهان بگو

چایی باغ سر نیشتم تی چشم انتظاری آها بوگو
در باغ چای منتظرت نشسته ام آهان بگو

دی گوته منه آها بوگو
دیگه نمی تونم بگم آهان بگو

شو خوته منه آها بوگو
شب نمی تونم بخوابم آهان بگو

آفتابه سنگینه جور گیته منه آها بوگو
آفتابه سنگین است نمی توانم بلند کنم آهان بگو

می باغ پرچینه ورگیته منه آها بوگو
پرچین باغم را نمی تونم . . . (؟) آهان بگو

نیل بزه دسمال، چندی زنی بال

دسمال آبی، چقدر تکان می خوری


بال ببو خسته می گوله دسته

دست های معشوقه ی من خسته شد

(احتمالاً معشوقه در حال رقصیدن است و دستمالی آبی رنگ در دست دارد که مدام تکان می خورد
شاعر به آن اعتراض می کند که چرا اینقدر تکان می خوری، دست های معشوقه ی من خسته شد!)

چاشو بیگیته چندی بپیته

چاشو پوشیده، چقدر هم (چند لایه دور خودش) پیچانده

(چاشو نوعی پارچه ابریشمی بسیار زیبا بود که از آن برای دوخت لباس استفاده می کردند)

یاد جوانی می دیله بیته

یاد جوانی در دل من افتاده


می یار خونه چندی شلوغه

خونه ی یار من چقدر شلوغ است


گودی عروسی خودا ایشالله دروغه

میگویند که عروسی است، خدایا انشاالله که دروغ باشد


دراز گردن حیف تی مردن

گردن دراز، مردنت حیف است (!)


تی داغه هرگز نشا فورودن

هرگز نمی شه داغ (از دست دادن تو را) فراموش کرد


تی کله خوسه (؟) این تی عروسه

. . .


هرکی می یاره بگو شاوات (؟) بودوزه

. . .


می یار خونه چندی شلوغه

خونه ی یار من چقدر شلوغ است


گودی عروسی خودا ایشالله دروغه

میگویند که عروسی است، خدایا انشاالله که دروغ باشد



می مشت مأرم (؟!) برنج طارم

مادر من، برنج طارم (!)


آرزو دارم عروس بیارم

آرزو دارم عروس بیارم


دوچرخه سوار تو پیش مو دنبال

دوچرخه سوار تو جلو حرکت می کنی و من به دنبالت


تی چرخ اجی بیجیر بیا تا دارمه کار

از چرخ خودت پایین بیا با تو کار دارم


می یار خونه چندی شلوغه

خونه ی یار من چقدر شلوغ است


گودی عروسی خودا ایشالله دروغه

میگویند که عروسی است، خدایا انشاالله که دروغ باشد


بندره جاده یواش گراده

در جاده بندر آهسته حرکت کن


مرا بوکوشته تی او افاده

ناز کردن تو منو کشته


نازه قوناری می امرا قهری

قناری من (چرا) با من قهری


تی مار ترسی امن نیاری

از مادرت می ترسی فرصت نمی دی


می یار خونه چندی شلوغه

خونه ی یار من چقدر شلوغ است


گودی عروسی خدا ایشالله دروغه

میگویند که عروسی است، خدایا انشاالله که دروغ باشد

دریا توفان داره وای باد و باران داره وای

دریا توفان دارد، وای، باد و باران دارد، وای


گیله مرد آی خوانه های نازنین یار لیلی

گیله مرد می خواند :«ای نازنین یار لیلی»


موجا با دس زنه پس نیه بیدار هی کس

موج را با دست کنار می زند، کسی بیدار نیست


گیله مرد آی خوانه های نازنین یار لیلی

گیله مرد می خواند :«ای نازنین یار لیلی»


تی خانه آباد لیلی هی

خانه ات آباد لیلی هی


ولانه اَ باد لیلی هی

این باد نمی گذارد هی


بایه تی ویجا ایمشب هی

که امشب پیش تو بیاید هی


می داد و فریاد لیلی

(صدای) داد و فریاد من لیلی


دریا توفان داره یار باد و باران داره یار

دریا توفان دارد ای یار، باد و باران دارد ای یار


واستی ایمشب بایم دریا کناران لیلی

امشب باید کنار دریا بیایم لیلی


باز پریشانه می دیل لیلی نالانه می دیل

دوباره دلم پریشان است، لیلی دلم ناله می زند


واستی ایمشب بایم دریا کناران لیلی

امشب باید کنار دریا بیایم لیلی


می جان جانان لیلی هی

جان جانان من لیلی هی


جه باد و باران لیلی هی

بخاطر باد و باران لیلی هی


موشکل بتانم بایم هی

مشکل بتوانم بیایم هی


دریا کناران لیلی

کنار دریا لیلی


یاد او مهتابی شبان کی شومی دریا لبان

به یاد آن شب هایی که کنار دریا می رفتم


تی مو ماچی دیی تی شانه رو باد لیلی

باد موهایت را که بر شانه ات بود بوسه میزد ای لیلی


سرخ دسمالا داری ایسه می یادگاری

دستمال سرخ رنگی که داری یادگاری از طرف من است


وعده با من نه یی آیه ترا یاد لیلی

با من قرار می گذاشتی یادت می آید لیلی


من تی خاطرخوام لیلی هی

من خاطر تورا می خواهم


تنهای تنهام لیلی هی

تنهای تنها هستم لیلی هی


موشکیله ایمشب دریا هی

مشکله که امشب دریا هی


بیگیره آرام لیلی

آرام بگیرد لیلی

میدان واکونید میدان پهلوانانه ره

برای پهلوان ها میدان باز کنید


می یاری آموندره کوشتی کودنه ره

یار من برای کشتی گرفتن می آید


بیشید خبر بدید اونه زن ماره ره

بروید و مادرزنش را خبر کنید


شالی گولبندی فادید یاره کمره ره

برای کمر یار شال گلدار بدهید


بایید بولبولی بهاره

بیایید که بهار بلبل خوان است


بهار دوخوانی می یاره

بهار یار مرا صدا می زند


ویری کابلا بدوش سل زنه بجاره

. . .


صوبه عیده صوبه الان چی وقت خوابه

صبح عید است، اکنون چه وقت خواب است


صوبه عیده صوبه واچینه تی رختخوابه

صبح عید است، رختخوابت را جمع کن


سرخه گول بیدین چی کاره

گل سرخ را ببین چه کرده است


خوشکلا کوده بهاره

بهار را زیبا کرده است


بنفشه روخانه کناره

(گل های) بنفشه کنار رودخانه


فاگیره جی دیل قراره

قرار را از دل می گیرد (انسان را به وجد می آورد)


صوبه عیده صوبه الان چی وقت خوابه

صبح عید است، اکنون چه وقت خوابه


صوبه عیده صوبه واچینه تی رختخوابه

صبح عید است، رختخوابت را جمع کن


سبزه گندما قیچی بزن

سبزه را قیچی کن


آبدار دیما موچین بزن

صورت خیس را موچین بزن


ناز نوکون بیه

ناز نکن بیا


واز بوکون بیه

بپر بیا


مه بیدین خالی دار تیتیه

بیا شکوفه درخت گوجه سبز را ببین


عیده خوش مبارکه

عید خوش مبارک باشد


تی عید تره موبارکه

عیدت مبارک باشد


میدان واکونید میدان پهلوانانه ره

برای پهلوان ها میدان باز کنید


می یاری آموندره کوشتی کودنه ره

یار من برای کشتی گرفتن می آید


بیشید خبر بدید اونه زن ماره ره

بروید و مادرزنش را خبر کنید


شالی گولبندی فادید یاره کمره ره

برای کمر یار شال گلدار بدهید


بایید بولبولی بهاره

بیایید که بهار بلبل خوان است


بهار دوخوانی می یاره

بهار یار مرا صدا می زند


ویری کابلا بدوش سل زنه بجاره

. . .


صوبه عیده صوبه الان چی وقت خوابه

صبح عید است، اکنون چه وقت خواب است


صوبه عیده صوبه واچینه تی رختخوابه

صبح عید است، رختخوابت را جمع کن

آها بگو
می جان یاری دگوده بو قبای گالشی آها بگو
یار عزیز من(منظور عشقش هست) قبای گالشی پوشیده بود (یك مدل لباس مخصوص گیلكی هست كه در گیلان استفاده میشه آها بگو هم همراهی با شعر هست
امره بجار بومه بو زحمت بکشی "
سر شالیزار ما اومده بود و زحمت كشیده بود (تو نشا كاری كمك كرده بود)
می چلچرانه ،ویه ویه
وقت خوشی من هست ویه ویه همراهی با شعر هست (چلچران کنایه از جشنهایی که مربوط به عروسی هستن هستش)
امشو شیمی خونه ور شیرینی خورانه
امشب بغل خونه شما شیرینی خوران هست (كه منظور همون نامزدی هست)
دل گوته منم، شو خوته منم، آفتابه او سنگینه جور گیته منم
از دلم نمیتونم بگم ،شب‌ها نمیتونم بخوابم،آفتابه آب سنگینه نمیتونم بلند كنم ( منظور از آفتابه او همون كوزه آب هست كه باهش از سر چشمه آب میارن)
چندی مه پوست وا بکنم می پرتقاله آها بگو
چندتا پرتغال باید پوست بكنم! (آها بگو همراهی باشعر هست)
چندی نگاه وا بکنم بلندی بالا ره "
چقدر باید قامت بلند تو رو نگاه كنم (منظورش قد و قامت رعنای یارش هست)
بلندی بالای نگودبو می دیل کاره "
بلندی این قد و قامت كار دلم رو ساخته بود
امروز نشاس وا بکنبم فردا دوباره "
مروز باید شالیزارو نشا بكاریم فردا دوباره (نشا و دوباره دو مرحله از کاشتن و برداشتن برنج هستن)
می چینی کاسی ویه ویه
كاسی چینی من(ویه ویه همراهی باشعر هست)
قربان بشم لاکوی تی چرب راسی
قربون راه رفتنت برم (منظور همون طرز راه رفتن یارش هست كه بخاطر سنگینی كوزه آب چپ و راست راه میره)
می چینی قوری "
قوری چینی من
تازه یارم هگیتبو تی چشم کوری
یار جدید هم گرفته بود تا چشمات کور شه (البته دور از جون!)
دل گوته منم، شو خوته منم، آفتابه او سنگینه جور گیته منم
از دلم نمیتونم بگم ،شب‌ها نمیتونم بخوابم،آفتابه آب سنگینه نمیتونم بلند كنم