تبیان، دستیار زندگی

هروقت می خواهم به مهمانی بروم، قصه همین است! یا یک جفت کفش با پاشنه های خیلی بلند می پوشم که از اول تا آخر مهمانی نمی توانم قدم از قدم بردارم و آخرش هم با کمردرد و پادرد راهی خانه می شوم! یا موهایم را به شدت می کشم و بالای سرم می بندم تا شاید قدم بلندتر از چیزی که هست، به نظر بیاید!
 
خلاصه از هر ترفندی استفاده می کنم تا قدم کوتاه تر از بقیه خانمهای فامیل نباشد! دست به دامن هر قرص و دارویی هم شده ام؛ از قرصهای استخوان ساز که در شبکه های مختلف ماهواره تبلیغ می کنند تا هر پودر و قرصی که عطاری ها برای بلند شدن قد پیشنهاد می کنند! البته مدتی هم بسکتبال بازی کردم و مدام از میله بارفیکس آویزان می شدم که هیچ کدام فایده نداشت! بعضی وقتها فکر می کنم شاید تنها راه بلندتر شدن قدم جراحی باشد اما می ترسم! دوست دارم با روش های کم خطر چند سانتی متری به قدم اضافه کنم؛ یعنی می شود؟!

علت را ریشه یابی کنید. تا کی می شود امید داشت؟

افزایش قد جزئی از فرایند رشد است که تحت تاثیر عوامل وراثت و محیط رخ می دهد اما مهمترین عامل تعیین کننده قد افراد مسائل ژنتیک است. میانگین قد والدین به علاوه عدد 5/6 در پسران و منهای عدد 5/6 در دختران، به عنوان قد مورد انتظار برای افراد محسوب می شود. در واقع تا زمانی که صفحات رشد استخوانی باز باشند، یعنی حدود 5 سال پس از بلوغ می توان انتظار داشت که طول قد افزایش پیدا کند و بعد از آن دیگر با هیچ دارو یا غذایی نمی شود طول قد را افزایش داد.

اما عوامل محیطی متعددی تا قبل از بسته شدن صفحات رشد، این ویژگی را تحت تاثیر قرار می دهد. مهمترین عامل محیطی تاثیرگذار روی قد افراد مسئله نوع و میزان تغذیه است. پیروی از یک رژیم متنوع و متعادل که نیازمندیهای بدن کودکان و نوجوانان را نسبت به مواد اولیه در طول زمان رشد فراهم کند، شرط لازم برای دستیابی به حداکثر استعداد ژنتیک برای افزایش طول استخوانهاست.

خوراکی های مفید میل کنید

استخوان سازها را بشناسید

پروتئین از اجزای اصلی مورد نیاز برای رشد است که باید در رژیم غذایی کودکان و نوجوانان گنجانده شود که البته نوع حیوانی پروتئین ارجحیت دارد؛ گوشت و تخم مرغ منبع اصلی تامین پروتئین حیوانی است.

کلسیم عنصر اصلی در ترکیب استخوان بوده و بدون حضور مقدار مناسب آن در رژیم غذایی، رسیدن به بالاترین ظرفیت وراثت طول استخوانی میسر نیست. همچنین لبنیات و کلم و مرکبات از منابع اصلی و توصیه شده این عنصر هستند. البته برای ترشح هورمون های موثر در رشد و ساخت بستر استخوانی و در کنار آن عضلات، بدن به ویتامین ها و عناصر دیگری مانند روی، منیزیم، آهن و فلوئور نیاز دارد که رعایت یک الگوی صحیح تغذیه ای، اساسی ترین عامل در رشد طولی استخوان هاست.

همان قدر که خواب خوب و مناسب بر رشد مناسب جسم و قد تاثیرگذار است، خواب نامنظم، شب بیداری و خوابیدن تا دیروقت روز با ایجاد اختلال در روند ترشح هورمون رشد می تواند مانع از رشد واقعی قد در نوجوانان شود.

استراحت خوب است یا تحرک؟

هم ورزش کنید و هم بخوابید!

اگر اهل ورزش هستید و دوست دارید حرکات ورزشی متناسب با افزایش قد انجام دهید، خوب است بدانید انجام حرکات ورزشی و کششی مثل یوگا، بارفیکس و امثال آنها هم می تواند تا حدودی به رشد استخوانی کمک کند. البته رعایت ریتم مناسب خواب هم یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر رشد طولی استخوان هاست، زیرا خواب مناسب باعث ترشح منظم هورمون رشد شده و کودکان بیشترین بهره را از آن می برند. در مقابل، همان قدر که خواب خوب و مناسب بر رشد مناسب جسم و قد تاثیرگذار است، خواب نامنظم، شب بیداری و خوابیدن تا دیروقت روز با ایجاد اختلال در روند ترشح هورمون رشد می تواند مانع از رشد واقعی قد در نوجوانان شود؛ به این ترتیب نوجوانی که شرایط ژنتیک لازم برای قدبلند شدن را داراست، ممکن است با شب بیداری و ساعات نامنظم خواب، فرصت قدبلند شدن را از دست بدهد.

البته نباید تاثیر برخی بیماریها را بر مختل شدن روند رشد قد افراد نادیده گرفت؛ برخی بیماریها مانند نارسایی کلیه، اختلالات روده ای که جذب مواد غذایی را کاهش می دهد یا ابتلا به دیابت و کم کاری تیروئید در دوران کودکی، موجب اختلال در رشد قدی می شود که تشخیص و درمان این بیماریها در حوزه متخصصان غدد درون ریز و متابولیسم قرار دارد و هیچ نوع خود درمانی در این موارد جایز نیست.

باورهای رایج درباره کوتاهی قد

آیا کافئین و سیگار باعث کوتاهی قد می شود؟


بعضی ها تصور می کنند مصرف کافئین مانع از رشد قد می شود اما مطالعات پژوهشگران این ادعا را رد می کند. مصرف مداوم کافئین تنها می تواند بر کیفیت و نظم خواب تاثیر بگذارد؛ کودکان و افراد میانسال به 9 تا 10 ساعت خواب خوب شبانه نیاز دارند و مصرف بیش از حد کافئین مانع از این مقدار خواب می شود. محققان در مورد تاثیر سیگار بر BMI بدن هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده اند اما تحقیقاتی که در دانشگاه کلمبیا انجام شده، نشان داده بچه هایی که در سنین پایین سیگار کشیده یا در معرض دود سیگار قرار گرفته اند، نسبت به بچه های غیرسیگاری یا بچه هایی که والدین غیرسیگاری دارند، قدشان کوتاه تر است.

همچنین ثابت شده مصرف دخانیات و الکل توسط مادران در دوران بارداری میتواند بر رشد قدی کودکان تاثیر منفی داشته باشد.

ژنتیک، مهم تر از همه است

با وجود همه مواردی که گفته شد، نباید فراموش کرد که وراثت اصلی ترین عامل تعیین میزان قد افراد است. در واقع متخصصان برای قد افراد، محدوده ای را در نظر می گیرند که رعایت نکات تغذیه ای و ورزشی تنها می تواند آنها را از حداقل این محدوده دور و به حداکثر آن نزدیک کند، بنابراین نمی توان با مصرف بیشتر لبنیات و... باعث افزایش رشد قد شد.

خیلی از افراد تصور می کنند هر چه مواد مورد نیاز برای رشد را بیشتر در اختیار فرزندان شان قرار دهند، شرایط بلندتر شدن قد آنها را فراهم می کنند و با همین هدف لبنیات، گوشت و میوه بیشتری در اختیار آنان می گذارند، غافل از اینکه مصرف بیش از حد این مواد، نه تنها افزایش قد را در پی نخواهد داشت، بلکه باعث چاقی آنها می شوند که این چاقی، وضعیت ترشح هورمونی شان را تحت تاثیر قرار داده و افزایش قدشان را مختل می کند.

به یاد داشته باشید که اضافه وزن و چاقی یکی از موانع رشد قدی محسوب شده و درمان آن نیز جز با رعایت رژیم غذایی مناسب حاصل نخواهد شد.

داروهای ماهواره ای را باور کنیم؟!

داروها و روشهای موجود در بازار که با هدف افزایش قد و عمدتا از راه های غیر قانونی مثل شبکه های ماهواره ای یا عطاری های غیرمجاز عرضه می شوند، هیچ تاثیری در افزایش قد افراد ندارند. عمده این داروها ترکیبات مولتی ویتامینی است که با برندهای مختلف در داروخانه ها موجود بوده و در صورت رعایت یک الگوی صحیح غذایی، بدن نیازی به مصرف آنها ندارد.

برخی دیگر از این داروها و همچنین وسایلی مانند انواع کفش ها و... چیزی جز فریبکاری نیست و نه تنها افزایش قدی در پی ندارند، بلکه در برخی موارد ممکن است سلامت فرد را به خطر بیندازند.

نکته آخر اینکه یادتان باشد همیشه برای تعیین میزان قد مورد انتظار و نحوه دستیابی به آن، از پزشک خود برای طراحی یک برنامه غذایی صحیح و الگوی فعالیت بدنی مناسب کمک بخواهید و هرگز دارویی را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید.