شنبه ۲۸ اردیبهشت ماه روز بزرگداشت مقام شاعر و حکیم بزرگ ایرانی امام غیاث الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری(خیام) است.
شاعری گرانقدر که اشعار او معانی عرفانی بسیار بالایی دارد و عقل و منطق را به تفکر و تفتیش در امور معنوی وا می دارد.
متاسفانه آنطور که باید از این شعرا یاد نمی شود و آنطور که باید از خصوصیاتشان گفته نمی شود و اغلب ما جز نامی و یا یکی دو بیتی رباعی از اشعارشان و دروسی کوتاه در مورد زندگینامه شان که در دوران تحصیل خود خوانده ایم ،چیز دیگری در مورد ایشان نمی دانیم و این بسیارنا امید کننده است که چنین گنجهایی در طول تاریخ خود داشته باشیم و آنها را به فراموشی بسپاریم و معنویت و عرفان را در جاهای دگر و کتب دگر جستجو کنیم حال آنکه خود چنین اسطوره هایی داریم.
شعری از حكیم عمر خیام:
در کـــارگــه کـــوزه گری رفـــــتم دوش
دیــــدم دو هـــزار کـــوزه گویا و خموش
ناگاه یکـــی کوزه بـــر آورد خـــــــروش
کــو کوزه گر و کوزه خر و کوزه فروش
وی یکی از حکما و ریاضی دانان و شاعران بزرگ ایران در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم است.او در شهر نیشابور به دنیا آمد. به این علت به او خیام می گفتند که پدرش به شغل خیمه دوزی مشغول بوده است
او در ترتیب رصدخانه ملکشاهی و اصلاح تقویم همکاری داشت و از آثارش به «جبر و مقابله»، «رساله فی شرح ما اشکل من مصادرات»، کتاب «اقلیدس»، «رساله فی الاحتیال لمعرفه مقداری الذهب و الفضه فی جسم مرکب منهما»، «لوازم الامکنه» و رباعیات میتوان اشاره کرد. مستی خیام، مستی عاشق در برابر معشوق است. او مست میشود تا خدا را بهتر بشناسد. گوته رباعیات خیام را چنین ترجمه کرد: چقدر زیباست! چه احساس عمیقی از نیستی انسانها و اشیا ... و چقدر هوراس، (شاعر رومی)، با شعار عامیانهاش که میگفت«خوش باش!» از خیام و فریاد دردناکش که میخواهد در باده و مستی، درد هستی و حتی خویشتن را فراموش کند، به دور است! هرگز شاعری حقارت انسان را در برابر ابدیت، بدین زیبایی و فصاحت و با احساسی چنین عمیق بیان نکرده است. 28 اردیبهشت روز بزرگداشت این حکیم بزرگ است .
حکیم عمر خیام را امروزه بیشتر به دلیل اشعارش می شناسند . این دانشمند بر جسته جهان اسلام در سال ۵۱۷ ه.ق چشم از جهان فرو بست .