تبیان، دستیار زندگی

امیرمومنان(ع) درباره‌ی بیماری که گزارش درستی از بیماری خود به پزشک نمی‌دهد می‌فرماید: کسی که بیماریش را از پزشک پنهان کند به بدنش خیانت کرده است.

امام صادق(ع) می‌فرماید: اسراف در اموری است که مال را تباه کند و به بدن زیان رساند در این روایت زیان رساندن به بدن از مصادیق اسراف به شمار رفته که از گناهان بزرگ است.

پیشگیری از بیماری ها

رسول خدا(س) می‌فرماید: خدای بی شریك با صدقه از بیماری و درد جلوگیری می‌كند؛ همچنین می‌فرماید: با دست‌های چرب و آلوده نخوابید و اگر كسی چنین كرد و دچار اختلال شیطانی شد كسی را جز خود ملامت و سرزنش نكند؛ نیز می‌فرماید: كم خوری ریشه‌ی همه‌ی درمان‌هاست.

امیرمومنان(ع) می‌فرماید: كم خوری مانع بسیاری از بیماری‌ها جسمی است؛ همچنین می‌فرماید: خود را از سرمای آغازین(فصل پاییز) محافظت كنید؛ ولی سرمای پایانی( یعنی آغاز فصل بهار) را دریابید، چرا كه با تن‌ها همان كند كه با درختان كند؛ سرمای آغازین برگ سوز و سرمای پایانی برگ ساز است.

امام صادق(ع) می‌فرماید: كوتاه كردن ناخن‌ها و سبیل در هر جمعه سبب ایمنی از جذام است؛ نیز می‌فرماید: شیر گاو دوا و چربی آن شفا و گشتش بیماری زا است و می‌فرماید: شام نخوردن پیری آورد و سزاوار است كه شخص سالخورده با شكم پر بخوابد.

در حدیث دیگر می‌فرماید: در حمام آب سرد ننوشید چرا كه معده را فاسد می كند؛ همچنین می‌فرماید: امیرمومنان(ع) همواره می‌فرمود: توجه! در حمام ( كه در این دوران شامل سونا هم می‌شود) به پشت نخوابید، چرا كه پیه كلیه‌ها را آب می‌كند؛ همان گرامی می‌فرماید: هنگام خروج از حمام آب سرد بر پاهای خود بریز، چرا كه بیماری را از بدنت ریشه‌كن می‌كند و هنگامی كه لباس می‌پوشی بگو: « اللهمَّ ألبسنی التَّقوی و جنّبنی الرَّدی» ( خدایا لباس تقوا بر من بپوشان و بدی را از من دور كن) وقتی چنین كردی از هر نوع بیماری در امان باشی؛ همچنین روایت است آن حضرت از حمام بیرون رفت و لباس و عمامه پوشید و فرمود: هنگام خروج از حمام در زمستان و تابستان عمامه را ترك نكردم كنایه از این كه سرتان را در حال خروج از حمام بپوشانید.

به فرموده امام كاظم(ع): حمام رفتن یك روز در میان بدن را فربه می‌كند و مداومت بر آن در هر روز، پیه كلیه‌ها را ذوب می‌كند.

امام رضا(ع) می‌فرماید: هركس بخواهد ناراحتی مثانه نداشته باشد ادرارش را حبس نكند هر چند بر مركب خود سوار باشد.

نكته: مطالبی كه در برخی از این روایات آمده‌اند هر چند به صورت حكم كلی، عام و مطلق‌اند اما با توجه به احادیث دیگر و برخی از آیات قرآن، ممكن است به تناسب سلامت و بیماری افراد مختلف یا مراحل سنی آنان یا موقعیت‌های جغرافیایی و زیست محیطی و شرایط اقلیمی آنان مقیّد شوند؛ یعنی آن حكم كلی و عام ، مربوط به حوزه و مورد خاص باشد كه شرایط ویژه‌ی خود را دارد و برای دیگران یا محیط‌های گوناگن كاربرد نداشته باشد

برای مثال اگر در روایتی آمده كه (سالخوردگان) با شكم پر بخوابند؛ درباره انسان كهنسالی است كه معمولا با طعامی اندك سیر می‌شود و شرایط ویژه‌ای نداشته باشد؛ نه اینكه مقصود از آن پرُخوری كهنسالان در هر شرایطی باشد؛ همچنین اگر در روایتی آمده است كه ( به پشت خوابیدن پس از سیر شدن درد را ریشه كن می‌كند) بی‌شك مقصود از آن، به خواب رفتن نیست، چون در روایات دیگر از آن نهی شده است و نیز مقصود از آن، تمامی بیماری‌های بدن در هر شرایطی نیست؛ نیز اگر در روایتی آمده كه ( گوشت گاو بیماری زاست) مقصود از آن، بیماری‌زایی عمومی برای همگان و در هر شرایطی نیست بلكه با توجه به روایات دیگر و ادله‌ی حلیت آن، بیماری‌زا بودنش برای كسانی است كه زمینه‌ی مناسبی به لحاظ جسمی یا سنّی یا شرایط زیست محیطی برای آن دارند؛ همچنین اگر در روایتی آمده است كه ( كوتاه كردن ناخن‌ها و ... در هر جمعه سبب ایمنی از جذام است) این سخن برای همگان در هر شرایطی حتی اگر بهداشت و عوامل سلامتی را رعایت كرده باشند، نیست بلكه به لحاظ شرایط خاص است كه زمینه مناسب برای جذام در آنان فراهم باشد و از این راه جلوگیری می‌شود.

مفاتیح الحیاة آیة الله جوادی آملی (ره) ص 100 تا 104