قلّت عمل در برابر كثرت ثواب‏

  مى‏گویند: گروهى به عیادت مریضى رفتند، در میان آنان جوان لاغر اندامى بود، مریض به او گفت: این لاغرى تو از چیست؟ پاسخ داد: علّتش امراض و اسقام است.

گفت: تو را به خدا قسم حقیقت حالت را به من بگو. جوان گفت: شیرینى دنیا را چشیدم تلخ بود، زر و زیورش نزدم كوچك است، طلا و سنگش پیشم یكسان است، گویى عرش حق را براى تماشایم ظاهر كرده‏اند و من آن را آن چنان كه هست مى‏بینم، رفتن مردم را به سوى بهشت و جهنّم مشاهده مى‏كنم، با تماشاى این حقایق روزم به روزه مى‏گذرد و شبم به بیدارى، در آنچه هستم، از عبادت و عمل به چشمم نمى‏آید؛ زیرا عملم در برابر ثواب حق بسیار كم است !!

صحبت كسى طلب كه...

شیخ كبیر ابو عبداللّه محمّد بن الخفیف گفته:

یك‏بار شنیدم كه در مصر پیرى و جوانى به مراقبت نشسته‏اند بر دوام، آنجا رفتم دو شخص را دیدم روى به قبله كرده سه‏بار سلام كردم، جواب ندادند؛ گفتم: به خداى بر شما كه سلام مرا جواب دهید.

آن جوان سر برآورد و گفت: یابن خفیف! دنیا اندك است و از این اندك اندكى مانده است، از این اندك نصیب بسیار بستان. یابن خفیف! مگر فارغى كه به سلام ما مى‏پردازى.

این بگفت و سر فرود برد و من گرسنه و تشنه بودم، گرسنگى را فراموش كردم، توقف كردم و با ایشان نماز پیشین گزاردم و نماز دیگر گزاردم و گفتم: مرا پندى ده. گفت: یابن خفیف! ما اهل مصیبتیم، ما را زبان پند نبود، كسى باید كه اصحاب مصیبت را پند دهد.

سه روز آنجا بودم با خود گفتم: چه سوگند دهم تا مرا پندى دهند. آن جوان سربرآورد و گفت: صحبت كسى طلب، كه دیدن او تو را از خداى یاد دهد و هیبت او بر دل تو افتد و تو را به زبان فعل پند دهد نه به زبان گفتار

شب اصحاب پیامبر

مردى از اصحاب امیرالمؤمنین علیه السلام مى‏گوید:

نماز صبح را با امام خواندم، پس از نماز از دست راست مردم رو كرد، در حالى كه افسرده و دل شكسته بود، آن قدر صبر كرد تا آفتاب طلوع كرد در حالى كه دست به دست مى‏زد گفت: من یاران پیامبر صلى الله علیه و آله را دیده بودم، امروز در بین شما چیزى كه شبیه آنان باشد نمى‏بینم، آنان صبح مى‏كردند در حالى كه پریشان و ژولیده و گرد و غبارآلوده و زرد رنگ بودند [كنایه از فعالیت شدید الهى و عبادت سنگین آنان‏] شب را به سجده و قیام براى خدا بسر مى‏بردند، كتاب خدا را آن طور كه باید مى‏خواندند، با قدم و پیشانى غرق در بندگى بودند، هرگاه ذكر خدا مى‏گفتند همانند درخت در برابر باد از شدت اتصال به حق و مهابت حضرت او مضطرب مى‏شدند، دیدگان آنان اشك مى‏ریخت، آن چنان كه اشك آنان را لباسشان قطع مى‏كرد (لباسشان خیس مى‏شد)، اما اطرافیان امام جمعیتى غافل و بى‏توجه بودند