تبیان، دستیار زندگی

منبع: سایت تبیان

با شروع سفر انسان به فضا در قرن بیستم، دانشمندان متوجه شدند تراکم استخوان فضانوردان در فضا به طور واضحی کمتر می شود. درمان با لرزش روشی بود که برای بازگرداندن تراکم استخوان آنها در راه بازگشت به زمین به کار گرفته شد. از این جا بود که محققان به فکر افتادند از این روش برای درمان پوکی استخوان سالمندان استفاده کنند.

تحقیقات بیشتر در این زمینه نشان داد که ارتعاش می تواند با ایجاد یک کشش رفلکسی در عضله انقباض مداومی ایجاد کند. متخصصان شوروی سابق، از این اصل برای بالا بردن قدرت عضلات در ورزشکاران استفاده کردند تا این که در ۱۹۷۰ دانشمندان روسی دریافتند که این ارتعاش می تواند قدرت و انعطاف پذیری عضله را زیاد کرده و زمان بهبود درد پس از نرمش را کم کند.

سپس محققان غربی وارد گود شدند و از این وسیله برای ورزش، بازتوانی و کاهش درد استفاده کردند. این قصه ادامه یافت تا امروز که انواع مختلفی از دستگاه های لرزاننده ساخته شده که عمدتاً برای تناسب اندام و تقویت عضلات به کار می رود و تبلیغاتشان را در خیلی جاها می توان دید. اما آیا این وسایل واقعاً تأثیری در تناسب اندام دارند؟

امروزه استفاده از دستگاه برای لاغر شدن، رواج بیشتری در جامعه پیدا کرده. ورزشگاه ها هم برای جلب نظر مردم سعی می کنند روز به روز در تهیه وسایل جدید با هم رقابت کنند. شما طرفدار کدام یک از دستگاه های تناسب اندام هستید؟ تردمیل؟ دوچرخه؟ یا این که ترجیح می دهید از دستگاه لرزاننده استفاده کنید که جدیدترین مدل آن به تازگی شهرت زیادی در کشورهای غربی برهم زده است؟!

متأسفانه در عمل، هیچ معیار صحیحی برای استفاده از این وسایل و کاربرد آن برای افراد مختلف وجود ندارد و اگر هم دارد، در مراکز ورزشی اجرا نمی شود. اگرچه مربیان در سالن های ورزشی حضور داشته و در مورد تعداد حرکات و کاربرد آن برای تناسب اندام راهنمایی لازم را ارائه می دهند اما معمولاً کارشناسی وجود ندارد که با توجه به وضعیت جسمی و سوابق بیماری های شما، در انتخاب دستگاه مناسب و بی خطر برای سلامت تان، شما را راهنمایی کند.

دستگاه جدید چه می کند؟

 فکر می کنید چه احساسی به شما دست بدهد وقتی بدنتان مانند ژله و با سرعت ۲۰ تا ۵۰ بار در ثانیه در سه جهت بلرزد؟ احساس خوشایندی نخواهد بود، اما اگر بدانید که با این لرزش به زیبایی و تناسب اندامی که مدتهاست برای رسیدن به آن زحمت می کشید دست خواهید یافت، احتمالاً نظرتان عوض می شود.

این دستگاه با استفاده از لرزش، عضلات را سفت کرده و حتی طرفدارانش معتقدند که برای افزایش انعطاف پذیری و قدرت بدن، بالا بردن عملکرد ریه و پاها، کاهش درد و فشار اضافی عضلات هم کاربرد دارد. حتی آنها ادعا می کنند که این دستگاه می تواند عضله بسازد و پوکی استخوان را درمان کند.

با این حال عده ای از محققان از خطرات احتمالی این دستگاه از کمردرد گرفته تا تخریب غضروف ها خبر می دهند و حتی معتقدند لرزش های شدید می تواند به مغز هم آسیب برساند. این گروه از محققان می گویند علم هنوز آن قدر در این باره بررسی نکرده که در مورد عواقب درازمدت استفاده از این دستگاه نظر بدهد.

البته سازمان فضایی آمریکا، ناسا، استفاده از دستگاه لرزاننده را به عنوان ابزاری برای کاستن از اتروفی ماهیچه و از بین رفتن سلول های استخوانی در سفرهای طولانی فضانوردان در حالت بی وزنی، مورد بررسی قرار داده و متوجه شده که استفاده از صفحه لرزان می تواند فعالیت ماهیچه ها را زیاد کند اما این که آیا می تواند باعث افزایش سرعت دویدن یا پرش بلندتری در کاربران شود، هنوز مشخص نیست.

هیچ شهرتی بی دلیل نیست!

نکته ای که این وسیله را برای کاربران خود جذاب کرده این است که با تعداد جلسات تمرین کمتر و طی دوره کوتاه تری می توانند به هدف خود یعنی تناسب اندام برسند. این مسئله باعث شده استفاده از این دستگاه، به خصوص برای افراد پرمشغله و مادران بچه های کوچک و هرکس دیگری که وقت کمی برای ورزش دارد، بسیار وسوسه انگیز باشد. یکی از جدیدترین مدل های این دستگاه که ۲۰تا ۵۰ بار در ثانیه و در سه جهت لرزش ایجاد می کند، نیروی جاذبه ای که بر بدن وارد می شود را زیاد می کند.

این دستگاه مانند ورزش های هوازی (ائروبیک) عمل نمی کند بلکه سیستم آن بیشتر مانند یک وزنه برداری بدون وزنه است. در حال تمرین به نظر نمی آید که چه قدر این ورزش سخت است، اما وقتی که شرشر عرق سرازیر شده، یا وقتی لرزش متوقف می شود تازه متوجه می شوی که پاها و تنه چه فشاری را متحمل شده اند!

طراحی مشتری پسند!

سازندگان این دستگاه، علاوه بر مدل هایی که در سالن های ورزشی به کار می رود، مدل هایی را هم برای استفاده در منزل طراحی کرده اند. البته با قیمت بالای آن (از ۳ هزار تا ۱۰۵۰۰ دلار) هرکسی از پس تهیه اش برنمی آید، مگر این که گنج پیدا کرده باشد!

نکته دیگر این است که کسانی که از سرو صدا خوششان نمی آید بهتر است برای خریدن این دستگاه عجله نکنند چون موتور این دستگاه صدای همهمه خفیفی ایجاد می کند که ممکن است به تناسب اندامش هم نیارزد، ضمن این که کلی پول باید در گوشه خانه بخوابد.

جالب این جاست که مربیان تناسب اندام هم طرفدار این دستگاه ها هستند. احتمالاً چون زودتر می توانند از شر شاگردان تنبل خود خلاص شوند (و پول بیشتری هم گیرشان می آید!) اما بعضی از این شاگردان تنبل خیلی هم از این دستگاه راضی نیستند چون نمی توانند به طور همزمان با ورزش، برنامه های تلویزیون را هم ببینند! در ضمن تردید بعضی افراد هم ریشه در خاطره کمربند های لرزاننده ۵۰ سال پیش دارد.

فروشندگان ادعا می کنند!

بعضی از فروشندگان این دستگاه ادعا می کنند که این وسیله می تواند علاوه بر افزایش قدرت بدنی و بهبود خواب، باعث از بین رفتن دردهای افراد شده و مشکل بی اختیاری ادرار آنها را هم حل کند. البته محققان معتقدند نباید تمام ادعاهای فروشندگان را به راحتی باور کرد. چون بیشتر این تبلیغات، تنها بازارگرمی بوده و الزاماً حقیقت ندارد.

این محققان بر این باورند که لرزش های شدید و پر نوسان در درازمدت می تواند با فرستادن امواج لرزش به تمام بدن به آن آسیب برساند. حتی سازندگان این دستگاه هم توصیه می کنند که روزانه حداکثر ۳۰ دقیقه از این دستگاه استفاده شود چون استفاده بیش از حد، برخلاف استاندارد صنعتی تعیین شده در مورد ایمنی لرزه ها در محل کار است.

به اعتقاد کلینتون روبین، استاد مهندسی زیست پزشکی (بیومدیکال) در دانشگاه ایالتی نیویورک دستگاه های لرزاننده دیگری که در بازار هستند و تأیید اداره غذا و دارو (FDA) آمریکا را گرفته اند لرزش های بسیار خفیف تری ایجاد می کنند.

اما میزان لرزش دستگاه های جدید (۲۰ تا ۵۰ بار در ثانیه)، در حدی است که می تواند باعث کمردرد، آسیب به غضروف ها، تاری دید، کاهش قدرت شنوایی و حتی آسیب مغزی شود. او به عنوان یک دانشمند نگران آن است که مردم برپایه معرفی نادرست و غیرعلمی یک دستگاه از آن استفاده کنند بی آن که از خطرات احتمالی این کار آگاه باشند.