تبیان، دستیار زندگی

سال 91 با همه فراز و نشیبش تمام شد و اینک در ابتدای سال نو، فوتبال ایرانی به انتظار روزهای خوب نشسته است. تیم ملی فوتبال ایران می تواند خرداد امسال را به خاطره ای دلنشین در اذهان ایرانیان تبدیل کند و باشگاه‌های فوتبال ایران نیز از این امکان برخوردارند که طعم داشتن فوتبال حرفه‌ای را به کام فوتبالدوستان ایرانی بچشانند.

 به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، فوتبال ایران در سال 1391 ، روزگار چندان خوشی را سپری نکرد. تیم ملی فوتبال در سال گذشته در رقابت‌های انتخابی جام جهانی حضور پیدا کرد، اما نتایج به دست آمده در مجموع، شرایط تیم ملی را به بحران نزدیک کرد. تیم‌های باشگاهی هم که به نمایندگی از ایران در لیگ قهرمانان آسیا شرکت کرده بودند، نتوانستند انتظارات را برآورده کنند و از راهیابی به مراحل پایانی باز ماندند. در این میان لیگ برتر فوتبال برای همخوانی برنامه‌هایش با تیم ملی کج‌دار و مریز برگزار شد و جام حذفی هم در آخرین لحظه و پس از حرف و حدیث‌های فراوان جواز برگزاری‌اش را گرفت.

 علاقمندان فوتبال در ایران، امید زیادی داشتند که در سال 91 شاهد قدرتنمایی فوتبال ایرانی باشند، اما تنها چیزی که عایدشان شد، برگزیده شدن فدراسیون فوتبال ایران به عنوان برترین فدراسیون سال آسیا بود؛ انتخابی که از همان ابتدا باعث شگفتی اهالی فوتبال در ایران شد. برخی از کارشناسان معتقدند که پرداختن به فوتبال پایه و زیر ساخت سازی مناسب، دلیل این انتخاب بوده است، هر چند در این زمینه حرف‌های بسیاری برای زدن وجود دارد که این ادعا را چندان دور از حقیقت نمی‌نمایاند، اما نتایج تیم‌های ملی رده‌های سنی مختلف در رقابت‌های آسیایی در سال 91 ، گویای این مساله است که فوتبال ایران هم چنان در رده‌های پایه ضعف‌های جدی دارد.

نکته دیگری که در سال 91 بسیار قابل بحث و برجسته بود، عملکرد نسبتا خوب فوتبال بانوان و نتیجه‌ تحسین برانگیز ساحلی بازان ایران بود. تیم ملی فوتبال بانوان ایران در سال گذشته توانست خود را در رده بندی فیفا بالا بکشد و فوتبال ساحلی ما هم با قهرمانی در آسیا جواز حضور در جام جهانی را کسب کرد.

 یکی از بخش‌های جدایی ناپذیر فوتبال، رشته فوتسال است. ایران که همواره در فوتسال به عنوان قدرت بلامنازع آسیا و یکی از قدرت‌های جهان شناخته شده، در سال 91 نتیجه‌ بسیار بدی گرفت. تیم ملی ایران در جام ملت‌های آسیا از صعود به فینال باز ماند و در جام جهانی هم با وجود مسیر بسیار آسانش برای رسیدن به نیمه نهایی در مرحله یک هشتم نهایی حذف شد. به این‌ها می‌شود مساله تبانی در رقابت‌های لیگ برتر فوتسال را هم اضافه کرد که جنجال فراوانی را در کشور ایجاد کرد.

 به نظر می‌رسد، در مجموع و با بررسی عملکرد بخش‌های مختلف فوتبال ایران در سال 91 ، پرطرفدارترین رشته ورزشی کشور سال بدی را پشت سر گذاشته و خاطره خوبی از خود به جا نگذاشته است.

** چالش‌های پیش‌رو

 با فرا رسیدن بهار و سال جدید، علاقمندان فوتبال فارسی بار دیگر امیدهای‌شان را برای قدرتنمایی فوتبال زنده کردند. پیروزی امید بخش آبی پوشان استقلال برابر الهلال عربستان، می‌تواند نوید بخش سالی خوب برای فوتبال ایران باشد، هر چند شکست سپاهان و تراکتورسازی برابر دو تیم عربستانی دیگر، شیرینی این پیروزی را تلخ کردند.

 فوتبال ایران در سال جدید، چالش‌های متعددی را فراروی خود می‌بیند. تیم ملی در حساس‌ترین مرحله رقابت‌های انتخابی جام جهانی قرار دارد و باشگاه‌های ایرانی هم در تکاپوی کسب مجوز استاندارد از فیفا و AFC هستند. سرمایه‌گذاری در فوتبال پایه هم دغدغه‌ اصلی مسئولان اجرایی فوتبال در سال 92 است.

 در این گزارش سعی شده چالش‌های پیش روی فوتبال ایران در سال 92 بررسی شود. برای این منظور، مسایل فوتبال ایران را می‌شود به پنج دسته ملی، باشگاهی، پایه ، داوران و رشته‌های مرتبط تقسیم بندی کرد.

 ** فوتبال ملی

همان طور که پیش‌تر گفته شد، تیم ملی در راه صعود به جام جهانی 2014 برزیل در پنج بازی گذشته‌اش نتایج خوبی نگرفت تا چشم امیدش به سه بازی پایانی‌اش باشد. دیدار برابر قطر، لبنان و کره جنوبی که هر سه در خرداد برگزار می‌شوند، سرنوشت حضور یا بازماندن ایران از حضور در جام جهانی برزیل را مشخص می‌کند. حساسیت، واژه چندان گویایی برای وضعیت تیم ملی در سه بازی پیش‌رو نیست، چون فوتبال ایران در این سه بازی، آینده چهار ساله خود را تعیین می‌کند. صعود تیم ملی به جام جهانی با دیده شدن فوتبال ایران در دنیا و رشد استقبال مردم از مسابقات فوتبال برابر است. همچنین اگر تیم ملی راهی برزیل شود، در چهار سال آینده می‌تواند از این امتیاز بهره‌برداری کند و به سوی رشد قدم بردارد.

 آرامش و تمرکز، رمز موفقیت تیم ملی در سه بازی آخر است. فوتبالیست‌های ایرانی نشان داده‌اند که هر گاه عرصه بر آنها تنگ می‌شود، با جدیت بیشتری بازی می‌کنند. هر چند این مساله در ظاهر نکته مثبتی است، اما در باطن از ضعف تاریخی فوتبال ایران حکایت می‌کند؛ ایرانی‌ها همیشه کار خود را به روز آخر می‌کشانند و گویی اگر کارشان به اما و اگر نکشد، کاری صورت نداده‌اند! آرامش مورد نیاز فوتبال ایران تنها در یک صورت به وجود می‌آید؛ همکاری همه ارکان جامعه فوتبال از جمله باشگاه‌ها ، کارشناسان ، بازیکنان و مهم‌تر از همه رسانه‌ها تمرکز و آرامش لازم را برای تیم ملی فراهم می‌کند.

 ** فوتبال باشگاهی

 باشگاه‌ها باید هر چه سریع‌تر استاندارد شوند. این مساله یک ضرورت است که باید جدی گرفته شود. مشکلات ساختاری، اداری و از هم شایع‌تر اقتصادی، اکنون در باشگاه‌های ایرانی موج می‌زنند و هر از گاهی کمیت یک باشگاه را به کلی لنگ می‌کنند! باشگاه‌های لیگ یک و پایین‌تر که مشکلاتی به اندازه یک کوه دارند و برای حل آنها به همت ملی نیاز است، اما کار در لیگ برتر کمی ساده‌تر است. اکنون برخی باشگاه‌های لیگ برتری از استاندارد نسبی برخوردارند و برای کسب مجوز حرفه‌ای و استانداردسازی کامل راه درازی پیش‌رو ندارند. ایجاد زیر ساخت‌ها و آکادمی‌ها نکته بسیار مهمی است که در زمان خود و در بخش فوتبال پایه به آن پرداخته خواهد شد. مساله‌ای که بیش از هر چیز درباره باشگاه‌ها اهمیت دارد، مساله اقتصادی است. اکنون فوتبال ایران دولتی است و این صندوق بیت المال است که هزینه تیم داری باشگاه‌ها را می‌دهد.

 خصوصی سازی، کلید حل بسیاری از مشکلات فعلی فوتبال ایران است. همان گونه که در کشورهای صاحب فوتبال، دولت به جای خرج کردن در باشگاه‌ها ، آنها را به بخش خصوصی واگذار کرده و مالیاتش را می‌گیرد. در ایران هم این امر امکان رخ دادن دارد. آفتی که این کار را تهدید می‌کند، خصوصی سازی غیرواقعی است. به این معنی که یک باشگاه به ظاهر خصوصی می‌شود در حالی که مالک جدید نه تنها واقعا بخش خصوصی نیست، بلکه با واسطه‌ای به دولت وابسته است. این اتفاق باعث می‌شود که باز هم هزینه باشگاه‌ها به نوعی از کیسه بیت المال خارج شود. در صورتی که دولت، باشگاه‌ها را به طور واقعی خصوصی کند و در همین حال حمایت خود را شامل حال آنها کند، می توان در آینده نزدیک شاهد بالندگی و خودکفایی باشگاه‌ها بود. این مساله بیش از هر چیز به اشتغال زایی و کاستن هزینه‌های دولت و در مرحله‌ای بالاتر به افزایش درآمدهای دولت از محل مالیات منجر می‌شود.

 ایجاد زیر ساخت‌های سخت‌افزاری کار دیگری است که برای رشد و تعالی فوتبال باشگاهی ضروری است. آنچه باشگاه‌های اروپایی و عربی را به سمت پیشرفت سوق می‌دهد، وجود ورزشگاه‌های مجهز و با امکانات است. مطمئنا اگر تیمی مانند گهر دورود که هواداران پرشوری دارد، از ورزشگاه استانداردی بهره‌مند بود نتایج بهتری می‌گرفت و ضمن این که مردم دورود را از دیدن بازی‌های تیم محبوبشان محروم نمی‌کرد، می توانست در لیگ برتر ماندگار شود.

** فوتبال پایه

 بحث بر سر فوتبال پایه بسیار گسترده است. فوتبال پایه همان بخشی است که گفته می‌شود جایزه برترین فدراسیون فوتبال آسیا را برای ایران به ارمغان آورده است. با این حال هنوز کارهای زیادی وجود دارد که برای رسیدن به شرایط ایده‌آل لازم است، انجام شود. یکی از این کارها تشکیل آکادمی در همه باشگاه‌ها است. این کار در سال گذشته از سوی آکادمی ملی فوتبال آغاز شد و با توجه به تاکید کنفدراسیون فوتبال آسیا بر حرفه‌ای شدن باشگاه‌ها به نظر می‌رسد پرداختن به بازیکن سازی حرفه‌ای، اولویت کاری فدراسیون فوتبال و باشگاه ها در سال 92 خواهد بود.

 در دنیا قاعده‌ای وجود دارد مبنی بر این که باشگاه‌ها، بازیکنان نوجوان مستعد را در آکادمی‌های خود پرورش می‌دهند و پس از بروز استعدادهای آنها، تیم‌های ملی رده‌های سنی از وجود آنها بهره می برند، این مساله در ایران کاملا برعکس است! در این جا تیم ملی نوجوانان یا جوانان تعدادی بازیکنان مستعد را به اردو دعوت می‌کنند و این بازیکنان پس از درخشش در تیم ملی راهی باشگاه‌ها می‌شوند. ناگفته پیداست که این روند اشتباه باید اصلاح شود.

** داوران

 سال 91 برای جامعه داوری فوتبال هم سال سختی بود. این قشر زحمتکش در سال گذشته بارها مورد اعتراض و انتقاد قرار گرفتند در حالی که بیشتر این انتقادها منصفانه هم نبود. همین انتقادهای بی مورد و توهین‌هایی که در قالب شعار از دهان تماشاگران خارج می‌شد، باعث شد چند تن از داوران تصمیم بگیرند که جامعه داوری خارج شوند. موردی که این داوران از جمله محسن ترکی بر آن تاکید داشتند، این بود که کمیته‌ انضباطی فدراسیون فوتبال باید با خاطیان به درستی برخورد کند تا جلوی انجام برخی امور غلط گرفته شود.

** سایر رشته‌ها

 سال 92 می‌تواند برای فوتبال بانوان، سال خوبی باشد چون این تیم روند رو به رشدی را در سال پیش طی کرده است و این روند می‌تواند در سال 92 هم ادامه داشته باشد. همچنین فوتسال ایران پس از دگرگونی در ترکیب کادر فنی و مدیریتی‌اش می‌تواند افق‌های جدیدی را در سال جدید کشف کنند. فوتبال ساحلی هم در تابستان امسال در مسابقات جام جهانی این رشته شرکت می‌کند و هر چند برای موفقیت در این مسابقات کار بسیار سختی دارد، اما این حضور می‌تواند تجربه خوبی برای این تیم باشد.