اوقات فراغت
فراغت در
لغت نامۀ عمید به معنی آسودگی و آسایش از کار و شغل است. از سوی دیگر،
فراغت را خاطره ای دلپذیر، نوعی رهایی از وظایف اجتماعی، ادراک روانی،
آزادی و فعالیت فرهنگی و سرشتی از بازی و تفریح می دانند و فراغت را شامل
دو جنبۀ فردی که می تواند از رضایت درونی را در بر بگیرد و نیز جنبۀ
اجتماعی فراغت که مبتنی بر ارزشی است که جامعه برای آن قایل است.
منظور
از واژۀ فراغت، سرگرمی ها، تفریحات و فعالیت هایی است که جدا از کارهای
مادی، افراد با شوق و رغبت به سوی آنها می روند. در واقع، اوقات فراغت
یعنی آزاد شدن و فراغت از یک دورۀ مصرف انرژی و تمرکز خاص به یک حالت دیگر
که ممکن است استراحت، تجدید قوا، تنوع و تغییر فرصت ارزشیابی از خود و
آماده شدن برای دورۀ بعدی کار و زندگی باشد.
وظیفۀ عملکرد اوقات فراغت
سه وظیفه
برای عملکرد اوقات فراغت می توان برشمارد. این وظایف عبارتند از رفع
خستگی، تفریح و سرگرمی، توسعه و رشد انسانی و امکان تخصیص دادن قسمتی از
زمان آزاد برای بالا بردن سطح معلومات، مشارکت آزاد اجتماعی و پرورش
استعدادها؛ لذا بعضی از مسایلی را که در ارتباط با اوقات فراغت مطرح می
شوند، می توان به صورت زیر خلاصه کرد: - نیازهایی که به هنگام گذراندن اوقات فراغت ارضا می شوند
- کارکردهایی که با گذراندن اوقات فراغت تحقق می یابند
- اشکال و صور گذراندن اوقات فراغت
-ابزار گذراندن اوقات فراغت با توجه با اشکالی که پیدا می کند و تاثیر فنون و وسایل ارتباط جمعی بر آن
- روابط بین گذراندن اوقات فراغت با دیگر فعالیت های فرد و نیز یادگیری عوامل اجتماعی
- نتایج و آثار فرهنگی، اخلاقی، روانی ، اجتماعی و ...
- جنبه های اقتصادی گذراندن اوقات فراغت
خلاصۀ تعاریف و مفاهیم اوقات فراغت
در یک جمع بندی از تعاریف و مفاهیم اوقات فراغت به چند اصل کلی می توان
دست یافت؛ زیرا در نظریات بسیاری از صاحب نظران وجوه مشترکی وجود دارد که
عبارتند از:
- وقت
فراغت نه تنها از وقت کار جداست؛ بلکه مدرسه باید انگیزه ها و محرک های
لازم را برای ادامۀ رشد و تکامل طبیعی و سالم دانش آموزان ایجاد کند و
امکان کسب معرفت و مهارت های ضروری و ارزش های مطلوب برای بهره مندی از
زندگی مطلوب را فراهم آورد، به همین دلیل دنیای نو، مستلزم تربیت نو است.
- به مرور زمان و با پیشرفت صنعت و تکنولوژی به اوقا فراغت افراد جامعه اضافه می شود و اهمیت آن هر روز آشکارتر می شود.
- در زمان اوقات فراغت افراد جامعه باید بتوانند با اختیار خود، صور و اشکال گوناگون گذراندن اوقات فراغت را انتخاب کنند.
- از پرداختن به امور تفننی، تفریحی و فرهنگی، نوعی رضایت خاطر و آرامش خیال کسب کنند.
-نتیجۀ نهایی این فعالیت ها می تواند به رشد و شکوفایی شخصیت و بالا بردن ابتکار و خلاقیت افراد منجر می شود.
اوقات فراغت و خلاقیت
مطالعات و
بررسی های صورت گرفته از اوقات فراغت ، حکایت از آن دارد که اوقات فراغت
همواره بستر مناسبی برای خلاقیت و نوآوری هاست. انسان در اوقات فراغت می
تواند با خاطری آسوده، آزادانه فکر کند و در بارۀ مسایلی که در حوزۀ
شناختی وی مطرح است، از تفکر واگرا بهره بگیرد. تفکر واگرا یا خلاقیت،
خمیر مایۀ نوآوری ها و اختراعات بشری است
برنامه ریزی برای اوقات فراغت
چنانچه
برنامه ریزی از طرف خانواده و مدرسه از دورۀ ابتدایی به دانش آموزان آموزش
داده شود؛ در دورۀ راهنمایی، متوسطه و حتی در دانشگاه نیز خود دانش
آموزان قادر می شود برای اوقات فراغت خود برنامۀ مناسبی تنظیم نماید.
