طلبه ها نیز همانند بقیه مردم برای خرید احتیاجات خود به مراکز خرید مراجعه میکنند اما شاید بخاطر ملبس بودن برخی از آنها و در نظر داشتن برخی از ارزشها و فرهنگ خاص طلبگی ممکن است خرید آنها کمی متفاوت باشد. براستی طلبه ها از کجا خرید میکنند؟
محدودیت های طلبه های ملبس در خرید چیست؟
چه معیارهایی را رعایت میکنند؟
*مکان های خرید:
1-خرید های کوتاه مدت: طلبه ها خریدی های روزانه و کوتاه مدت خود را از همان مغازه های سرکوچه تهیه میکنند تهیه اجناسی از قبیل ماست ، شیر، تنقلات برای بچه و... اما برخی از طلبه در رجوع به مغازه های اطراف ممکن است توجه داشته باشند که مثلا این فروشنده چه مقدار رعایت شئونات اسلامی را میکند، با زنان نامحرم چگونه رفتار میکند، حقوق مشتری را رعایت میکند یا نه، همه اینها میتواند در رجوع طلبه ها برای خرید موثر باشد از این رو مغازه ای که مالک آن مذهبی و با انصاف است بیشتر میتواند مورد توجه طلاب باشد، نکته دیگر اینکه طلبه ها سعی میکنند از یک مغازه بصورت مرتب خرید نکنند چرا که اساتید اخلاق همیشه تاکید میکردند که برخی از فروشندگان به طلبه ها حساس هستند و اگر طلبه برای خرید یک پفک مراجعه کند در ذهن فروشنده میماند و بعدا با خود میگوید: طلبه این همه پول را از کجا آورده است که هر روز به مغازه می آید از این رو طلبه ها سعی میکنند به چند مغازه متفاوت جهت خرید مراجعه کنند.
2- خرید های میان مدت: خرید های میان مدت خرید هایی است که برای یکی دوماه نیاز را رفع میکند مانند برنج، روغن، چای و... طلبه ها در قم برای این قبیل خرید ها معمولا به فروشگاه جانبازان واقع در خیابان دور شهر مراجعه میکنند، این فروشگاه ماهیتی نسبتا مذهبی دارد از این رو طلبه ها احساس راحتی دارند و فشاری را از طرف اطرافیان تحمل نمیکنند. قیمتهای این فروشگاه نیز زیر قیمت بازار است. این فروشگاه عمومی است و مراجعه کنندگان پرشماری دارد و ارزاقی متناسب با توان طلبه ها عرضه میکند ارزاقی در سطح خانواده های متوسط و بعضا ضعیف، نباید در این میان نقش زنان طلاب را نیز نادیده گرفت چرا که بسبب ارتباطاتی که با همسران طلاب دارند ورود و خروج ارزاق و برخی از اجناس مورد نیاز را بهم اطلاع میدهند بقول معروف همسران برخی از طلاب در این زمینه کاملا بروز هستند. نباید همه طلبه ها را در یک سطح قرار داد برخی از طلبه ها شغل و درآمدی غیر از طلبگی دارند و از این رو وضعیت مناسب تری ابرای خرید دارند اما برخی دیگر که کم نیستند وضعیت چندان مناسبی ندارند حتی دیده میشود برخی از آنها در سال دوکیلو گوشت مصرف نمیکنند.
3-خرید های میان طلبگی: برخی از طلبه ها خاستگاه روستایی دارند و هنوز هم پدر و مادر و اقوامشان در روستا ساکن بوده و تولیدات کشاورزی دارند از این رو برخی از تولیدات را برای دوستانشان نیز پیشنهاد میکنند مثلا ممکن است پدر یکی از طلبه ها تولید کننده سیب زمینی باشد و طلاب میتوانند بدون واسطه سیب زمینی مورد نیاز را از ایشان تهیه کنند که در این صورت ارزانتر از بیرون نیز خواهد بود، با گذری بر تابلوهای اعلانات مدارس علمیه و شهرک مهدیه و پردیسان که طلبه ها در آن ساکن هستند میتوان بسیاری از این نوع عرضه اجناس را مشاهده کرد، مثلا عرضه عسل کوهستان، رب طبیعی، شیره انگور صد در صد طبیعی، پیاز و سیب زمینی و... این نوع خرید در میان طلبه هایی که ارتباطهای گسترده ای دارند بیشتر متداول است. باید توجه داشت که طلبه ها به مقوله رزق حلال حساسیت ویژه ای دارند از این رو کوچکترین حدس و شبهه ای در این زمینه میتواند آنها را از خرید منصرف کند.
محدودیت های خرید با لباس روحانیت: خرید کردن با لباس روحانیت کمی مشکل است از این رو برخی از طلبه ها بدون لباس برای خرید میروند اما برخی دیگر با لباس روحانیت برای خرید میروند، برخی از مردم کنجکاو هستند تا روحانی را در کنار همسرش ببینند و دیده میشود زمانی که طلبه ای با همسرش است نگاههای زیر چشمی و احیانا اشاره هایی برای دیدن این صحنه وجود دارد بصورت خیلی ساده زنان و دختران دوست دارند ببیند زن طلبه قیافه خوبی دارد یا نه، آرایش کرده است یا نه، چه نوع لباسی پوشیده است و دیگران نیز ممکن است کنجکاویهایی داشته باشند، روحانیان سنتی معمولا با همسر و فرزندان به خرید نمیرفتند اما طلبه های جوان چنین محدودیتی برای خود نمی بینند، ممکن است این نوع کنجکاویها برای برخی طلبه ها ناخوشایند باشد، فضای برخی از مراکز خرید نیز حال و هوای مناسبی ندارد مثلا موسیقی خاصی پخش میشود و اساسا طلبه احساس میکند مناسب نیست در این مرکز حضور پیدا کند، یا اینکه با ورود به یکی از مغازه ها دختری را میبیند که حجاب مناسبی ندارد و با دیدن حاج آقا خود را کمی جمع و جور میکند، اضافه بکنید این مساله را که طلبه بخواهد در مورد لباس همسر خود نیز نظر بدهد و چند لباس را بخواهند امتحان کنند تصور کنید در ذهن آن فروشنده چه میگذرد، شاید برای او طبیعی باشد اما واقعیت این است که حوزه علمیه طلبه ها را بگونه ای تربیت کرده است که تحمل این چنین فضاهایی برای طلبه ها سخت است . برخی از همسران طلبه ها دائم شکایت میکنند که همسرشان برای خرید لباس حوصله ندارد و دوست دارد از اولین مغازه خرید را انجام دهد و از بازار فرار کند. البته برخی از طلبه ها نیز معتقدند باید مردم طلبه ها را در بین مردم ببینند و زندگی آنها را مشاهده کنند که انها هم مثل مردم هستند و زندگی میکنند اما بهر ترتیب این محدودیت ها وجود دارد که البته ممکن است برخی از انها نیز توهمی بیش نباشد.
معیارها در خرید: طلبه ها در خریدشان سعی میکنند بر اساس ارزشهایی که حوزه برای انها تولید کرده است رفتار کنند، مثلا در خرید لباس سعی میکنند لباسی خرید کنند که خیلی جلب توجه نکند خصوصا در خرید لباس زنانه، لباسی باشد که با فرهنگ اسلامی و بومی سازگار باشد از این رو لباسهایی که بنوعی نشانی از فرهنگ غرب را دارد مورد توجه طلبه ها قرار نمیگیرد. باید توجه داشت که همین معیار باعث شده است لباس متناسب با سلیقه طلاب کمتر پیدا شود و آنها شاکی باشند که فرهنگ جامعه مورد هجوم فرهنگی قرار گرفته است، از سوی دیگر طلبه ها توجه دارند خریدشان در سطحی باشد که مردم متوسط و ضعیف از آن استفاده میکنند از این رو لباسهای گران قیمت و اشرافی خریداری نمیکنند خیلی هایشان توانش را نیز ندارند، البته همسر طلبه با این مقوله کاملا آشنا است و برای خود وی نیز رعایت این ارزشها اولویت دارد، اما در برخی اوقات مشکل با بچه ها است چرا که ممکن است کودک لباس یا کفشی را دوست داشته باشد یا رنگ خاصی را پیشنهاد کند و بقول معروف در شان طلبه نباشد و بچه در حدی نیست که بتوان در مورد ارزشهای مورد نظر طلبه با او گفتگو کرد، از این رو گاهی ممکن است مشکلاتی پیش آید طلبه حفظ شان طلبگی را دارد اما سلیقه بچه نیز نباید سرکوب شود. طلبه ها ممکن است برای خود نیز لباس روحانیت تهیه کنند در قم فروشگاه هایی مخصوص عرضه این نوع لباس وجود دارد که معمولا از انجا تهیه کنند البته خیلی انتخاب سخت نیست چرا که شکل لباس مشخص است و فقط در زمینه جنس و رنگ میتوان نظر داد.
