ولات شیخ صدوق با دعای ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه):
عمر با برکت علی بن باویه پدر شیخ صدوق از پنجاه می گذشت و هنوز فرزندی نداشت و بسیار دوست می داشت که خداوند به او فرزند صالحی عنایت کند، از این رو پس از به نیابت رسیدن «ابو القاسم حسین بن روح نوبختی»(ره) ،سومین نایب خاص امام زمان (عجّ) در عصر غیبت (صغری)،طی نامه ای از او خواست تا از حضرت حجّت (عجّ) در خواست کند که ایشان از خدا بخواهد فرزندانی فقیه به وی ارزانی دارد.امام عصر (عج) نیز در پاسخ وی ،این پیام را صادر کردند:
»شما از این زن ، صاحب فرزندی نخواهی شد ،ولی صاحب کنیزی دیلمی می شوی که از او دارای دو فرزند فقیه خواهی شد.«
بدین گونه خداوند سه فرزند پسر به علی بن بابویه عطا کرد که دو نفر از آن ها فقیه و محدّث بودند و محمّد بن علی بن بابویه معروف به شیخ صدوق(ره)، کوچک ترین آن ها بود
نبوغ ذاتی:
خانواده اصیل و اهل علم شیخ صدوق و پرورش یافتن در دامان پدری فقیه و وارسته از یک سو، و نیزهوشی، ذکاوت، حافظه فوق العاده قوی و استعداد ذاتی او از سوی دیگر موجب گردید در مدتی کوتاه به قله های بلندی از کمالات انسانی دست یابد و در کمتر از بیست سالگی هزاران حدیث و روایت با راویان آن ها را به حافظه بسپارد.
هجرت به شهر ری (نقشه هجرت)
شیخ صدوق از کسانی است که برای جمع آوری احادیث امامان معصوم (ع) به مسافرت های بسیار رفته . شیخ صدوق برخی از کتاب های خود را در این سفرها تألیف کرده است. از جمله سفرهای شیخ صدوق می توان به این موارد اشاره کرد:
- در سال ۳۴۷ ق به ری آمد.
- و در ۳۵۲ ق به خراسان، نیشابور و مرورود و در ۳۵۵ ق به بغداد رفت و در انجا تدریس داشت.
- از بغداد به کوفه و سپس به سفر حج رفت و در انجا تدریس داشت.
- در بازگشت به همدان آمد. در ۳۶۷ و ۳۶۸ باز به خراسان سفر کرد و پس از زیارت مشهد به شهرهای ماوراءالنهر چون سمرقند، ایلاق، فرغانه، بلخ ، اخسیکت و … نیز سفر کرده و به مسئولیت گذاری پرداخت.
- صدوق سرانجام به دعوت صاحب بن عباد نخست وزیر دولت آل بویه در زمان رکن الدوله دیلمی و مردم شهر ری، به آن شهر آمده، تشکیل حوزه و کلاس درس داد و به تدریس فقه و احادیث اهل بیت (ع) مشغول گردید.
همچنین نقل شده است او وقتی که به ماوراءالنّهر سفر کرد، زکریای رازی (رضوان الله علیه)کتابی در پزشکی با عنوان«طَبیبُ مَن لا َطبیبَ لَه» برای کسانی که دسترسی به پزشک ندارند،تألیف کرده است و شما هم کتابی برای کسانی که دسترسی به فقیه ندارند ،بنویس. شیخ صدوق نیز کتاب مهّم و معتبر «مَن لا یَحضَرَهُ الفَقیه» را تألیف کرد که یکی از چهار کتاب معتبر حدیثی شیعه به شمار می رود.
