انتقاد، سریع ترین راه برای رنجاندن آدم ها و ویران كردن دوستی هاست. «من» انسان، آنچنان شكننده است كه یك طرد شدگی، مانند یك پتك بر آن عمل می كند. به محض این كه مورد انتقاد قرار می گیریم، دست به توجیه می زنیم، سرزنش می كنیم، داد و فریاد راه می اندازیم و اغلب صحنه را ترك می كنیم.
انسان، توانایی قابل ملاحظه ای دارد كه خود را همیشه طرف بی گناه هر قضیه ای ببیند. روان شناسان معتقدند كه حتی شرورترین جنایتكاران هم خود را ملامت نمی كنند. اگر این امكان برایتان وجود داشته باشد كه به بخش ویژه جنایتكاران خطرناك در زندان سری بزنید و با جانیان و تجاوزگران مصاحبه كنید، متوجه می شوید كه همه آنها یا بی گناه هستند یا به خاطر یك سوءتفاهم زندانی شده اند.
انتقاد، مخرب و ویرانگر است. وقتی منشی شما كارش را به خوبی انجام نمی دهد، انتقاد او را تنبل تر می كند. اگر كودك شما تختخوابش را خیس می كند، انتقاد باعث خواهد شد كه این شب ادراری حالت مزمن پیدا كند. به طور كلی انتقاد، انسان را فلج می كند، خشم می آورد و تحریك می کند.
تمام مطالب عرض شده ، در رابطه با انتقاد به گونه ای ناشیانه است.
اگر می خواهید برای اصلاح طرف مقابل از او انتقاد کنید،این سه عامل را فراموش نکنید:
1 - از تحسین شروع كنید:
اگر شخصی به شما بگوید «عالی به نظر می رسی، بلوزت خیلی قشنگه، جورابت هم به لباست می آید، فقط باید كفشت را واكس بزنی» ، احتمالاً زیاد رنجیده نخواهید شد و احساس خواهید كرد كه طرف انتقادگر هم در جبهه شماست. تحسین، مثل شكریست كه داروی تلخ را دلپذیر می كند البته منظور، تحسین و تمجید خالصانه است و نه چاپلوسی و تملق.
شما همیشه می توانید در هر كسی، چیزی برای تحسین پیدا كنید.
2 - بنا را بر گوشزد كردن بگذارید:
«من» آدمی به گونه ای است كه ترجیح می دهد به جای «گفته شدن» به او «گوشزد» شود. وقتی به كسی گوشزد می كنیم كه «می خواهم چیزی بگویم كه شرط می بندم خودت می دانی».
در اینجا به جای این كه فهم و بصیرت شخص را زیر سؤال ببریم، حافظه اش را هدف قرار داده یم و اغلب مردم از كم حافظه بودن ناراحت و دگرگون نمی شوند.
بنابراین شاید بهتر باشد كه برای رساندن مطلب خود از عباراتی از این قبیل استفاده كنید:
«یادم هست كه تو قبلاً این كار را خوب انجام می دادی»، «شاید موقتاً فراموش كرده باشی» و یا «شاید تا همین حالا این فكر به نظرت رسیده باشد كه...»
3 - خود شما به داشتن مشكل مشابه اعتراف كنید:
دردناكی انتقاد معمولاً به خاطر به وجود آمدن احساسی است كه به فرد می گوید: «من بهتر از تو هستم.» اگر شخصی به شما بگوید كه «تو همیشه دیر می كنی!» آیا شما بلافاصله در خزانه خاطرات خود به دنبال تعداد دفعاتی كه آن شخص برای شام، ناهار، كلاس و سینما و... تأخیر داشته، نمی گردید؟ وقتی شما به مشكلی اعتراف می كنید: «یكی از عیب هایی كه من دارم و سعی می كنم برطرفش كنم، تأخیر است. انگار تو هم اغلب دیر به سر قرارهایت می رسی...» حال پذیرفتنش آسان تر می شود.
