توانایی والدین در کنترل هیجانات خود
اعمال شیوه های تربیتی گاه مستلزم قاطعیت و تحکم است. در صورتی که این شیوه ها در شرایطی مناسب اعمال شوند، نتایج مفیدی را به بار خواهند آورد. اما در صورتی که هدف از اعمال آنها تخلیه هیجانات خود والدین باشد، آثار مخربی در روابط نوجوان با والدین خواهند داشت. هدف از اعمال شیوه های احیانا تنبیهی نباید تخلیه هیجان پرخاشگری والدین باشد.
توجه به ارزش
توجه به ویژگی های مثبت و مفید نوجوان و ارزش و بها دادن به آنهابسیاری از نیازهای ها، استعدادها و توانایی های نوجوان روحی نوجوان را ارضا می کند. افراد و به ویژه نوجوانان بسیار تحت تأثیر توجه مثبت اطرافیان و به ویژه والدین خود قرار می گیرند.
خودداری از نظارت های بازپرس گونه و انتقادهای ویرانگر
به جای چنین روش هایی که اغلب اعتماد نوجوان را نسبت به والدین سلب می کند، با نظارت از راه دور و به صورت غیرمستقیم می توان جهت گیری رفتارهای نوجوان را در نظر داشت و در صورت بروز مشکل او را راهنمایی کرد. در غیر این صورت نظارت های شدید و کنترل های مستمر نتایج سودمندی نخواهد داشت. خودداری از غرور و تاکید زیاد بزرگترها بر مساله ی سن، ایجاد فرصت های مناسب برای درد دل نوجوانان و آشنایی با روابط دوستانه بین نوجوانان به صورت برقراری ارتباطات خانوادگی، از مواردی است که می تواند مؤثر و مطلوب باشد.(سایت ایران صدا)
نوجوانان هر جامعه سرمایه های عظیم آن جامعه محسوب می شوند پس باید به هر نحوی ازاین سرمایه های گرانبها مواظبت کنیم وزمینه های رشد وبالندگی آنان را فراهم کنیم.
به نظر بنده والدین یک خانواده میتوانند با تربیت صحیح فرزند خود در دوران کودکی وبه خصوص دوران نوجوانی شخصیت فرزند خود را پایه ریزی کنند وازجدال های بی مورد درسنین بالاتر با فرزند خود برحذر باشند.
پس هر چه قدر بیشتر برای نوجوان خود ارزش قائل باشیم ودنیای اورا به رسمیت بشناسیم در راه تربیت صحیح موفق تر خواهیم بود.
بدون شک یکی از بهترین روشهای تربیتی این است که خود را به جای نوجوان خود قرار دهیم واز دید او مسائل راببینیم،آنگاه است که میتوانیم یک محیط جذاب وگرم را در خانواده ی خود برای نوجوان پدید بیاوریم وبهتر بتوانیم رفتارها وکارهای اورا کنترل وهدایت کنیم.
کی از مهم ترین هدف های مهم تکاملی در دوره نوجوانی، خودشناسی و خودیابی نوجوان است. نوجوان نیاز دارد نقاط قوت و ضعف خود را بشناسد، آنچه را می تواند و یا نمی تواند به طور موفقیت آمیز انجام دهد، ارزیابی کند خویشتن پنداری و تصویر مثبتی از خود داشته باشد. خویشتن پنداری نوجوان شامل احساس درباره خود است که از سرزنش خود تا ستایش خویش در نوسان است. موفقیت مهم دیگر نوجوان براساس نظر اریکسون نیل به تعلق و پیوند با دیگران است که شامل رابطه گرم و پخته و معنی دار با دیگران، افراد همجنس، غیر همجنس، بستگان و دوستان است. همه افراد نیاز دارند فرد یا افرادی را در زندگی داشته باشند تا بتواند آزادانه با او صحبت و درددل کنند. در اواخر دوره نوجوانی، مخالفت و هم ستیزی با بزرگسال کاهش می یابد. نوجوان جایگاه خود را در ارتباط با گروه همسن و سال خود می یابد و با بزرگسالان نیز بر اساس یک رابطه محترمانه دو جانبه عمل و رفتار می کند. در حالی که هنوز درباره رابطه با جنس مخالف، انتخاب رشته تحصیلی و یا آمادگی های شغلی خود و... دارای نگرانی هایی است.
اثر تغییرات جسمانی بر نوجوان
تغییرات جسمانی نوجوان بی شک به معنای تغییر در خود و شخصیت نوجوان است. هنگامی که نوجوان تغییر در اندازه و شکل بدن خویش را ملاحظه می کند، با این آگاهی احساس مهم بودن نیز به او دست می دهد. در طول فرایند رشد قد، نوجوان نسبت به اندازه های بدن خود بسیار حساس و کمرو می شود. همه پسران و دختران نوجوان احساس می کنند به دلیل اینکه از نظر اندازه های بدن و از نظر جسمی رشد کافی یافته اند، باید از حقوق و مزایای همراه با رشد نیز برخوردار گردند. این حقوق و مزایا از انتخاب لباس، نوع آرایش سر، انتخاب دوست، رشته تحصیلی، نگرش به مذهب و حتی دیدگاه های سیاسی نوجوان را در بر می گیرد. نوجوان احساس می کند که به اندازه کافی بزرگ شده است و می تواند در امور مربوط به خود بدون دخالت بزرگسالان و به ویژه والدین، تصمیم گیری کند. هرقدر با نوجوان به عنوان یک کودک رفتار کنیم، او پرخاشگرانه تر عمل خواهد کرد و بیشتر در جهت رسیدن به حقوق و امتیازاتی که به دلیل رشد یافتگی اش توقع برخورداری از آنها را دارد، پافشاری خواهد کرد. در دوره نوجوانی، غرور ناشی از موفقیت های جسمانی و قدرت عضلانی، به ویژه در پسران چشمگیر است. این وضعیت در نوجوان احساس رضایتمندی و شادمانی به وجود می آورد و موجب تمایل به تظاهر و خودنمایی در مسابقات و رقابت های فردی و گروهی می گردد.
رشد اجتماعی نوجوان
بسیاری از خشنودی ها و یا ناکامی های نوجوانان در ارتباط با دوست یابی و محبوبیت در جمع و گروه دوستان است. نوجوانان دارای نیازی قوی به کسب محبوبیت و پذیرش توسط دیگران، به ویژه همسالان هستند. آنان دوست داشتن دیگران در مورد علاقه دیگران بودن را دو روی یک سکه می دانند. ضرورت رها ساختن خود از قید و بندهای قوی خانواده، نوجوانان را به سوی گروه های همسن و سال سوق می دهد و بسیاری از وابستگی های خانوادگی به منظور برخورداری از حمایت و پشتیبانی لازم، به گروه همسالان انتقال می یابد. در این مرحله نوجوان باید از عهده سه تکلیف عمده به خوبی برآید:
1 ) کسب استقلال عاطفی از خانواده
2 ) ایجاد گسترش نقش جنسیتی مربوط به خود
3 ) ایجاد ارتباط با گروه همسال
خوشبختانه دوره دبیرستان فرصت و امکان بیشتری برای آزادی و انتخاب دوست به نوجوانان می دهد و مدارس باید با برنامه های آشناسازی در آغاز هر سال تحصیلی، نوجوانان را در دوست یابی کمک کنند.
علل سازش نایافتگی نوجوان
سازش نایافتگی در نوجوان، معمولا بیش از یک علت دارد و دلایل مهمی که عمدتا نیز محیطی است آن را پدید می آورد. میزان اثرگذاری این عوامل بستگی تام به شخصیت نوجوان و دوران کودکی او دارد.
الگوهای شخصیتی و فردی: برخی از نوجوانان بهتر می توانند خود را تطبیق دهند و در نتیجه قادر خواهند بود خود را با شرایط و انتظارات جدید سازگار کنند. در حالی که نوجوانان دیگر سازگاری کمتری دارند و اغلب در فرایند سازگاری از پای در می آیند. به طور معمول سه نوع شخصیت، آسیب پذیرتر از بقیه هستند. شخصیت های سختگیر و دقیق، خود محور و خودخواه و حق طلب که تصور می کنند همیشه حق با آنهاست و هرگز خطایی از آنان سر نمی زند.
محیط: محیطی که نوجوان در آن زندگی می کند، به خصوص محیط خانه، نقش مهمی در سازگاری و یا سازش نایافتگی او دارد.
محرک های هیجانی آسیب زا: مانند شوک های عاطفی شدید و یا هیجان های مداوم و طولانی.
خود نوجوان: برای سازگاری مطلوب نوجوان، نیازهای اساسی اش باید برآورده شود. این نیازها عبارتند از: نیاز به امنیت، نیاز به عشق و علاقه، نیاز به مصاحب و همنشین، نیاز به تنوع و گوناگونی و نیاز به رضایت خود.