تبیان، دستیار زندگی

در قرآن مجید آیات فراوانی وجود دارد که به طور مستقیم به پیامبر اسلام (ص) فرمان داده است. دقت در این گونه آیات؛ انتظار خداوند متعال را از محبوب ترین بندگانش را مشخص می کند. و آشنایی با این گونه آیات الهی انگیزه انسان را در پایبندی و پایداری بر سنت و سیره پیامبر (ص) دو چندان می کند؛

1. خطاب های مسئولیت آفرین

«اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذی خَلَقَ؛ بخوان به نام پروردگارت كه آفرید». (سوره علق، آیه 1)

 اولین فرمان خداوند به شخص پیامبر (ص) با دستور «بخوان» آغاز گردید و این نشان از آن دارد که رهبر آسمانی، قبل از تبلیغ و ابلاغ به دیگران، خود پیش قدم در خواندن می باشد و قبل از دستور به دیگران خود دستورپذیر می باشد. خواندن نیز به نام «پروردگار» است که جهت و هدف رشد و پرورش را نشان می دهد.

 در ادامه آیه شریفه؛ به آفرییندگی خداوند و آفرینش انسان اشاره شده؛ که حکایت از آن دارد برکات وجودی پیامبر (ص) همه آفرینش همگی و نوع انسان ها را فرا می گیرد. چنان که در نهج البلاغه جهت رعایت حقوق همه انسان ها می خوانیم: «فانهم صغفان اما اخ لک فی الدین و اما نظیر لک فی الخلق؛ مردمان دو گروهند یا برادر تو هستند در دین، و یا همانند تو هستند در آفرینش». (نهج البلاغه، عهدنامه مالک اشتر)

2. خطاب های تبلیغی

 برخی از آیات الهی که پیامبر (ص) را مورد خطاب قرار داده است، جنبه ابلاغ و تبلیغ به مردمان را نیز دارد. مانند آیاتی که با کلمه «قل» یا کلمات «یا ایها الرسول» آغاز شده است. این گونه فرمان ها نیز بیانگر آن است که اولین گوینده و عمل کننده به دستورات الهی نیز شخص پیامبر (ص) است. مانند «قل هو الله احد» که شهادت و گواهی به وحدانیت خداوند، قبل از هر کس از سوی پیامبر (ص) اظهار شده است.

 علاوه بر این که این گونه خطاب ها، بر قاطعیت پیامبر (ص) در هنگام ابلاغ و تبلیغ و رویارویی با مخالفان تأکید دارد. چنان که درباره شأن نزول سوره «کافرون» آمده است، گروهی از سران مشرکان مانند ولید بن مغیره» .... (تفسیر نمونه، ج 27، ص 384) در برابر هر گونه تهدید، تطمیع دشمنان با قاطعیت ایستادگی می کرد و بر هر گونه تکثرگرایی و کوتاه آمدن در برابر ارزش های خط بطان می کشید.

 هم چنین هنگامی که انتقال دهنده پیام گفته می شود «بگو» به طور معمول کلمه «بگو» را تکرار نمی کند. اما در آیات قرآن «قل» از زبان پیامبر نیز بیان شده است و این نشان دهنده کمال آمانت داری در ابلاغ وحی است. که هر آنچه از سوی خدا به ایشان نازل شده بدون هیچ گونه اضافه و کاستی به مردم منتقل شده است. حتی کلمه «قل».

3. خطاب های عتاب گونه و تهدید آمیز

 برخی از آیات الهی بیانگر خطاب های عتاب گونه و کلمات تهدید آمیز به شخص پیامبر (ص) است. مانند آیات شریفه: «وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَیْنا بَعْضَ اْلأَقاویلِ*لأَخَذْنا مِنْهُ بِالْیَمینِ *ثُمَّ لَقَطَعْنا مِنْهُ الْوَتینَ؛  و اگر [او] پاره‏ی گفته‏ها بر ما بسته بود، دست راستش را سخت مى‏گرفتیم. سپس رگ قلبش را پاره مى ‏كردیم». (سوره حاقه، آیه 46)

 از این گونه آیات به خوبی استفاده می شود که خداوند متعال حتی با محبوب ترین بندگانش در صورت انجام خطا، به شدت برخورد می کند. و هر کس مسئولیتش بیشتر باشد، انتظار از او بیشتر است اما از آنجا پیامبر (ص) گرفتار مؤأخذه الهی نشده به خوبی آشکار می شود که ایشان به طور کامل به وظایف و مسؤلیت های خویش عمل کرده است و بلکه بیش از حد انتظار برای هدایت مردم دلسوزی و تلاش می کرده است، تا آنجا که خداوند فرمود: «طه*ما أَنْزَلْنا عَلَیْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی*إِلاّ تَذْكِرَةً لِمَنْ یَخْشى‏؛ قرآن را بر تو نازل نكردیم تا به رنج افتی. جز اینكه بری هر كه مى ‏ترسد پندی باشد». (سوره طه، آیه 1 و 2)

4. خطاب های تکلیفی

 برخی از آیات الهی بیانگر خطاب های تکلیفی به پیامبر (ص) می باشد. چنان که در قرآن مجید می خوانیم: «یا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ*قُمِ اللَّیْلَ إِلاّ قَلیلاً* نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلیلاً*أَوْ زِدْ عَلَیْهِ وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتیلا؛ ی جامه به خویشتن فرو پیچیده. به پا خیز شب را مگر اندكی. نیمی از شب یا اندكی از آن را بكاه یا بر آن [نصف] بیفزی و قرآن را شمرده شمرده بخوان». (مزمل، آیات 1 تا 4)

 از این گونه آیات به خوبی استفاده می شود که رهبران آسمانی نه تنها مانند دیگر بندگان موظف به اطاعت از فرمان های الهی هستند بلکه در انجام مسؤلیت ها و عبادت ها «پیش تر» و «بیش تر» از دیگران نیز اقدام می کنند.

 از آن جمله اهتمام و انس فراوان پیامبر (ص) نسبت به تلاوت قرآن در طول شبانه روز به ویژه در ماه مبارک رمضان بوده است. امید است معرفت و محبت ما نسبت به شخصیت پیامبر(ص) بیش از پیش گردد و به سیره و سنت آن حضرت در تلاوت هر چه بیشتر قرآن بخصوص در ماه مبارک رمضان موفق شویم.

(منبع: پرسمان)