تبیان، دستیار زندگی

مرحوم آیت الله آقامجتبی تهرانی در ماه مبارک رمضان سال گذشته مطالبی پیرامون دعا بیان کرده و گفت: انسان، در زندگی‏ خود با پرتگاه‏هایی مواجه است و برای جلوگیری از سقوط دراین پرتگاه های مادی و معنوی نیاز به پناهگاه دارد.

وی ادامه داد:انسان می تواند با استمداد جستن و دعا و درخواست از یک نیروی حاکم بر مادیت از سقوط نجات پیدا کند. چون نیروهای مادی، این قابلیت را ندارند تا برای انسان نسبت به پرتگاه‌هایی که در زندگی با آن‏ها مواجه می‏شود؛ پناهگاه باشد.

این استاد اخلاق گفت: انسان باید هم برای ˈدفع ضررˈ و هم ˈجلب منفعتˈ، چه مادی و چه معنوی دعا کند و در مقابل انسان نهی شده از اینکه در زندگی دنیوی خود برای ˈجلب ضررˈ نسبت به خود یا نسبت به دیگران دعا کند.

وی توضیح داد:انسان در زندگی خود، یا بر اثر غفلت و یا بر اثر سرخوردگی، درخواست جلب ضرر می‌کند. یعنی غفلت از اینکه وقتی من با مشکلی برخورد کردم، مشکل‏ گشایی مافوق این ابزار مادی وجود دارد که اگر من دستم را به سوی او دراز کنم، مشکل من را حل خواهد کرد و اسم این دعاست. وقتی غفلت از دعا و درخواست از خدا در انسان به وجود می‏آید، بر اثر آن می‏بیند به بن‏بست رسیده است، لذا برای خودش آرزوی ضرر و حتی آرزوی مرگ می‏کند.

آیت الله آقامجتبی تهرانی درباره درخواست ضرر بر اثر سرخوردگی گفت: گاهی ممکن است انسان از دعا غفلت نکرده باشد، اعتقاد هم دارد ولی ایمانش ضعیف است. مثلا مرتب از خدا درخواست می‏کند، بعد می‏بیند گره‌اش باز نشد، می‌گوید ˈای خدا مرگم بده!ˈ

وی افزود:این سرخوردگی، معمولا انسان را به وادی‌ای می‏کشد که برای خودش درخواست ضرر می‏کند ولی اینکه انسان، نسبت به خود و نسبت به دیگران تقاضا و درخواست ضرر کند، در معارف ما نهی شده است؛ یعنی دعا نباید علیه کسی حتی خود انسان باشد که در اصطلاح به چنین دعایی ˈنفرینˈ می‌گویند.

این مرجع تقلید با بیان روایتی از رسول خدا (ص) که فرمودند ˈوقتی برای خودت دعا می‏کنی، از خدا خیر بخواه نه شر! نفع بخواه نه ضرر! رفع ضرر بخواه نه جلب ضرر!ˈ، افزود: در یک روایت دیگر پیغمبراکرم فرمودند فرزندان خود را نفرین نکنید و حتی اموالتان را هم نفرین نکنید. یعنی حتی انسان نباید بگوید ˈای کاش این را نداشتم!ˈ و یا ˈاین، مرا بیچاره کرد!ˈ

وی تاکید کرد: خودتان را اصلاح کنید، آن‏ها تقصیری ندارند. ما خیال می‏کنیم دنیا در و دیوار و امثال اینهاست. نه، دنیا چیز دیگری است.

این استاد اخلاق همچنین با بیان حدیثی از پیامبر خدا (ص) مبنی بر این که ˈدرخواست نکنید جوانتان جوان‌مرگ شودˈ؛ افزود:‌ چون می‏بینم در این درخواست، شر و به اصطلاح ضرر وجود دارد. یعنی چه بسا این شخص فردا پشیمان شود و توبه کند و خدا هم توبه او را قبول کند و یا این که در مسیر خدمت به دین و مردم قرار گیرد.

وی با اشاره به ˈاصل جذبˈ به عنوان یکی از اصول معارف اسلامی گفت: ماموریت پیغمبر اکرم در اسلام این بوده که مردم را جذب کند و یکی از اوصاف پیغمبراکرم ˈرحمت للعالمینˈ است. یعنی مردم را به سوی خود و اسلام جذب کند و آن حضرت به صورت عملی این کار را انجام می داد.

آقامجتبی افزود: در روایتی آمده است وقتی دندان پیغمبراکرم را شکستند و ایشان مجروح شد؛ از صورت ایشان خون می‏ریخت؛ به آن حضرت گفتند تا مشرکین مکه را نفرین کند و رسول خدا (ص) فرمودند ˈمن برای لعن کردن مبعوث نشدم بلکه برای دعوت و رحمت مبعوث شده ام.