تبیان، دستیار زندگی

ابتدا به مدلهای رایج دوچرخه اشاره می کنیم و سپس به مدلهای خاص دوچرخه کوهستان که برای همان رشته طراحی شده و مورد استفاده علاقه مندان این رشته قرار می گیرد.

دوچرخه شهری:

این دوچرخه از انواع رایجی هستند که در گذشته بوده و همکنون در بسیاری از شهرها مورد استفاده قرار می گیرد (مشهور به دوچرخه لحاف دوزی) به خصوص در یزد و اصفهان و شمال و . . . البته مدلهای جدید آنها بسیار شبیه دوچرخه کوهستان بوده از خصوصیات این دوچرخه ها بدون دنده بودن آنها است که استفاده از آنها را در خیابانهای بدون شیب امکان پذیر می سازد البته افرادی هستند که مسیر های شیبدار را هم از آن استفاده می کنند ولی زور بازو و انرژی فراوان می طلبد. از دیگر خصوصیات این دوچرخه ها داشتن گلگیر جهت آبهای جاری در خیابانها و باران می باشد و یا سبد بر روی دوچرخه و زین پهن و بزرگ که همگی اینها می تواند باعث سنگین شدن دوچرخه شود. در مدلهای جدید از دنده استفاده شده که برای شهر تهران با توجه به شیب دار بودن شهر مدل بدون دنده توصیه نمی شود. همین شیب تهران سبب استقبال کم ساکنین از دوچرخه شده!

دوچرخه های توریستی و هایبرید:

این دوچرخه ها ما بین کورسی و کوهستان می باشد به طوری که لاستیک آنها کمی از کورسی کلفتر و از کوهستان نازکتر و دارای عاج کمتر به جهت کاهش اسطکاک با جاده می باشد. در مدلهای توریستی در جلو و عقب دارای کیف و گلگیر می باشد. فرمان و سیستم دنده آنها نزدیک به دوچرخه کوهستان می باشد . این دوچرخه ها برای جادها آسفالت فوق آلعاده می باشد و به گونه طراحی شده که در جاده های خاکی بدون سنگلاخ و شیب هم به توان استفاده کرد. برای افرادی که علاقه مند به رکاب زدن طولانی می باشند و علاقه ای  به رکاب زدن در جادهای خاکی ندارند این مدل ها فوق العاده هستند به خصوص برای دور به دنیا یا اروپا با دوچرخه از این مدلها باید استفاده کرد.

دوچرخه های کورسی ( جاده یا مسابقه ای ):

این مدل دوچرخه به سبب نازکی لاستیکها که اصطکاک با زمین را کم می کند و فرمان پائین که اصطکاک با هوا و باد کم می کند به سبب فرم قرار گرفتن دوچرخه سوار که خم می شود. مناسب جاده های آسفالت می باشد که به راحتی سرعت گرفته و می تواند به سرعت از مکانی به مکان دیگر بروید البته باید مراقب شیار و شکافها و چالها موجود در جاده باشید (که در ایران این چالها کم نیستند) زیرا کوچکترین شکاف جاده طوقه های این چرخها ضربه دیده و کج می شود. مسابقات زیادی هر ساله در دنیا برگزار می گردد که مشهور ترین آنها تور دو فرانس می باشد و قهرمان افسانه آن لانس آرمسترانگ می باشد. در ایران نیز به سبب مدال آوری این رشته در عرصه بین الملل به آن بیش از دوچرخه کوهستان بها داده می شود به طوری که بیشتر برنامه ها فدراسیون دوچرخه سواری مربوط به کورسی می شود و دوستان و جوانان علاقه مند به کسب مقام گاه از دوچرخه کوهستان به سمت این رشته می روند.

دوچرخه های کوهستان (MTB):

دارای 4 مدل مشهور می باشد که این دوچرخه ها دارای لاستیک زخیم و عاجدار می باشند که باعث بالا رفتن اصطکاک با زمین و حرکت بهتر در محیطهای کوهستانی شده و فرمان صاف که سبب کنترل بهتر به سبب دید بهتر و کمک فنر که ضربه ها را بگیرد و دنده های زیاد که بتواند در شیب های تند با کمک آن بالا برویم. و ترمزها مقاوم که در سراشیبی ها کوهستان عملکرد خوبی داشته باشد.

کراس کانتری( XC ):

 این رشته به سربالائی رو بودن مشهور است و جز یکی از پر طرفدارارترین مدلها دوچرخه کوهستان می باشد از ویژگیهای منحصر به فرد آنها سبکی و دارا بودن کمک فنر در جلو دوچرخه و زین باریک و دنده های زیاد می باشد که به راحتی شیبها را طی کرده و زین باریک در مسافتهای طولانی موجب اذیت فرد نشود و کمک جلو ضربها را بگیرد البته کمک وسط سبب اتلاف انرژی فرد در سریالای می شود  ولی برای سر پائین فوق العاده است به تازی کمکهای وسطی آمده که قابلیت قفل شدن دارد که می توان در سربالائی قفل و در سرپائینی باز کرد ولی قیمتش کمتر از صد هزار تومان نمی باشد . این مدل کاربردهای شهری نیز داشته و می توان در شهر برای انجام کارها و روزهای تعطیل  در کوهستان  استفاده کنیم . به تازگی ترمزهای دیسک سبک نیز برای آنها طراحی شده تا بعد از هر صعود برای فرود بتوان از سر پایئنی لذت بیشتر ی برد  ، البته دیسک روغنی هم سبکتر و دارای عملکرد قوی تر از ترمزهای دیسک سیمی  آن می باشد.

دوچرخه های   BMX:

این دوچرخه ها برای حرکات نمایشی استفاده می شود جهت پرش از پله ها و موانع در شهرها بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد از خصوصیات این دوچرخه ها این است که از لحاظ سایز به دوچرخه بچه گانه شبیه است طوقهای کوچک و پر پره و بسیار مقام از نکات برجسته این دوچرخه ها است.

همچنین لاستیکش با عاج و مقاومت خاص می باشد.این دوچرخه ها بدون دنده و تک سرعته و زین آن بسیار پائین می باشد تا در حرکات اکروباتیکی بتوان بهتر کنترل کرد. همچنین دارای ترمزها خاص تا بتوانند حرکات نمایشی بهتری را انجام دهند و دارای محلی برای قرار دادن پا در دو طرف توپی های چرخ جلو و عقب می باشند تا به هنگام انجام حرکات نمایشی فرد از آنها بهره بگیرد. از دیگر خصوصیات آنها این است که تنه آن عموما از آلیاژ کرومولی Cr-Mo ساخته شده است و دارای قامه های بلند نسبت به تنه و پدالهای پهن و فرمان خاص می باشد. همچنین دارای سیستم فنر بندی هم نیستند و تنه خشک باعث رسیدن به سرعت بالاتر در پیست و حرکات نمایشی می شود. این رشته سابقه طولانی حتی قبل از دوچرخه کوهستان را دارد.

دانهیل ( DH ):

این رشته به سرپاینی رو بودن مشهور است و ویژگیها خاص دوچرخه های این رشته مقاوم بودن و در نتیجه سنگین بودن آنها است که در سراشیبی ها کنترل آن به سبب سبک بودن از دست فرد خارج نشود و  ترمزها قوی دیسک روغن که سریع متوقف شود و لاستیکها پهن که سطح اصطکاک بالا برود و معمولا تک طبق می باشد چون جهت بالا رفتن طراحی نشده و کمک در وسط دوچرخه و جلو دوچرخه با قابلیت بازی بالا که در فرودها چند متری قابلیت داشته باشد و از همه مهمتر تنه محکم که بر اثر سرعت بالا و فرودها چند متری نشکند . با این دوچرخه ها از سر بالای نمی توان بالا رفت و باید پیاده یا با ماشین به بالای کوه رفته و لذت سرعت در سرپاینی ها و عبور از موانع و سنگلاخها را ببرید . این رشته برای کسانی که جسارت بالا داشته و عشق سرعت و یا حضور در مسابقات را دارند مناسب است و در سرعت به اسکی شبیه می باشد البته لباسها ی خاص خود را دارد که به سبب زمین خوردن فرد آسیب نبیند . به سبب استحکام کلی ای دوچرخه ها باید از جنسها مرغوب استفاده شده باشد بنابراین قیمت بالای دارند از هشتصد هزار تومان به بالاتا 4 یا 6 میلیون تومان هم می رسد.

فری راید (Freeride ):

ما بین کراس کانتری و دانهیل است و مناسب تورها و گشت گذار در طبیعت دارای هر دو کمک فنر در جلو وسط دوچرخه می باشد و وزنی کمی سنگین تر از کراس کانتری می باشد . و کاربردهای دو مدل را به طور متوسط دارا می باشد .

دوچرخه های تریال ( TRIAL ):

این رشته هم تلفیقی از دوچرخه کوهستان با دوچرخه BMX به وجود آمده و علاقه مندان می توانند  با دوچرخه تریال حرکات نمایشی در محیط کوهستان و شهر را تجربه کنند . در تریال اصل بر تعادل است .  در این رشته دوچرخه سوار بیشتر با انجام حرکات تعادلی و جفت کشیدن ها ، دو چرخه را از روی یک مانع به روی مانعی دیگر می پراند. این موانع هم می توانند مصنوعی باشند مثل محیط های شهری و پارکها و هم طبیعی مثل صخره ها .عموما حرکات اکروباتیکی و پرشهای خیلی خاص و حرکات تعادلی به مانند ثبت رکود بالا رفتن از 747 پله به علت طراحی خاص دوچرخه تریال تنها به این دوچرخه امکان پذیر است و نمی توان با BMX  آنرا انجام دهید .

 از دیگر خصوصیاتش توانایی رکاب زدن در سربالای را دارا می باشند و می توانند از مزایای یک دوچرخه کوهستان به مانند سیستم دنده و ترمز دیسک و کمک فنر و غیره به خوبی بهره ببرند .

به علت رسیدن به تعادل مطلوب ، تنه این دوچرخه ها کوتاه ودارای شیب تنه زیاد بوده که از نشانه های بارزشان می باشد و همچنین باید دارای استحکام قابل قبول برای انجام حرکات نمایشی را داشته باشند . تعداد پره های چرخ در این دوچرخه ها زیاد بوده تا در پرشها آسیب نبیند ، لاستیکها نیز باید تحمل پرشها و حرکات نمایشی را داشته باشند. بیشتر اوقات چون دوچرخه سوار از زین استفاده نمی کند و به جهت عدم مزاحمت  زین و لوله زین را حذف می کنند.