تبیان، دستیار زندگی

تا قبل از این همیشه برای امنیت کامپیوترهای مان نگران بودیم که مبدا به بدافزار مبتلا شود و ما را به دردسر بیندازد . اما با گذشت زمان و پیشرفته تر شدن دستگاه های همراه مثل گوشی ها و یا تبلت ها و مخصوصا سیستم عامل هایشان ، پای بدافزارها به این دستگاه ها نیز باز شده است . رسانه ها هم که طبق معمول خبرهای دست اول را در اختیار کاربران قرار می هند و خبرهای مربوط به آلودگی دستگاه های مبتنی بر آندروید ، بیشتر از سایر سیستم عامل هاست . البته همین مورد می تواند به چند دلیل باشد .

مثلا تعداد کاربران بیشتر نسبت سایر سیستم عامل های مثل iOS یا ویندوزفون که همین مورد بدافزار نویسان را ترغیب می کند تا بدافزارهای خود را برای آندروید بنویسند که بازار بزرگ تری در آن وجود دارد .

دلیل دوم می تواند آزادی های نسبتا بیشتری باشد که آندروید به کاربران خود می دهد . مثلا در سیستم عامل آندروید می توانید از هرجایی اپلیکیشن مورد نظر خود را نصب کنید . ولی این موضوع در سیستم عامل iOS به چشم نمی خورد و اپلیکیشن های مورد نظرتان را باید از طریق فروشگاه اپل نصب کنید .

اما از همه ی این مسایل که بگذریم به مسئله دیگری می رسیم که شاید سوال خیلی از کاربران سیستم عامل آندروید هم باشد . سوال این است که آیا سیستم عامل آندروید نیاز به آنتی ویروس دارد ؟ در این مطلب قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم . پس با گویا آی تی همراه باشید …….

آندروید وجود بدافزارها را بررسی می کند

سیستم عامل آندروید به خودی خود دارای برخی از قابلیت های آنتی ویروس ها نیز می باشد که کمک شایانی به حفاظت از دستگاه شما در برابر بدافزارها خواهد کرد . اما قبل از اینکه به سوال اصلی پاسخ داده و مفید بودن یا نبودن آنتی ویروس ها را مورد بررسی قرار دهیم ، بهتر است با برخی از قابلیت های امنیتی آندروید آشنا شویم .

* برنامه های موجود در فروشگاه Google Play اسکن امنیتی می شوند : گوگل در فروشگاه اپلیکیشن های آندروید که به گوگل پلی مشهور است ، از یک سیستم امنیتی هوشمند به نام Bouncer استفاده می کند . این سیستم به صورت خودکار هر اپلیکیشن را که وارد فروشگاه گوگل پلی شود اسکن می کند . بررسی های سیستم Bouncer به صورت مقایسه ای با سایر بدافزارها و جاسوس افزارهای شناخته شده انجام می شوند . در واقع اپلیکیشن ها در یک محیط شبیه سازی شده اجرا می شوند و رفتارهای آنها مورد بررسی قرار می گیرند . پس از آن رفتارهایی که آن اپلیکیشن از خود نشان می دهد با رفتار اپلیکیشن های مخرب مقایسه می شود و در صورت تشابه زیاد این رفتارها ، یک علامت موسوم به ” پرچم قرمز ( Red Flag ) ” به آن داده خواهد شد . همچنین اکانت های برنامه نویسان بررسی بیشتری خواهد شد تا از فعالیت افرادی که سابقه نوشتن اپلیکیشن ها مخرب دارند جلوگیری به عمل آید .

* پاکسازی اپلیکیشن های مخرب به صورت از راه دور : در اینجاست که به یکی از مزایای نصب اپلیکیشن ها از فروشگاه گوگل پلی پی می بریم . در واقع همانطور که می دانید و در بالا هم به آن اشاره کردیم ، شما می توانید اپلیکیشن های آندروید را با استفاده از روش های مختلفی نصب کنید . می توانید به صورت مستقیم فایل apk مربوط به اپلیکیشن های مورد نظرتان را اجرا کرده و نصب کنید . یا اینکه از طریق فروشگاه های دیگری اقدام به نصب آنها کنید که از معروف ترین نمونه های این فروشگاه ها می توان به ” کافه بازار ” اشاره کرد .

اما نصب اپلیکیشن ها از طریق فروشگاه گوگل پلی می تواند امنیت شما را تا میزان بسیار بالایی افزایش دهد . ضمن اینکه سیستم های امنیتی مثل Bouncer اپلیکیشن ها را کاملا اسکن می کنند ، قابلیت Remote Uninstall هم می تواند کمک شایانی به افزایش امنیت شما کند .

در واقع اگر بعد از مدتی یکی از اپلیکیشن های موجود در فروشگاه گوگل پلی به عنوان بدافزار شناخته شود و شما هم قبلا آن را نصب کرده باشید ، گوگل می تواند با استفاده از قابلیت Remote Uninstall آن اپلیکیشن را از گوشی یا تبلت شما حذف کند .

* آندروید ۴٫۲ می تواند اپلیکیشن های نصب شده از جاهای دیگر را اسکن کند : این هم یکی دیگر از قابلیت های امنیتی آندروید می باشد که البته در نسخه های بالای این سیستم عامل به کار گرفته شده است . همانطور که گفتیم اپلیکیشن های آندرویدی موجود در گوگل پلی اسکن می شوند ولی تکلیف اپلیکیشن هایی که از روش های دیگر نصب می کنید چه خواهد شد ؟

در نسخه ۴٫۲ آندروید هنگامی که شما برای اولین بار اقدام به نصب یک اپلیکیشن از جایی به غیر از گوگل پلی می کنید ، پیغامی ظاهر خواهد شد و از شما می پرسد که آیا مایل به اسکن اپلیکیشن های موجود در دستگاه توسط گوگل هستید یا خیر . در صورتی که این پیام را تایید کنید ، اسکن اپلیکیشن ها شروع خواهد شد و پس از آن می توانید اطمینان حاصل کنید که اپلیکیشن های دستگاه شما از نظر امنیتی سالم هستند .

* آندروید ۴٫۲ پیامک های هزینه بر را مسدود می کند : برخی از پیامک ها جزو دسته پیامک های هزینه بر محسوب می شوند . اپلیکیشن های مخرب نیز گاهی اوقات اقدام به ارسال اینگونه پیامک ها می کنند و همین مورد باعث می شود که هزینه های اضافی روی دست کاربران گذاشته شود . آندروید ۴٫۲ اینگونه فعالیت ها را تشخیص داده و به کاربر هشدار می دهد تا کاربر به دلخواه خود وارد عمل شده و به صورت کامل مانع از اجرای این عملیات شود . با استفاده از این روش سازندگان اپلیکیشن ها می توانند برای سرویس های خود کسب درآمد کنند .

* سطوح دسترسی اپلیکیشن ها : سیستم سندباکسینگ و مدیریت سطوح دسترسی آندروید باعث می شود که اپلیکیشن ها نتوانند به صورت تمام وقت در پس زمینه سیستم قرار گرفته و هر کاری که دلشان خواست انجام دهند . مثلا اپلیکیشن ها نمی توانند کلیدهای زده شده توسط شما را ذخیره کرده و یا به اطلاعات محافظت شده دسترسی حاصل کنند . اطلاعاتی نظیر اطلاعات حساب بانکی شما که توسط اپلیکیشن بانکی موجود در دستگاه آندرویدی تان مورد استفاده قرار می گیرد ، جزو دسته اطلاعات حفاظت شده است . همچنین تمام اپلیکیشن های باید تمامی دسترسی های مورد نیاز خود را به صورت واضح برای کاربر تعریف کنند .

بدافزارها از کجا می آیند ؟

تا قبل از عرضه آندروید ۴٫۲ ، قابلیت های ضد بدافزاری و امنیتی به صورت پیشفرض در آندروید زیاد کاربردی نبودند . اما از موقعی که فروشگاه گوگل پلی شروع به کار کرد ، درصد امنیت اپلیکیشن های ارائه شده افزایش پیدا کرد . همانطور که در بالا هم گفتیم سیستم های امنیتی به صورت دائم در حال بررسی اپلیکیشن های موجود در فروشگاه آندروید هستند و به محض کشف موارد آلوده آنها را از فروشگاه حذف کرده و همچنین آن اپلیکیشن را از دستگاه کاربران نیز حذف می کند . پس اگر امنیت برای شما اهمیت دارد سعی کنید که اپلیکیشن های مورد نیازتان را از فروشگاه گوگل پلی دریافت کنید . مسلما کاربرانی که اقدام به دریافت و نصب اپلیکیشن ها از سایت های دیگر می کنند ، در معرض خطر آلودگی قرار خواهند داشت .

مطالعات آزمایشگاه امنیتی مک آفی نشان می دهد که بیش از ۶۰ % بدافزارهای آندروید متعلق به خانواده ای از بدافزارها به نام FakeInstaller می باشند . در واقع بدافزارهای این خانواده خود را به عنوان اپلیکیشن های قانونی و بی خطر معرفی می کنند و همین مورد باعث می شود که کاربران به آنها اعتماد کنند . این کار شباهت زیادی به تروجان های ویندوزی دارند که با ظاهر یک برنامه بی خطر کاربران را فریب داده و پس از ورود به سیستم عملیات مخرب خود را آغاز می کنند . اینگونه اپلیکیشن های مخرب ممکن است در صفحات وبی باشند که ادعا می کنند که سایت رسمی یا غیر رسمی مربوط به آنها هستند و یا فروشگاه های غیر رسمی آندروید . پس همیشه مراقب دریافت و نصب اپلیکیشن ها از جاهای دیگری به غیر گوگل پلی باشید .

یکی دیگر از مواردی که می تواند باعث آلودگی اکثر کاربران شود ، حربه ای به نام ” نسخه رایگان برنامه های پولی ” است . فرض می کنیم که شما مدت زیادی به دنبال یک اپلیکیشن آندرویدی می گشتید و حالا آن را پیدا کرده اید و مشاهده می کنید که آن اپلیکیشن رایگان نیست و باید برای آن هزینه کنید . کاربران خارج از ایران می توانند به راحتی آن اپلیکیشن را خریداری کنند ولی کاربران ایران به دلیل مشکلات نظیر نداشتن کارت های اعتباری بین المللی نمی توانند آن اپلیکیشن را خریداری کنند . اما حالا چه باید کرد ؟

شاید فکر کنید که باید به دنبال نسخه های رایگان آن اپلیکیشن باشیم . اما این کار درصد ریسک بسیار بالایی دارد . چون اکثر نسخه های رایگان یک اپلیکیشن آندرویدی پولی ، آلوده به کدهای مخرب هستند . پس این ریسک را نکنید . بهتر است به دنبال موارد مشابه باشید . شاید نسخه رایگان آن را بتوانید پیدا کنید .

نتیجه تحقیقات شرکت امنیتی F-Secure نیز بسیار جالب است . این تحقیقات نشان می هند که در سه ماه سوم سال ۲۰۱۲ میلادی ، حدود ۲۸۳۹۵ بدافزار آندرویدی شناسایی شده اند که رقم بسیار بالایی است . اما نکته جالب اینجاست که فقط ۱۴۶ مورد از این بدافزارها از فروشگاه گوگل پلی آمده اند . یعنی چیزی در حدود ۰٫۵ % و مابقی آنها از سایر وبسایت ها و فروشگاه های غیر رسمی آندروید دریافت و نصب شده اند . این مورد هم تایید کننده قدرت سیستمی های امنیتی فروشگاه گوگلی پلی می باشد .

پاسخ به سوال اصلی : آیا آندروید نیازی به آنتی ویروس دارد ؟

موارد بالا نشان می هند که نصب اپلیکیشن ها از فروشگاه گوگلی پلی امنیت بسیار بالایی دارد . پس اگر از گوگل پلی برای نصب اپلیکیشن های مورد نیازتان استفاده می کنید ، امنیت تان تا حد بالایی تضمین خواهد شد .

مورد بعدی توجه به سطوح دسترسی هر اپلیکیشن در هنگام نصب آن می باشد . مثلا یک بازی آندرویدی نیازی به دسترسی به بخش SMS ندارد . همین مورد می تواند باعث شود تا شما به آن اپلیکیشن شک کنید . پس اپلیکیشن هایی که دسترسی های غیر معقولی را درخواست می کنند ، در اکثر موارد مخرب هستند .

اگر موارد بالا را رعایت می کنید ، نیازی به نصب آنتی ویروس ندارید . اما اگر اپلیکیشن های خود را از سایت ها و فروشگاه های غیر رسمی نصب می کنید ، بهتر است یک آنتی ویروس روی دستگاه خود نصب کنید . چون به صورت بالقوه در خطر آلوده شدن به بدافزارها قرار دارید . البته لازم به ذکر است که همه سایت ها و فروشگاه های غیر رسمی آندروید نیز ناامن نیست . مثلا نصب اپلیکیشن ها از فروشگاه Amazon مشکل خاصی ندارد . و یا نصب اپلیکیشن Swype از وبسایت رسمی خودش . اما به هر حال بهتر است از سایت های مشکوک و بی نام نشان اقدام به نصب اپلیکیشن نکنید .

اگر قصد دارید که یک آنتی ویروس روی دستگاه خود نصب کنید ، آنتی ویروس Avast Mobile Security for Android از بهترین گزینه ها می باشد که علاوه بر قابلیت ها فراوان و قدرت تشخیص بالا ، رایگان نیز هست . بررسی این آنتی ویروس آندرویدی را می توانید از گویا آی تی بخوانید ( لینک مطلب مربوطه در پایان همین مطلب قرار داده شده است ) . مثلا یکی قابلیت های مفید آنتی ویروس آواست که می تواند زیاد به کار شما بیاید ، قابلیتی به نام Privacy Report می باشد . این قابلیت می تواند اپلیکیشن های موجود در دستگاه شما را بر اساس سطوح دسترسی هایشان مرتب سازی کند و شما نیز می توانید با یک نگاه به این لیست ، دید خوبی نسبت به اپلیکیشن های موجود و سطوح دسترسی شان پیدا کنید و اگر مورد مشکوکی وجود داشت آن را حذف کنید .

آواست همچنین یک فایروال نیز در اختیار کاربران خود قرار می دهد . البته برای استفاده از فایروال آواست باید دستگاه خود را روت کنید . این فایروال می تواند طبق نظر شما مانع از دسترسی برخی از اپلیکیشن ها به اینترنت شود .

اما این پایان قضیه آنتی ویروس ها نیست . آندروید دارای را آنتی ویروس های دیگری نیز می باشد که می توانند قابلیت های مفید دیگری را نیز به شما ارائه دهند . مثلا پیدا کردن موقعیت مکانی دستگاه شما در صورتی که گم شده و یا دزدیده شود . از نمونه این آنتی ویروس ها می توان به Lookout اشاره کرد .

نتبجه گیری

در پایان قصد یک نتیجه گیری از این مطلب را داریم که آن را به صورت موارد مجزا خدمت شما عرض خواهیم کرد .

۱- اپلیکیشن های مورد نظرتان را از فروشگاه گوگلی پلی نصب کنید .

۲- هنگام نصب اپلیکیشن ها به سطوح دسترسی یا همان Permission توجه داشته باشید .

۳- در صورتی که از سایت ها و فروشگاه های غیر رسمی آندروید به منظور نصب اپلیکیشن ها استفاده می کنید ، بهتر است که از یک آنتی ویروس برای حفاظت از دستگاه خود استفاده کنید .