چرا کتابِ کنکوری مشتری دارد؟ چون نسبت به کتابهای دیگر مزیت دارد. اینطور نگاهم نکنید! بله، دربارهٔ مزایایِ کتابِ کنکور حرف میزنم. به دور از احساسات میگویم: همانقدر که آناکارنینا یا مسیر سبز کتاب به حساب میآیند، کتابِ تستِ فلان ناشر هم کتاب است. اگر این حرف بهتان برمیخورد بقیهٔ نوشته را نخوانید.
باید کنار گذاشتنِ تعصب را یاد بگیریم و با واقعیت روبهرو شویم: کتاب، در هر صورت کالا است. حیات و مماتِ هر کالا وابسته به نیازِ بازار، وجودِ مشتری، تولیدِ کافی و کیفی، تبلیغِ مؤثر و توزیعِ فراگیر است. شما بفرمائید کتابِ کنکوری کدامیک از اینها را ندارد؟
از وقتی که راهِ مدرسه را بلد شدیم، همین تلویزیونِ معصوم و مظلوممان برنامههایی ویژهٔ کنکور پخش میکرد. معروفترین و شاید اولینشان «گزینهٔ دو» بود که بعدها دکان شد و کنکورِ آزمایشی برگزار کرد و کتاب منتشر کرد. همین یک برنامه کافی بود تا موضوعِ کنکور برایِ مردم پراهمیت جلوه کند. در پناهِ همین اهمیتبخشی، تبلیغِ کتابِ تست و کنکورِ آزمایشی توجیهِ اقتصادی پیدا کرد. در واقع «نیازِ مشتری» به مددِ تبلیغاتِ ناآگاهانهٔ تلویزیون ایجاد شد. و در این موقع، ناشر (کاسب) زرنگ فقط باید تورش را پهن میکرد تا روزیاش را بردارد.
خانمها! آقایان! به خاطرِ یادآوریِ این واقعیتِ آشکار من را چپ چپ نگاه نکنید: هیچ رسانهٔ گلدرشتی در این مملکت کتاب را بااهمیت نشان نداده است. خب، دنبالِ چه میگردیم؟ نیازِ بازار؟ هه، دلِ خوش سیری چند؟
آیا همهٔ تقصیرها گردنِ رسانههایِ دولتی و حکومتی است؟ معلوم است که نه. همین مردمِ فهیم، فرهیخته، فرهنگمدار، مهماننواز، سلحشور و نوعدوستِ ما، آنقدر -با یک کلاغ چهل کلاغ کردن- به کنکور و دانشگاه اهمیت دادند که آن را تا سطحِ امرِ حیاتیِ زندگیِ جوانان بالا بردند! و این یعنی زیاد کردنِ مشتری برایِ کتابهایِ کنکور. در واقع مردم احساس کردند به کتابِ کنکور نیاز دارند و به رمان و کتابِ جامعهشناسی و روانشناسی و شعر نه.
بگذارید روراست باشیم؛ مردم باید بدانند کتاب خواندن به چه دردشان میخورد. تویِ دورهای که ملتِ فهیم و… ما تصور میکنند درد، غم، بیپولی، گرفتاری و دلمشغولی از در و دیوار برایشان باریده است، اگر میخواهیم مبلّغِ کتابخوانی باشیم، باید به آنها بگوئیم این کار چه دردی از دردهایشان دوا میکند. کتاب باید کاربرد داشته باشد. این یک کلید است: کتاب به مثابهٔ درمان.
رمزِ فروش و فراگیریِ کتابِ کنکور این است.