1ـ تأثیر جو در نگهداری پرنده.
زیرا پرنده با همین هوا است که پرواز میکند و اگر خلأ حاکم باشد قادر به پرواز نیست. علاوه بر آن جریانات هوایی که در طبقات فوقانی جو میوزد میتواند بالشتک خوبی برای سوار شدن پرنده بر روی آن باشد. (کارم، السید غنیم، الاشارات العلمیة فی القرآن الکریم .../ 331)
2ـ هماهنگی متقابل پرنده برای شناور ماندن در جو.
از سوی دیگر خود این جو میتواند مشکلساز باشد که پرنده باید توان دست و پنجه نرم کردن با آن را داشته باشد. تأثیرات جوی بر جِرم پرنده، مستقیماً علمی به نام آیرودینامیک را پدید آورده است و غیرمستقیم نیز با دو علم دیگر از چهار علم پایه پرواز، یعنی: «میکانیک پرواز» و «سازههای هوا فضایی» در ارتباط است.[5]
حرکت هوا، کم و زیاد شدن فشار آن، تند و کند شدن سرعت باد، جریانات پیچیده و گردآبی، برش باد و انفجار رو به پایین هوای سردِ چگال، عواملی است که جسم پرنده و خصوصیت آیرودینامیکی آن باید پاسخ مناسب را به تغییرات آن بدهد.[6]
ظرافت ادبی که در این فراز از آیه به کار رفته است قابل تأمّل میباشد (صَافَّاتٍ وَیَقْبِضْنَ)، چرا که «صف» به حالتی گفته میشود که پرنده بالهای خود را باز نگه میدارد و پرواز میکند. «یقبضن» به حالت دیگر پرواز یعنی «بال زدن» اشاره دارد. (مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، 24/ 344)
«صافات» اسم فاعل یا صفت مشبهه است[7] که ثبات را میرساند و با حالت صاف نگه داشتن بالها تناسب دارد، زیرا حالت پرنده در آن هنگام ثابت و یکنواخت است، اما «یقبضن» به صورت فعل مضارع آمده که استمرار را میرساند و با بال زدن پرنده که یکی پس از دیگری اتفاق میافتد و استمرار دارد همخوان است.
(مَا یُمْسِکُهُنَّ إِلَّا الرَّحْمنُ)؛ «که جز (خداى) گستردهمهر آنها را نگاه نمىدارد» این همه نعمت جلوهای است از رحمت بیانتهای الهی که او (إِنَّهُ بِکُلِّ شَیءٍ بَصِیرٌ)؛ «(چرا) که او به هر چیزى بیناست»