تبیان، دستیار زندگی

در باب اهمیت محرّم یک نکته ای هست: وقتی شما انتظارتون از خودتون در ماه محرّم بالا رفت و این ماه رو ماه خدا دیدین و ماه تحوّل و تعالی، این نگاه شما به ماه محرّم، ماه محرّم رو برای شما با برکت میکنه. هر چه باور شما در ارتباط با این مفهوم بالاتر بره، این یعنی ظرف برای بهره برداری.

حرم امام رضا(ع) که میرین، چه آمادگی روحیی دارین؟ وقتی رفتی، بگو من هرجوری هم که باشم، الان تحت تابش انوار مهربانه نگاه امام رضا(ع)هستم. با این باور، یقیناً بیشتر گیرت میاد.

خدا با بندگانش اینجوری رفتار میکنه. تفاوت آدمها توی همین اتفاقهای ظریفی است که در دلشون میفته. روز قیامت، آدمها با نیاتشون محشور میشن. وقتی میگی بریم انشاءالله امام رضا(ع) یه نگاهی هم به ما میکنه، یعنی شک داری؟

ما همه اعضا و جوارحمون رو کنترل میکنیم برای چی؟ برای اینکه دلمون رو از این طریق کنترل کنیم. تمام اعمال و حرفهای ما، میخوان یه اتفاق کوچکی در دل بیندازن. لذا بعضی اوقات، باید بدونیم چکار میخوایم بکنیم. بریم مجلس اهل بیت، بلکه باورمون یه میلیمتر بره جلوتر.

موقعی که میخوای از دنیا بری، خدا میسنجد تا ببینه چقدر از او میترسی؟ مگر به او شک داری؟ آدم به هیکلش نیست، آدم به قلبشه. هزار تا عمل انجام میده تا اون نوسان قلبی رو کنترل کنه.

تکلیف خودت رو بدون. با چه دلی و با چه حضور قلبی وارد محرم شدی؟ باورت، نگاهت به محرّم چیه؟

ما درون را بنگریم و حال را ...... نی برون را بنگریم و قال را

نوسانات قلب عباس با دیگران چه تفاوتی میکرد که باعث شد از دیگران متمایز بشه؟

اونوقت تو در طول 24 ساعت، هرچی به دلت خطور کنه محاسبه میشه. اگر اهل مراقبتی، این دل را مراقبت کن. علامه طباطبایی میفرمودند: من گرسنه بودم، توی نماز شبم به دلم خطور کرد، فردا چکنم. از آن عالم نهیب آمد که تا حالا ما تو رو گرسنه نگذاشتیم.

نگاه ما به محرّم باید تغییر کنه. محرّم، ماه مغفرت است. وای بر کسی که محرّم، کم گیرش بیاد. محرّم، وقتی بی نماز میاد سینه میزنه، اینقدر امام حسین بهش میرسه. نمازخونها باید چی بشن؟

اگه شب قدر، مقدّرات زندگی ما امضا میشه، شب عاشورا شهادتنامه امضا میشه.

حواستون رو جمع کنین...

نكته دیگر این كه خدای متعال با این بلاها نه تنها خطاها را تدارك می‌كند بلكه؛ آنها را تبدیل به حسنات می‌كند.

بلاها گاهی كفاره‌اند، كه معمولاً در افراد معمولی اینطور است. در روایات دارد كه، پای یكی از اصحاب، در هنگام ورود پیامبر(صلی الله علیه و آله)، به چارچوب در برخورد و به زمین افتاد، حضرت آیه «ما أصابكم من مصیبةٍ فبما كسبت أیدیكم» را تلاوت كردند، طرف سؤال كرد: مگر چكار كرده‌ بودم؟! حضرت فرمودند: چرا بسم‌الله نگفتی و با حالت غفلت از خدا وارد شدی؟

در خواصّ اولیای خدا، بلاها فقط ترفیع درجه است، مثل بلایی كه برای سیّدالشّهدا (علیه‎السلام) پیش آمد. البته این بلاها برای مؤمن رحمت و ابزار سیر و سلوك است، ولی برای كافر تماماً عقوبت است.

ظرفیت بلاها نیز متفاوت است، بعضی فقط صاحب بلا را نجات می‌دهد و بعضی، برای صاحب بلا ضیافت است و عامل نجات برای دیگران، بعضی نیز ظرفیت تهذیب تاریخی دارند. در كتاب شریف كافی نقل شده: «گاهی صبر مؤمن عامل نجات یك قوم می‌شود، مثل تحمّل یوسف(علیه‎السلام) در مقابل آن بلای بزرگ كه، نتیجه آن، نجات یك قوم از گرسنگی و مرگ و بت‌پرستی شد.»(3)

زمانی كه حضرت در چاه بود جبرئیل آمد و گفت: اینجا چه می‌كنی؟! فرمود: برادرانم مرا انداخته‌اند. جبرئیل گفت: می‌خواهی نجاتت دهم؟ یوسف فرمود: تا خدا چه بخواهد. بعد هم می‌توانست به مردم بگوید: من برده نیستم، پیغمبر زاده‌ام، مضاف بر این كه، جای یعقوب را می‌دانست و می‌توانست برود، ولی تحمل كرد.

همین‌طور صبر مبلغان دین در بلاها، در ترك معصیت و در انجام طاعات، هم عامل رشد خودشان و هم عامل نجات یك ملت است، یعنی انسان با صبر، مجرای عنایت حضرت حق می‌شود.

مهم‌ترین وسیله سلوك، بلای اولیای خدا، مخصوصاً اعظم بلاها و ابتلائات؛ یعنی ماجرای سیّدالشّهدا(علیه‎السلام) است، كه در حقیقت ابتلای رسول‌الله(صلی الله علیه و آله) می‌باشد. این ابتلا، اعظم وسایل سلوك به سمت خدای متعال و محور تهذیب همه جوامع و همه تاریخ است، حتی انبیای اولوالعزم از این ابتلا بهره‌مند شده، رشد كردند. سیر و سلوك با بلای اولیای الهی سریع‌الوصول‌تر و دارای منازل، مراحل و شرایط دیگری است.

در روایتی ذیل آیه «و فدیناه بذبحٍ عظیمٍ»(4) آمده است؛ ابراهیم(علیه‎السلام) پس از آنكه فرزند خود اسماعیل را برای قربانی برد و آن امتحان عظیم الهی را با موفقیت از سر گذرانید، و خدای متعال فرمود: «قد صدّقت الرؤیا»(5) عرضه داشت: من دوست داشتم فرزندم را در راه تو قربانی كنم تا به ثواب اعظم مصائب برسم، گویا سؤال حضرت این است كه، كجای كار را كم گذاشته‌ام كه این توفیق از من سلب شد؟

خدای متعال فرمود: ابراهیم! خودت را بیشتر دوست داری یا پیامبر آخرالزمان را؟ حضرت فرمود: پیامبر آخرالزمان را. فرمود: فرزند پیامبر آخرالزمان را، یعنی سیّدالشّهدا(علیه‎السلام). بعد خدای متعال روضه سیّدالشّهدا(علیه‎السلام) را اینطور خواند كه، ابراهیم كدامیك از این دو سنگین‌تر است اینكه، به امر ما فرزندت را در منا قربانی كنی یا اینكه، فرزند پیامبر آخرالزمان را، انسان‌هایی كه مدّعی هستند امت آن پیامبرند، بین دو نهر آب مثل گوسفند سر ببرند؟!!(6) گویا می‌فرمایند: شما ظرف اعظم مصائب نبوده، تحمل آن را ندارید، اعظم مصائب از آن اعظم انسان‌ها، یعنی رسول خاتم(صلی الله علیه و آله) است، آن هم نه قربانی كردن اسماعیل به صورت محترمانه، بلكه اعظم مصائب، مصیبت سیّدالشّهدا (علیه‎السلام) است، به دست امتی كه هر چه دارند، به بركت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) است، آن هم تحت عنوان تبعیت از او و فرمان خدا، فرزندش را محكوم به ارتداد كرده، مثل یك گوسفند با افتخار سر از بدنش جدا می‌كنند. بعد گویا می‌فرمایند: ابراهیم، اگر می‌خواهی به ثواب اعظم مصائب دست یابی، باید مصیبت سیّدالشّهدا(علیه‎السلام) را درك كنی.

با توجه به این دو محبتی كه ابراهیم(علیه‎السلام) نسبت به رسول اكرم(صلی الله علیه و آله) و سیّدالشّهدا(علیه‎السلام) داشتند، زمینه درك مصیبت سیدالشّهدا(علیه‎السلام) فراهم شد، به خصوص كه آدم مبتلا، زودتر و بهتر ابتلا و مصیبت دیگران را می‌فهمد، لذا شاید امتحان قربانی كردن اسماعیل، مقدمه درك مصیبت سیّدالشّهدا(علیه‎السلام) بود.

محرم آمد و باز هم بازار نوحه و دسته روی و علم و کتل و پرچم و زنجیر و طعام دهی و سایر نمادهای عزادارای سید و سالار شهیدان حضرت ابی عبدالله الحسین(ع) گرم شد و همه محبان و مریدان به صحنه آمده اند تا در نهایت اخلاص، به ساحت مقدس اهل بیت(ع) عرض ارداتی نمایند.

همه این مواردی که ذکر شد، بلا استثناء دلگرم کننده اند و علت العلل تعمبم عزا به آحاد مردم و عزاداران حسینی اند، اما آنچه که نگران کننده است، اصراری است که در پردازش سنتی و غیر مستند و عوامانه به این ماه شریف و به این نهضت بزرگ وجود دارد!

نگاه سطحی به ماه ارزشی محرم، نوازش عامیانه و پائین دست از مظلومیت معنادار امام حسین(ع)، دلسوزی خانوادگی به رهبر مرحله اسارت یعنی حضرت زینب(س)، ذکر شکلی و فرمالیته به شخصیت محوری و تاثیرگذار حضرت ابوالفضل(ع)، تاکید بر تجلی اضافات و خرافات در پردازش نهضت الهی کرببلا، هجوم تحریفها و دروغها و نیز اعمال سلیقه های نامناسب و حرام مانند قمه زنی برای همانندی با شهدای کربلا و حمل علم صلیبی برای همانندی با علمدار کربلا بخش از نگرانی های ما را در چگونگی ورود به حریم مقدس محرم الحرام تشکیل می دهند!

خواندن شعرها و مداحی های ضعیف و بعضاً غیر مستند و نیز به تعبیر آیةالله العظمی سبحانی بعضاً منبرهای مطالعه نشده، رقابت های غلط سنتی بین هیئت های مذهبی و حتی طعام دهی های غیر هدفمند نیز بر نگرانی های محتوایی ام بیش از پیش می افزایند.

استفاده افراطی از ابزار موسیقی لهو و لعب و تقلید برخی از مداحان از ملودی آهنگها و ترانه های مشهور طاغوتی و لس آنجلسی در تنظیم نوحه های جدید،نیمه عریانی آقایان در مجالس عزاداری، آرایش ها ی غلیظ و غیر متعارف دختران و پسران در حاشیه مراسم عزاداری و مانورهای ضد اخلاقی آنها، گستردگی حاشیه و تماشاگری مراسم نسبت به متن مراسم، نامناسب بودن پوشش و آرایش برخی از عزارداران و نوحه خوانان مراسم، ترافیک های کشنده جمعیتی و هیئتی در مسیرهای مرکز شهر ومواردی از این دست، سیاهه نگرانی هایم را توسعه می دهند!

تاسف بزرگم این است که در بین گردانندگان مراسم و حضار، اصرار زیادی برای ورود به اعماق محرم و فهم همه جانبه پیامهای این نهضت عظیم وجود ندارد و بیشتر به همان درک و پردازش سطحی آن اکتفاء می گردد، طوری که برخی نوحه ها و حتی برخی روضه ها نمی توانند تامین کننده نیازها و منظورهای اصلی بزرگداشت سالانه این واقعه بزرگ تاریخی باشند و به عبارتی ما هرساله در کف انتظارات خویش درجا می زنیم و با عادت به دامنه پیمائی، میل به قله پیمائی را در خود خنثی کرده ایم!

همه اینها در حالی است که غرض از بزرگداشت محرم الحرام، هرگز مقبره گرائی و گذشته نوازی نبوده و نیست و ما باید با محتوی گرائی و الهام گیری و الگوپذیری از محرم، در جهت تحقق شعار معروف"کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا" حرکت کرده و اصطلاحاً زمینه های غواصی معنوی را فراهم کرده تا به مرواریدهای غلطان لایه های عمیق و ژرف این اقیانوس عظیم معرفت دینی دست یافته وهمزمان هم خودمان را و هم جامعه مان را محرمی، حسینی و زینبی نمائیم!

ترجیحاً بر استفاده هر چه بیشتر و دامنه دارتر از علمای اعلام و روحانیت معظم و نیز اشعار درست و مستند و همینطور از اساتید مجرب و باسواد دانشگاهها جهت تبیین درست نهضت عاشورا و چگونگی تطبیق آن با شرایط امروز جامعه جهانی تاکید می کنم، اگر چه شخصاً مطالعه مستقیم منابع مکتوب معتبر را نیز از اولویت خارج نمی کنم، چرا که بنظر حثیر، چرایی واقعه عاشورا بسیار بسیار مهم تر از چگونگی داستان این واقعه عظیم تاریخی است!

از پدران و پدربزرگان خود شنیده ایم که در دوران قدیم آنها برای درک بهتر ماه محرم و عزاداری اباعبدالله الحسین علیه السلام چهل روز قبل از آن مراقبت کرده و به ترک معصیت و گناه می پرداختند و با خواندن زیارت عاشورا و اعمالی خاص خود را برای این ماه پر از غم آماده می کردند ...

چه زیباست که ما هم در این دوران مانند گذشتگان خود چله بگیریم و چهل روز (که عدد مقدسی در اسلام است) اعمال ویژه ای را انجام دهیم تا روزیمان در ایام محرم از سال های گذشته بیش از پیش شود ان شاالله ...

اعمال ویژه ی استقبال از محرم :

1- خواندن زیارت عاشورا به طور مستمر ترجیحأ هر روز و دو رکعت نماز زیارت بعد از آن

2- قرائت 2 صفحه از آیات قرآن کریم و تأمل در آن و هدیه کردن ثواب آن به اصحاب امام حسین علیه السلام

3- گفتن اذکار الهی بالأخص "صلوات بر محمد و آل محمد" روزی 100 مرتبه

این اعمال سه گانه پایه و اساس استقبال از محرم است و این اعمال نیز ما را در این راه بیشتر یاری می کند ...

سعی در ترک معصیت ...

کمتر سخن گفتن(دقت در ترک گناهان زبانی غیبت و تهمت و...)

دقت در گوش دادن (ترک گناهان شنیداری ... موسیقی شنیدن .. غیبت و افترا و...) 

دقت در دیدن (نگاه به نامحرم و تصاویر گناه آلود -نگاه غضب آلود و...) -

دقت در خوردن(استفاده از مال حلال و کم خوری و پرهیز از اسراف ... )

دقت در رفتار (خوش اخلاق و مهربان بودن با بزرگان و کودکان- فروبردن خشم - پرهیز از ناسزاگویی - احترام به پدر و مادر - توجه به دوستان و همسایگان - توجه به محرومین و نیازمندان و...)

- اعمال دیگر برای مراقبه ...

سعی در دائم الوضو بودن در همه ی شرایط

خواندن نمازهای واجب در اول وقت و خواندن نمازهای قضا

گرفتن روزه های قضا و یا مستحبی حداقل دو روز در هفته مانند دوشنبه و پنج شنبه

مطالعه ی کتب مفید و زیبا بلأخص کتبی در ارتباط با زندگانی امام حسین علیه السلام و واقعه ی عاشورا

کمک به آماده شدن و برگزاری هیأت های مذهبی در ایام محرم و صفر

و در ادامه ی مطلب یک روایت

من احب الحسن و الحسین احببته و من احببته احبه الله و ادخله جنات النعیم و من ابعضهما او بغى علیهما ابغضته و من ابغضته ابغضه الله و ادخله جهنم و له عذاب مقیم

من دوستدار حسن و حسین را دوست دارم و کسى را که من دوست بدارم ، خداوند او را دوست داشته و به باغهاى نعمت در بهشت وارد کند و دشمن کینه توز و سرکش بر آندو را دشمن دارم و کسى را که من دشمنش دارم ، خداوند او را به جهنم داخل کند و براى او عذابى پایدار خواهد بود.