تبیان، دستیار زندگی

برگرفته از http://951236.blogfa.com/post-158.aspx نویسنده:احمدموحد

افت تحصیلی دانش آموزان همیشه یكی از دغدغه های اصلی مسئولین نظام آموزشی بوده وهر ساله مبالغی كه از این طریق به آموزش وپرورش خسارت وارد میشود در رسانه ها اعلام میشود با كمی تأمل میتوان دریافت كه خسارت واقعی كه همان عمر نوجوانان وجوانان میباشد قابل تبدیل به پول نبوده وباعث هدر رفتن سرمایه های اصلی نظام میشود .اما این سكه روی دیگری هم دارد  كه مهمتر وخطر ناكتر از اولی میباشد وآن اینكه این خیل عظیم نوجوانان وجوانان وارد جامعه میشوند كه به علت نداشتن تحصیلات نمیتوانند وارد بازاركار شوند واگر هم شغلی بدست بیاورند تعداد بیشتری از آنها دارای دستمزد كمی میباشند ودر هر دو صورت زمینه های انحرافات اجتماعی در آنها زیاد میباشد .مطالعه اعداد وارقام انواع آسیبهای اجتماعی همواره نشان داده كه درصد زیادی از منحرفین اجتماعی دارای سطح تحصیلات پایین تری بوده اند.بر اساس مطالعات انجام شده در صورتی كه افت تحصیلی تكرار شود باعث میشود كه به دانش آموز احساس نارضایتی از خود وجامعه پیش بیاید وهمین امر می تواند از عوامل مهم در گرایش آنها به سوی انحرافات اجتماعی شود .همچنین  مطالعات نشان داده كه وضعیت تحصیلی 5/42درصد از دانش آموزان بزهكار متوسط،4/32درصد ضعیف و5/10درصد خیلی ضعیف بوده است ،كه نشان می دهد وضعیت تحصیلی دانش آموزان بزهكار در مقایسه با دانش آموزان غیر بزهكار پایین تر است. همچنین براساس اطلاعات جمع آوری شده 13/27درصد از دانش آموزان بزهكار یك بار ،8درصد دو بار،2/1درصد برای سومین بار در دوران تحصیل خود مردودی داشته اند.همچنین4/83درصد از دانش آموزان بزهكار در یك یا چند درس در دوران تحصیل خود تجدید شده اند،درصورتی كه همین درصد برای گروه مقایسه 3/59درصد است،همچنین 82درصد از دانش آموزان بزهكار با اشكال مختلف با اولیای مدرسه درگیری داشته اند در صورتی كه همین درصد برای گروه مقایسه 1/3درصد است .این موارد تنها قسمتی از آثار وپیامد های افت تحصیلی دانش آموزان می باشد .«باراباراووتون»متذكر می شود كه بسیاری از بزهكارن در طول سالهای تحصیل از مدرسه غیبت غیر موجه می كرده اند. 

عوامل مختلفی درافت تحصیلی سهیم هستند كه این عوامل پیچیده هستند ،بایكدیگر در ارتباط هستند، در افراد مختلف تفاوت دارند،ودر همه زمانها تاثیر آنها یكسان نیست  وهرچند  علل افت تحصیلی بشمار میروند ولی خود میتوانند معلول علل دیگری باشند .واز طرفی برای نشان دادن میزان تاثیر هركدام باید مطالعات دقیق وعلمی صورت بگیرد كه نیاز به وقت وانرژی وهزینه زیادی دارد.

***از عللی كه مربوط به دانش آموز است ودر افت تحصیلی وی تاثیر دارد :

1.فقر مادی دانش آموز كه نتواند نیاز های مادی وی را تامین كند .

2.مسائل مربوط به دوران بلوغ كه همواره وجود داشته ودانش آموزان دارای اطلاعات صحیحی در این زمینه نیستند متواند منجر به افت تحصیلی وی شود.

3.دوری از خانواده برای دانش آموزانی كه مجبور شده اند برای تحصیل زادگاه خود را ترك كنند.

4.دوستان ناباب كه همواره وی را تشویق به ترك مدرسه میكنند واز جذابیتهای بیرون از مدرسه برای آنها صحبت میكنند.

5.تغییرات پی در پی در نظام ارزشی جامعه كه همواره دانش آموزان را در دوراهی وشك وتردید قرار می دهند سهم زیادی در افت تحصیلی آنها دارد.

6.بیماری مزمن وطولانی دانش آموز یایكی از والدین یایكی از برادران وخواهران وی كه مورد اخیر میتواند باعث شود به وی كمتر توجه شود.

عوامل وراثتی ومسائل روحی وروانی وجسمانی كه ممكن است موجب انزوای دانش آموز شود ویا بلعكس موجب شرور بودن وی شود كه درهردو صورت می تواند باعث افت تحصیلی  شود.

***عواملی كه مربوط به  خانواده میباشد ودر افت تحصیلی دانش آموز موثر است:

1.فقر مالی خانواده كه نمی توانند نیازهای ضروری فرزندان را بر طرف كنند.

2.بیسوادی والدین

3.اشتغال تمام وقت والدین بویژه پدر كه زمان كمتری را در خانه می گذراند وبه علت خستگی حوصله صحبت كردن با فرزندان را ندارند.

4.رفاه زیاد خانواده

5.مرگ یكی از والدین

6.طلاق وگسیختگی خانواده

7.ناسازگاری والدین وخانواده متشنج

8.واداری فرزندان به كار از طرف خانواده

9.كثرت فرزندان ونامتناسب بودن وضع اقتصادی ووضع مسكن با تعداد فرزندان.

10.اعتیاد والدین به مواد مخدر،آزادی فراوان در خانواده یادیكتاتوری واستبداد در خانواده،توجه فراوان به فرزندان یاكم توجهی به آنها،منطقه مسكونی خانواده ها بی تاثیر نمی باشد، جدا بودن خانواده از مدرسه وعدم ارتباط مستمر با مدرسه،عدم كنترل دوستان فرزندان،عدم ایجاد انگیزه درس خواندن در فرزندان،تبعیض بین دختران وپسران در بعضی خانواده ها و…………

***عواملی كه مربوط به جامعه اند ودر افت تحصیلی دانش آموزان موثرند:

1.نامعلوم بودن آینده شغلی دانش آموزان پس از پایان تحصیلات از طرف جامعه.

2.ارزش ندادن حامعه به نیری متخصص وباسواد جامعه.

3.جامعه نتوانسته است انگیزه هایی كه دارای جذابیت هستند برای دانش آموزان  بوجود آوردوموجب ترغیب دانش آموزان به تحصیل شود  یا در این زمینه موفق نبوده است.

4.عدم بكار گیری افراد باصلاحیت علمی ومتخصص ودلسوز درزمینه های مدیریتی كه می تواند ناشی از گرایشات محتلف سیاسی در جامعه باشد یا به دلایل دیگر .

5.جایگزین شدن فرهنگ برتری ثروت برعلم بجای برتری علم بر ثروت .

6.افزایش بیكاران تحصیلكرده در جامعه.

7.گرانی وتورم اقتصادی در جامعه.

8.عدم رسیدگی به وضعیت معیشتی معلمان كه تاثیر زیادی بر افت تحصیلی دارد.

9.جامعه نتوانسته است محیط سالم وپاكی را برای نوجوانان وجوانان در اوقات فراغت ایجادكند ویا دراین زمینه نتوانسته است به موفقیت بیشتری برسد.

10.عدم موفقیت در ایجاد محیطهای سالم وپاك تفریحی كه اكثرا نوجوانان وجوانان جذب گرههای مخرب میشوند ،عدم موفقیت در ایجاد محیطهای ورزشی سالم،تبعیض در دادن امكانات به شهر ها وروستاها،عدم موفقیت در توزیع امكانات آموزشی در شهرها وروستاها.

***عواملی كه مربوط به كتب درسی میباشند ودر افت تحصیلی دانش آموزان موثرهستند.

1.زیاد بودن حجم بعضی كتب نسبت به در نظر گرفتن تعداد ساعات تدریس در هفته .

2.كتابهادرسی دارای جذابیت نیستند ونتوانسته اند با دانش آموزان ارتباط برقرار كنند، به بیان دیگر دانش آموزان كتب درسی را از روی اجبار مطالعه میكنند نه از روی علاقه .

3.استفاده از اصطلاحاتی كه هم از نظر تلفظ وهم از نظر معنا برای دانش آموزان مشكل میباشد.كه تاثیر زیادی در یادگیری دانش آموزان دارد.

4.یكسان بودن كتب درسی از نظر مطالب در تمام شهرها وروستاها ، در صورتی كه امكانات یكسان توزیع نشده اند .

5.ارزش هاییكه در كتب درسی مطرح میشوند باواقعیات جامعه همخوانی ندارند ،ودانش آموزان این تفاوت ارزشی را درك میكنند.

6.یكنواختی چاپ كتب درسی ،عدم استفاده از تصاویر و مثالهای جذاب وهمچنین نبودن كتب مرجع برای استفاده معلمان ودانش آموزان در مدرسه.

7. یكنواختی مطالب ومحتوی كتب درسی یك نوع شیوه تدریس را می طلبد وهمین یكنواختی تدریس باعث خستگی دانش آموزان میشود.

8.مطالب كتب درسی طوری میباشند كه كمتر نیاز به یادگیری عمیق ندارند وهمچنین نمی توانند استعدادهای دانش آموزان را شكوفا كند به همین دلیل دانش آموزان ترجیح میدهند بجای مطالعه مستمر در طول سال فقط در شب امتحان مطالعه كنند كه باعث افت تحصیلی شدید میشوند.

9.دانش آموزان پاسخ سئوالاتی كه در زندگی با آنها مواجه اند در كتب درسی پیدا نمی كنند ومطالعه این كتب نمی تواند آنهارا ارضا كند.

10.عدم استفاده از نظرات معلمان در تالیف كتب درسی، استفاده ازمطالب ترجمه شده نارسا وعدم استفاده از مثالها ی بومی وملی، عدم ایجاد انگیزه لازم برای مطالعه كتب درسی در آغاز هركتاب.

***عواملی كه مربوط به نظام آموزشی می باشند ودر افت تحصیلی دانش آموزان دخالت دارند.

1.انتصاب مدیریتها در سطوح مختلف بدون در نظر گرفتن صلاحیتها وشایستگی افراد وبدنبال آن عدم بر نامه ریزی صحیح در سطوح مختلف نظام آموزشی بوجود می آید.

2.نداشتن یك سیستم تشویق ویا تنبیه كه براساس واقعیتهای جامعه شكل گرفته باشد.

3.متناسب نبودن اهداف نظام آموزشی كشور با امكانات وبودجه تخصیص یافته به آن وهمچنین ناتوانی نظام آموزشی در فراهم آوردن امكانات ومواد كمك آموزشی متناسب با كتب درسی در تمام مدارس كشور .

4.ناتوانی نظام آموزشی در توزیع مناسب دانش آموزان در رشته های مختلف براساس نیاز جامعه وهمچنین استعداد وتوانایی های دانش آموزان .

5.تغییرات مداوم وپی درپی آئین نامه ها وبخشنامه ها ونظامهای آموزشی وكتب درسی وعدم برنامه ریزی بلند مدت.

6.نبودن یك سیتم نظارتی قوی ومنسجم برای نظارت دقیق در كلیه سطوح مدیریتی واجرایی    ورفع سریع مشكلات ومسائل موجود .

7. درنظرنگرفتن  اختلافات جغرافیایی،قومی وقبیله ای.فرهنگی،زبان، در برنامه ریزی های كلان آموزشی و وجود نظام برنامه ریزی متمركز ومنسجم ویكسان در تمام نقاط كشور.

8.ناتوانی در ایجاد هماهنگی بین اهداف ، روشهای تدریس ، محتوی كتب درسی ، تربیت معلمان ، دبیران و…………….

9.عدم موفقیت در جایگزین كردن كیفیت آموزش به جای كمیت ،طوری كه تمام برنامه ریزی ها در جهت تقدم كمیت بجای كیفیت میباشد یا لااقل اینطور بنظر میرسد .

10.عدم موفقیت در حفظ جایگاه  نظام آموزشی در توسعه همه جانبه كشور، عدم توجه به پژوهش به عنوان یك اصل مهم در نظام آموزشی ، تاكید صرف بر حفظ مطالب درسی ، عدم موفقیت در ایجاد یك سیستم ارزشیابی صحیح در بین معلمان ،سیستم فعلی ارزشیابی باعث دلسردی معلمان در آموزش شده است و………….

***عواملی مربوط به معلمان می باشد ومی تواند در افت تحصیلی دانش آموزان تاثیر داشته باشد

1.عدم تناسب بین میزان دستمزد ونرخ تورم باعث گرایش معلمان به شغلهای دیگر میشود  ودركیفیت تدریس معلمان بی تاثیر نیست ومیتواند در افت تحصیلی دانش آموزان موثر باشد.

2.به علت كمی حقوق معلمان نوعی دلسردی در بین معلمان شاغل بوجود آمده واز طرفی باعث عدم گرایش دانشجویان ودانش آموزان ممتاز به این شغل شده ، این عامل هم بی تاثیر در افت تحصیلی دانش آموزان نمیباشد.

3. به علت نبودن امكاناتی از قبیل وسایل آزمایشگاهی و وسایل كمك آموزشی وكتابخانه های مناسب در مدارس معلمان نمی توانند كارایی لازم را داشته باشند.

4.بكار گیری معلمان رسمی در دروس غیر رشته تخصصی .

5.بكارگیری معلمان بصورت حق التدریس بدون گذراندن كلاسهای آشنایی با روشهای تدریس  .

6. زیاد بودن دانش آموزان كلاسها ویا تدریس در دونوبت كاری دریك روز باعث خستگی معلم شده ومیتواند در افت تحصیلی دانش آموزان موثر باشد.

7.ارتباط مستمر با یك كتاب ودانش آموزان باعث افت علمی معلمان شده ومیتواند باعث افت تحصیلی دانش آموزان بشود.

8.بیماری مزمن ومستمر خودمعلمان ، فرزندان وهمسران .

9.تبعیضهای ناروا بین معلمان از قبیل ارزشیابی های ناعادلانه باعث دلسردی آنها شده ودر كارشان بی تاثیر نیست.

10.بومی نبودن معلمان،مشكلات مسكن،ازدواج، نداشتن تفریحات سالم به علت مشكلات مادی،عدم حفظ شان وجایگاه معلم در جامعه و………….  

***جمع آوری شده از كتب ونشریات زیر:

 1.شرفی.محمدرضا.دنیای نوجوان.ناشر موسسه فر هنگی منادی تربیت.چاپ پنجم.1381

2.بروجنی.احمد افضلی.علل افت تحصیلی وراههای جلوگیری.انتشارت افضل .1374

3.كر،نلسون،  لامبرت،درمان مسائل نوجوانان .مترجم:جوادیان. مجتبی چاپ دوم 1379   4.شیخاوندی .داور .جامعه شناسی انحرافات ،نشر مرندیز.چاپ سوم .1373

5. ستوده.هدایت ا….آسیب شناسی اجتماعی .انتشارات آوای نور.چاپ هفتم.1380

6.نشریه نگاه.

7.نشریه پیوند.

سلام دوستان گلم
خوبین ان شاء الله
اوضاع و احوالتون مرتبه؟

مرکز یادگیری سایت تبیان، در بخش دانش افزایی دانش آموز ، به طرح این مسئله پرداخته است که شما می توانید با مراجعه به لینک زیر بحث های موجود در این بخش را مشاهده نمایید.
http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=63683
با تشکر