چرا باید ورزش كنیم؟
با افزایش سن تغییرات متعددی در قسمت های مختلف بدن ایجاد می شود. قلب ، ریه ها، سیستم عصبی، عضلات و استخوان ها دچار تغییرات ناشی از افزایش سن می شوند. گرفتگی عضلانی گرفتگی عضلانی زمانی روی می دهد كه عضله دچار اسپاسم شده و در آن حالت باقی بماند. این حالت توسط هر عاملی كه در انقباض یا ارتجاع عضله دخالت دارد رخ می دهد. مغز از طریق اعصاب ، پیام هایی به عضلات می فرستد ، وقتی سیگنالها از اعصاب به عضلات می رسند یك سری فرایند مرتبط به حركت مواد معدنی در داخل و خارج عضله ، منجر به انقباض عضله می شود . سلامت روان با ورزش بسیار سخن و حدیث از تأثیر و اهمیت تربیت بدنی و ورزش بر ابعاد مختلف رشدی چون جسم و روان شنیده ایم یا خوانده ایم. البته بیشترین كوشش در ارائه چگونگی افزایش یا تقویت قوای جسمانی بوسیله تربیت بدنی ورزشی صرف گردیده و كمتر به مشخص نمودن ویژگیهای سلامت روان پرداخته شده است لذا بر آن شده ایم كه حتی مختصر به تعریفی كلی از سلامت روان به شناخت اصول ویژگیهای آن پرداخته و بخش تربیت بدنی و ورزش را در این بعد مهم انسانی مشخص نمائیم. وزن بدن چگونه تنظیم می شود؟
افراد سالم ، وزن خود را با در نظر گرفتن تغییر زیاد در مصرف کالری و میزان فعالیت روزانه به طور چشمگیر در یک مقدار ثابت حفظ می کنند. ورزش های مناسب برای دوران مختلف زندگی در دوران زندگی ورزش و فعالیت های بدنی بر حسب سن ، جنس و وضع سلامتی بدن فرق می کند . مثلاً در جوانی باید عضلات را قوی و محکم کرد تا در سنین بالاتر به آسانی دچار رخوت و سستی نگردند و از چهل سالگی به بعد دیگر نباید در بند تحکیم عضلات و حفظ زیبائی اندام بود بلکه ورزش را باید به منظور حفظ سلامت و طول عمر انجام داد و از پنجاه سالگی به بعد باید سعی کرد هر قدر ممکن است پیری را به عقب انداخت و از عوارض آن جلوگیری نمود بهداشت ورزشی و نكات ایمنی در محیط های ورزشی بهداشت، علم حفظ تندرستی است و درباره رقابت از بدن و اصول یك زندگی سالم بحث می كند و هدف آن حفظ سلامتی بدن (جسمی، فكری، اجتماعی، معنوی) و پیشگیری از مبتلا شدن به بیماری هاست. اگر نگران چاقی بیش از حد و یا سلامت خود هستید ، باید ورزش کنید اما دقت کنید که تمرینات ورزشی را در هر شرایطی با به کارگیری نکات ایمنی لازم انجام دهید. این امر هم درخصوص قهرمانان باتجربه و هم درباره ورزشکاران تازه کار صادق است و وقتی لزوم آن بیشتر مشخص می شود که قرار باشد در هوای گرم ، تمرینات سنگین ورزشی انجام شود. عرق کردن همیشه همراه ورزش و فعالیت های سنگین بدنی بوده است که اگر بیش از حد عادی رخ دهد می تواند سبب از دست رفتن آب بدن شود که اتفاقی فوق العاده خطرناک محسوب می شود؛ زیرا بدن نمی تواند بدون میزان مشخصی آب و الکترولیت به فعالیت های خود ادامه دهد. همان طور که می دانید الکترولیت ها، مواد معدنی از قبیل سدیم است که همراه عرق و ادرار از بدن دفع می شود. بنابراین ، هر فردی باید دقت داشته باشد که در طول ورزش یا پس از آن ، آب بدنش را از دست ندهد و این موضوع برای ورزشکاران حرفه ای بسیار جدی تر است و باید احتیاط بیشتری را به کار گیرند. اگر علاقه مندید که درباره از دست رفتن آب بدنتان و پیشگیری از این اتفاق ، اطلاعاتی کسب کنید ، پرسش و پاسخهای زیر را مطالعه کنید. چگونه متوجه شویم که آب بدنمان کاهش یافته است؟ وقتی میزان آب بدن به زیر حد نرمال کاهش یابد ، حالتی است که می گویند آب بدن از دست رفته است اولین چیزی که شخص در این حالت تجربه می کند ، تشنگی است. البته رابطه دقیقی بین میزان تشنگی و از دست رفتن آب بدن وجود ندارد. گاهی اوقات شخص دچار سردرد می شود، زبانش خشک می شود و اگر مشغول تمرینات ورزشی باشد و یا وضعیت بدنش را تغییر ناگهانی دهد، احساس سرگیجه می کند، پوست بدنش داغ تر و ادرارش کم و رنگ آن نیز تیره تر می شود ؛ زیرا در شرایطی که آب بدن کم شده باشد، ادرار نیز غلیظتر می شود. همچنین در این مواقع توانایی های مغزی و فیزیکی فرد هر دو کاهش می یابند. پس علایم فراوانی هستند که می توانند مشخص کنند آیا فرد دچار کم آبی شده است یا خیر. چگونه ممکن است ، از دست رفتن آب بدن بر سلامت شخص اثر بگذارد؟ اگر میزان آبی که بدن از دست می دهد بسیار زیاد باشد ، می تواند سبب گرمازدگی شدید و یا شوکهای گرمایی شود. در چنین حالاتی ، تعرق شدید شده ، فرد دچار رنگ پریدگی می شود و یا این که استفراغ های شدیدی می کند.
اگر دمای بدن به بیش از 41درجه سانتیگراد برسد خطر شوکهای گرمایی نیز افزایش می یابد. وقتی آب فراوانی از دست برود، احتمال بروز عفونت های ادراری و تشکیل سنگهای کلیه و صفرا زیاد می شود. همچنین حساسیت به سرطان مثانه و روده بزرگ در چنین فردی بیشتر می شود هدف از تنظیم رژیمهای غذایی ورزشكاران تامین نیازمندیهای تغذیه ای و حفظ سلامتی بدن با توجه به نیازهای خاص آنان است در حال حاضر عقاید غلطی در رابطه با تغذیه ورزشكاران بین مردم رواج دارد و بسیاری از ورزشكاران به منظور دستیابی به اندامی ورزیده یا كاهش وزن رژیمهای غذایی مختلف و تركیبات تجاری متنوعی را ندانسته امتحان می كنند . واقعیت این است كه بسیاری از افراد بدلیل كمی اطلاعات تغذیه ای حتی در حالت عادی نیز از یك الگوی غذایی مناسب كه تامین كننده انرژی , پروتئین و بسیاری از ریز مغذی های ضروری آنان باشد برخوردار نیستند . ارتباط زیادی بین فعالیت و رژیم غذایی وجود دارد . بدن در فعالیتهای مختلف نیارهای غذایی متفاوتی دارد كه نه تنها نوع ماده غذایی مصرفی بلكه زمان مصرف آن نیز بسیار با اهمیت است . برای اینكه تلاش شما در جهت افزایش قدرت و استقامت ماهیچه ها بی نتیجه نماند لازم است یك برنامه ورزشی و یك برنامه غذایی مناسب برای خود تهیه كنید . لازمه این امر داشتن اطلاعات كافی در زمینه علوم تغذیه و فیزیولوژی خصوصا فیزیولوژی ورزش است . مطالبی كه در پی می آید می تواند تا حدودی ضرورت داشتن یك رژیم غذایی مناسب را در فعالیتهای ورزشی نشان دهد انرژی انرژی در ورزش نقش اصلی را دارد بطوریكه مناسبترین رژیم غذایی چنانچه تنها از نظر انرژی كفایت نداشته باشد تمام تلاشها بی نتیجه خواهد بود . علم تغذیه با تعیین دقیق انرژی مورد نیاز هر فرد بر اساس خصوصیات تن سنجی خود او از فبیل سن , جنس , قد , وزن , نوع و مدت فعالیت می تواند سرعت افزایش یا كاهش وزن وی را با توجه به فاكتورهای تعیین كننده دیگر تنظیم نماید . افرادی كه در سنین رشد هستند از آمادگی بسیار مطلوبی برای پرورش ماهیچه ها بر خوردارند در حالیكه متاسفانه بعلت كمبود انرژی حتی از رشد قدی مطلوب خود نیز عقب می افتند . تولید انرژی برای بازسازی ATP كه انرژی مورد نیاز ماهیچه ها را تامین می كند دو مسیر هوازی و غیر هوازی وجود دارد . در شروع فعالیت ATP از طریق غیر هوازی ساخته می شود منبع تامین كننده انرژی در این حالت گلیكوژن ذخیره شده در ماهیچه ها است . زمانیكه فعالیت برای مدت طولانی ادامه یابد بدن مسیر هوازی را انتخاب می كند . در این حالت است كه چربیها می توانند بعنوان منبع تولید انرژی مصرف شوند . عواملی كه در انتخاب نوع سوخت ماهیچه ها دخالت دارند شدت فعالیت در فعالیتهای شدید و سرعتی در دسترس ترین سوخت ذخایر گلیكوژن ماهیچه ها است در حالی كه در فعالیتهای ملایم بدن توانایی استفاده از انرژی ذخیره شده در بافت چربی را نیز دارد طول مدت فعالیت با ادامه فعالیت و تحلیل ذخایر گلیكوژن در ماهیچه ها بدن مجبور به استفاده از بافت چربی بعنوان منبع سوخت می گردد . در این حالت امكان انجام فعالیتهای سرعتی و جود ندارد و ماهیچه قادر نیست حد اكثر قدرت خود را اعمال كند جالب است بدانید علی رغم اینكه با تنظیم برنامه های غذایی خاص می توان ذخایر گلیكوژن ماهیچه ها را تا حد قابل ملاحظه ای افزایش داد ( تنظیم این نوع رژیمها از حدود یك هفته مانده به مسابقات و طی سه مرحله انجام می گیرد و با رژیم غذایی دوران تمرین تفاوت دارد ) بسیاری از افراد بعلت نداشتن برنامه غذایی مناسب حتی ذخایر موجود ماهیچه ها را تحلیل برده بمرور دچار خستگی و در نهایت انصراف از ورزش می گردند) سطح آمادگی ورزشكار در صورتیكه ورزشكار از تمرین مناسب برخوردار باشد بعلت افزایش میتوكندریها و آنزیمهای مربوطه , دستگاههای نقل و انتقال اكسیژن ظرفیت بیشتری پیدا می كنند . با قطع تمرینات این آمادگی كه تنها در بعضی از تارهای ماهیچه ای رخ می دهد بسرعت از بین میرود رژیم غذایی قبل از ورزش : مشاهده شده است ورزشكارانی كه قبل از ورزش از یك رژیم غذایی با چربی بالا تر مصرف كرده اند به نسبت چربی بیشتری در حین فعالیت میسوزانند .
البته توجه داشته باشید به منظور تحلیل بافت چربی نباید به مصرف غذای پر چرب قبل از ورزش اقدام كرد . راه صحیح این كار تمرینهای مناسب به منظور افزایش توانایی بدن در استفاده از مسیر هوازی و انتخاب فعالیت مناسب است نیازهای تغذیه ای ورزشكارا ن مایعات مایعات نقش اساسی در حفظ حجم خون و كنترل حرارت بدن دارد . حدود سه چهارم انرژی غذاها كه به مصرف سوخت می رسند به صورت گرما به هدر می رود و دفع این گرما با به هدر رفتن مایعات فراوانی به صورت تعریق همراه است . حجم زیادی از مایعات نیز از طریق تنفس , پوست , كلیه و سیستم گوارش دفع می گردد . دفع مایعات منجر به تغییر در اسمولاریته و حجم پلاسمای خون میشود . ممكن است تصور كنید بلافاصله پس از مصرف مایعات تعادل برقرار می گردد در حالیكه عوامل متعددی در این میان نقش بازی می كنند از جمله میزان گلوكز و سدیم موجود در محلول و اسمولاریته آن . بنابر این حتی برای تنظیم و حفظ تعادل مایعات بدن كه مسئله كم اهمیتی به نظر می رسد برنامه ریزی دقیقی لازم است درشت مغذیها و ریز مغذیها : درشت مغذیها شامل كربوهیدراتها , پروتئین ها و چربیها هستند كه هم در ساختمان سازی و هم در تولید انرژی دخالت دارند . ریز مغذیها شامل تعداد قابل توجهی از املاح و ویتامینها هستند كه بعنوان منبع انرژی نقشی ندارند اما تمامی فعل و انفعالات متابولیسمی بدن بدون آنها امكان پذیر نخواهد بود كربوهیدراتها : بعد از تخمین انرژی مورد نیاز نوبت تقسیم این انرژی بین درشت مغذیها است .در حالت ایده آل بین 60 تا 70 درصد انرژی باید از كربو هیدرات تامین گردد . بهتر است میزان كربو هیدرات مصرفی ورزشكار از حد اقل 50 % كل انرژی كمتر نباشد . در یك مطالعه افرادیكه از رژیم غذایی 40 % كربوهیدرات استفاده می كردند تحلیل تدریجی ذخایر ماهیچه ها باعث شد این افراد پس از چند روز حتی قادر به انجام ورزشهای نیمه سنگین هم نباشند . در ورزشهایی كه بیشتر از 90 دقیقه طول می كشد كربوهیدرات ماهیچه ها تا حد زیادی تحلیل می رود و ورزشكار باید در اولین فرصت آن را جبران نماید . چنانچه ورزش برای روزهای متوالی و بدون جایگزینی مناسب ادامه یابد نیز با تحلیل ذخایر گلیكوژن روبرو خواهیم بود . نوع كربوهیدرات در 6 ساعت اول بعد از ورزش قندهای ساده بازسازی ذخایر ماهیچه ها را بهتر انجام می دهند اما در مجموع 24 ساعت تفاوتی بین قندهای ساده و پیچیده دیده نمی شود . اما در 24 ساعت دوم قندهای پیچیده این كار را بهتر انجام می دهند . بهتر است نوع كربوهیدرات بر اساس شاخص گلیسمی آن انتخاب شود . در این میان مواد با شاخص گلیسمی متوسط ارجهیت دارند نحوه مصرف كربو هیدرات : بعد از ورزش بطور متوسط هر ساعت 5 % ذخایر ماهیچه ها بازسازی می شود . بدین ترتیب حدود 20 ساعت زمان و 600 گرم كربو هیدرات برای باز سازی كل ذخایر لازم است . اگر به مدت 2 ساعت پس از ورزش این ذخایر شروع به بازسازی نشوند سرعت بازسازی حدود 66 % كاهش می یابد و به یك سوم تقلیل می یابد لذا بهتر است در نیم ساعت اول بعد از ورزش حد اقل 100 گرم كربو هیدرات و 5 تا 9 گرم پروتئین مصرف شود . نحوه توزیع انرژی در طول روز نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است مثلا میزان كربوهیدرات مصرفی در فاصله 4 ساعت مانده به ورزش , 1 ساعت مانده به ورزش و حین ورزش بسیار اهمیت دارد . اگر كربوهیدرات دریافتی در حین ورزش به شكل مایعات باشد باید غلظت قند بین 6 تا 8 درصد تنظیم شود . غلظت كمتر از 5 % بی تاثیر و غلظت بالای 10 % می تواند باعث اسهال و دردهای شكمی شود . پروتئین : مطالعات علمی دلیل محكمی بر این عقیده رایج كه مصرف پروتئین بیشتر توانایی ورزشكاران را افزایش می دهد بدست نمی دهد . بطور كلی یك رژیم غذایی مناسب می تواند تمام نیاز پروتئینی ورزشكاران را تامین كند . البته لازم به یادآوری است كه میزان نیاز به پروتئین در شرایط مختلف یكسان نیست كه این مسئله بسیار قابل تامل است . عوامل زیر میتواند میزان نیاز به پروتئین را تغییر دهد : شدت ورزش كه هرچه بیشتر باشد نیاز به پروتئین افزایش می یابد . انرژی دریافتی كه هرچه كمتر باشد نیاز به پروتئین افزایش می یابد مثلا دونده ای كه 5 تا 10 مایل در روز میدود چنانچه تنها 100 كیلو كالری انرژی كمتر از نیاز روزانه خود دریافت كند حتی مصرف تا2.5 برابر مورد نیاز پروتئین نیز برایش ناكافی خواهد بود . استفاده غیر علمی از مكملهای آمینو اسید ممكن است باعث كم آبی , دفع كلسیم از ادرار , افزایش بافت چربی و تحمیل بار اضافی به كلیه ها و كبد گردد . از طرفی مصرف یك اسید آمینه می تواند در جذب سایر اسیدهای آمینه یا مواد مغذی دیگر اختلال ایجاد نماید . جایگزین كردن این مكملها به جای غذای معمولی احتمال كمبود دریافت ریز مغذی هایی از قبیل آهن , نیاسن , تیامین و همچنین تركیبات پر ارزشی مثل كراتین كه در غذاهای گوشتی وجود دارد را ممكن می سازد . حداكثر نیاز به پروتئین در روز از 1.5 گرم به ازای هر كیلو گرم وزن بدن تجاوز نمی كند . جهت اطلاعات بیشتر در مورد مكملهای غذایی و تركیبات نیروزا به مبحث مكملها مراجعه نمائید . چربی : بین 20 تا 30 درصد انرژی باید از طریق چربی تامین گردد . در صورت تمایل به تحلیل بافت چربی می توان این نسبت را تا 15 % كل انرژی و نه كمتر كاهش داد .
از نظر سایر املاح و ویتامینها عقیده بر این است كه یك الگوی غذایی مناسب می تواند تمام این نیازها را تامین كند اگر چه برخی مطالعات احتمال كمبود سلنیم , مولیبدنیوم , آهن , مس و بیوتین را به اثبات رسانده است اما عده ای از محققین این مسئله را بخاطر استفاده از میانوعده های نا مناسبی می دانند كه از نظر تغذیه ای فقیر هستند . تقسیم كربوهیدرات در وعده های غذایی : وعده غذایی قبل از ورزش باید 3 تا 4 ساعت قبل از ورزش مصرف شود و محتوی 4 گرم كربوهیدرات به ازای هر كیلو گرم وزن بدن باشد . هرچه به زمان ورزش نزدیك تر شویم باید مقدار كربو هیدرات مصرفی كاهش یابد مثلا در فاصله یك ساعت مانده به ورزش باید یك گرم كربوهیدرات به ازای هر كیلوگرم وزن بدن مصرف شود . در فاصله ربع ساعت مانده به ورزشهای طولانی باید حدود 4 تا 8 انس مایعات مصرف نمود . این حجم مایعات علاوه بر تناسب با حداكثر امكان جذب مایعات از دستگاه گوارش باعث احساس دفع ادرار نیز نمی گردد چون طی ورزش كلیه تولید ادرار را كاهش میدهد . چه غذاهایی در فواصل قبل و بعد از ورزش توصیه می شود : تا یكساعت مانده به ورزش میوه های تازه یا آبمیوه یا 1.5 لیوان نوشیدنیهای تجارتی مخصوص ورزشكاران 2 تا 3 ساعت مانده به ورزش میوه های تازه - آبمیوه - آب سبزیجات - نانها و غلات یا حدود 4 فنجان نوشیدنیهای تجاری مخصوص ورزش3 تا 4 ساعت مانده به ورزش میوه ها - آبمیوه و آب سبزیجات - نانها - سیب زمینی - برنج - شیر یا ماست كم چرب انواع گوشت و پنیر كم چرب - ماكارونی - یا حدود 7.5 لیوان نوشیدنیهای تجاری مخصوص ورزشكاران یا 1 تا 2 بسته مكملهای مخصوص ورزشكاران مصرف شكر و سایر تركیبات كه از شكر در تهیه آنها استفاده شده است 30 تا 45 دقیقه قبل از ورزش ممكن است بخصوص در افرادیكه به افت قند خون حساس هستند باعث كاهش توان جسمانی گردد . در فواصل نزدیك به ورزش باید چربی مصرفی كمتر از 25 % كل كالری باشد . مصرف كربوهیدرات در حین ورزش : چنانچه ورزش بیش از یكساعت بطول می انجامد مصرف غذا به شكل و اندازه مناسب كمك بزرگی به ورزشكار در استفاده از حداكثر توانائی خود می كند . معمولا مصرف 25 تا 30 گرم كربوهیدرات به ازای هر نیم ساعت توصیه میشود . یك محلول از مواد قندی با غلظت 6 تا 8 درصد هر 15 تا 20 دقیقه توصیه میشود . بدینصورت حدود 1 گرم كربوهیدرات در هر دقیقه در اختیار بافتها قرار میگیرد . باید توجه داشت محلولهای با غلظت كمتر از 5 بی تاثیر و محلولهای با غلظت بالاتر از 10 ممكن است منجر به ناراحتیهای گوارشی از قبیل تهوع - اسهال و دردهای كرمپی شكم گردد .
ضمنا مصرف كربوهیدرات در حین ورزش مانع از بروز خستگی نخواهد شد بلكه آنرا به تاخیر خواهد انداخت . در اواخر ورزش كه ماهیچه ها بدلیل كاهش ذخایر قندشان تا حد زیادی به قند خون متكی میشوند باید فعالیت تا حدی كه بدن در فشار قرار نگیرد كاهش یابد . مصرف كربوهیدرات بعد از ورزش : بطور متوسط هر ساعت 5 در صد ذخایر گلیكوژن ماهیچه ها كه در طی ورزش مصرف شده اند بازسازی میشود بنابر این حدود 20 ساعت وقت و 600 گرم قند لازم است تا این ذخایر تكمیل گردند . اگر بلافاصله بعد از ورزش 2 گرم كربوهیدرات به ازای هر كیلو گرم وزن بدن مصرف شود سرعت ذخیره سازی قند حدود 15mmol در كیلوگرم خواهد بود . چنانچه تغذیه تا 2 ساعت به تاخیر بیفتد سرعت ذخیره سازی تا 34 درصد كاهش یافته به 5 میلی مول در كیلو گرم خواهد رسید . در اینصورت حتی تا 4 ساعت بعد از ورزش هم این سرعت به 45 درصد حالت ایده آل نخواهد رسید . بنابراین مصرف 100 گرم كربوهیدرات طی نیمساعت اول بعد از ورزش بسیار اهمیت دارد . مصرف غذا بعد از ورزش برای اكثر ورزشكاران مشكل است . بطور كلی بدنبال تب یا افزایش دمای بدن اشتها كاهش می یابد . در این حالت مصرف مایعات غنی از كربوهیدرات بمراتب راحت تر است . این كار علاوه بر تامین كربوهیدرات مورد نیاز آب به هدر رفته را نیز جبران میكند . اضافه كردن 5 تا 9 گرم پروتئین به هر 100 گرم كربوهیدرات سرعت بازسازی ذخایر را باز هم افزایش می دهد ورزش منظم یكی از مهمترین راهكارهای كسب سلامتی برای بچه ها و بزرگسالان است. فعالیت بدنی، وزن مطلوب را حفظ می كند، طول استخوانها را افزایش می دهد و در نهایت از خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی می كاهد. پزشكان باید موقعیت وزنی كودكان ونیز میزان فعالیت بدنی آنها را طی یك دوره پزشكی مداوم ارزیابی كنند. متخصصان موظفند با توصیه های ساده به بچه ها و خانواده ها زمینه را طوری فراهم كنند تا با حداقل صدمه، حداكثر نشاط و لذت حاصل شود. همه افراد به ورزش نیازمندند. معمولاً پزشكان با توجه به سن، موقعیت فیزیكی، مراحل پیشرفت و میزان علاقه مراجعه كنندگان جوان و نوجوان مناسب ترین فعالیت بدنی را به آنها توصیه می كنند. نادیده گرفتن ارتقاء سلامتی بین افراد جوان و خردسال به دو دلیل است: 1) تنبلی و سستی بین بزرگسالان بیش از كودكان است چون بچه ها به طور طبیعی و ناخود آگاه فعال هستند. 2) خطر ابتلا به بیماریهایی مثل دیابت و بیماریهایی قلبی بین افراد بالغ بیشتر است. به هرحال، با توجه به بررسی های انجام شده ، كودكان و نوجوانان به طور كامل فعال و با تحرك نیستند. شایان ذكر است كه باید بچه ها به ورزشهایی بپردازند كه برای بهبود بیماریهای قلبی و نیزارتقاء سلامتی طولانی مدت مفید است. متاسفانه تقریباً بیش از نیمی از آنها فعال نیستند. ضمناً، دخترها در خلال سن بلوغ و پس از آن كمتر از پسرها به ورزش می پردازند . این روند حتی با آموزشهای پزشكی و ورزشی هم قابل درمان نیست. تنها كمی بیش از یك دوم دانش آموزان دبستان و راهنمایی باید در كلاسهای ورزشی روزانه شركت كنند. میزان اهمیت به ورزش بین دانش آموزان دبیرستانی نه تنها نباید كاهش یابد بلكه باید افزوده شود. چگونگی ورزش سلامتی كودكان را تامین می كند كنترل وزن: ارتباط بین فعالیت فیزیكی و چاقی در سنین چاقی در سنین پایین كاملاً مشخص نیست و مطالعات مربوط به آن هم نتایج ثابتی را در اختیار متخصصان قرار نمی دهد. با این وجود، با افزایش وزن و تحرك و نیز كاهش مصرف كالری می توان وزن را كاهش داد. نگرانی افزایش وزن بین كودكان و نوجوانان كاملاً به جا و منطقی است. بچه های چاق در معرض بیماریهای فشار خون، دیابت نوع دوم، نامنظمی هورمون رشد، مشكلات تنفسی و استخوان قرار دارند. این بیماران از فقدان اعتماد به نفس و روابط اجتماعی رنج می برند. رشد و نمو استخوان: ورزش باعث تاثیرات ثابت در رشد و نمو استخوان می شود. فعالیت بدنی ، خطر ابتلا به پوكی استخوان را با افزایش غلظت مواد معدنی كاهش می دهد. تحقیقات انجام شده در مورد 40 پسر بالغ كه به مدت 30 دقیقه و سه بار در هفته به ورزش می پرداختند حاكی از آن بود كه، حجم استخوان كمر و پا، و غلظت مواد معدنی در بدن آنها دو برابر كسانی است كه تحرك كمتری داشتند. نتیجه این تحقیق در مورد 45 زن نابالغ هم مثبت بود. محققان معتقدند كه میزان حجم استخوان حتی پس از توقف ورزش كاهش نمی یابد. آنها به این نتیجه رسیده اند كه انجام حركات ورزشی قبل از سن بلوغ درصد شكستگی استخوان را پس از سن یائسگی تقلیل می دهد. مراقبت ازقلب و رگهای خونی: اغلب ، بیماریهای قلبی عروقی در بزرگسالان نمایان می شود، با این وجود در سنین پایین هم ممكن است كه با آنها مواجه شویم. تحقیقات نشان می دهد كه ورزشهای هوازی در جلوگیری از بیمارهای قلبی عروقی بزرگسالان بسیار موثر است، اما در مورد بچه ها هنوز نامشخص است. سلامت فكری و ذهنی: با توجه به آخرین شواهد، ورزش در بهبود افسردگی و اضطراب بزرگسالان وكودكان بسیارموثر است . فعالیت بدنی یكی از راهكارهای مبارزه با هیجان روحی است. با توجه به برسی های انجام شده در مورد 220 بزرگسال مؤنث مضطرب و نگران، آن دسته از افرادی كه در برنامه های ورزشی سخت شركت می كنند كمتر از تنش های فیزیكی و روحی رنج می برند. برنامه ریزی مهمترین نكته برای پزشكان این است كه به طور مثبت تمایل جوانان را به ورزش زیاد كنند و نیز دریابند كه هر فعالیت بدنی برای فرد خاصی مناسب است. كودكان ناتوان نسبت به هم سن و سالان توانای خود كمتر با ورزش آشنایی دارند. جالب این كه این افراد برای افزایش قدرت بدنی و تناسب اندام خود به ورزش بیشتری هم نیازمندند بجزكودكان علیلی كه درسازمانهای ملی و جهانی( مثل المپیك) فعالیت دارند، بقیه ازتحرك بدنی اندكی برخوردارند، بنابراین باید تك تك افراد، مدارس و مؤسسات مختلف نهایت سعی خود را بكنند تا روز به روزاین انگیزه مثبت را بین آنان افزایش دهند. پزشكان می توانند با تهیه فهرستی از فعالیتها، به میزان مصرف انرژی و تحرك بدنی بیماران پی ببرند. درضمن این روش به پزشكان كمك می كند تا ورزش هایی را پیشنهاد كنند كه متناسب با سن، اندام، علاقه و موقعیت بدنی آنها باشد، معمولاً سوالات در رابطه با موارد زیر است: - آموزشهای بدنی كه شامل كلاسهای ورزشی مداوم و انواع فعالیتهاست. - ورزشهای هوازی مثل دویدن، فوتیال و نیز فعالیتهای غیر هوازی مثل بیس بال. - ورزشهای تفریحی و جسمانی دیگر مثل اسكیت، راهپیمایی و نیز فعالیتهای شدید بدنی. قابل توجه است كه هیچ ورزشی به تنهایی برای سلامت جسمانی و روانی نوجوانان و كودكان مفید نیست. این نكته بسیار مهم است كه با كمك اولیاء بتوانیم فعالیتهای بدنی را انتخاب كنیم كه با سن و توانایی فیزیكی بچه ها متناسب باشد. یكی از اهداف اصلی متخصصان این است كه بتوانند 30 دقیقه ورزش سبك و آرام را در اكثر روزهای هفته دانش آموزان بگنجانند. پیاده روی و پیمودن پله، باعث تناسب همه جانبه وسلامت روز افزون می شود. انجام ورزشهای سنگین بین اكثریت افراد جامعه شایع است، و حتی كودكان نابالغ هم می توانند با حداقل خطر و نیز هیچ گونه صدمه ای به استخوانها، عضلات و مفاصل ، نتایج خوب و مثبتی كسب كنند. باید دقت كنیم كه نظارت دقیق و همه جانبه هم در انجام حركاتهای فیزیكی بسیار مهم است. بچه ها نباید اجسام سنگین بلند كنند، ضمناً باید تا رشد كامل اسكلت بدنشان از پرتاب وزنه خودداری كنند. گاهی اوقات پزشكان بچه ها را به انجام ورزشهایی وا می دارند كه متناسب با توانایی و میزان آسیب پذیری آنهاست. متخصصان به افراد مبتلا به بیماری ضعف رباط ها پیشنهاد می كنند تا بیشتر به شنا و دوچرخه سواری بپردازند و از ورزشهایی مثل بسكتبال كه منجر به پیچ خوردگی می شود اجتناب كنند. كاهش صدمات حین ورزش رعایت اصول ایمنی مهمترین عامل به شمار می رود. با این وجود حوادث ناگوار مربوط به ورزش بسیار شایع است. یكی از بررسی ها حاكی از آن است كه 22 درصد از بچه های مدرسه ای طی انجام فعالیتهای بدنی مصدوم می شوند و اغلب این حوادث هم بسیار جدی است. با بكارگیری روشهای دقیق و حساب شده می توان از این ناراحتی ها جلوگیری كرد. به عنوان مثال، اولیاء باید به طور كامل دریابند كه آیا مكانهای ورزشی كاملاً نكات ایمنی را رعایت می كنند یا خیر. با وجود این كه حفظ روحیه رقابت بین بچه ها بسیار مهم و مثبت است، باید آنها را ازهل دادن یكدیگر به خصوص در مناطق خطرناك منع كنیم. شایان ذكر است كه بچه ها هنگام احساس درد در بدنشان نباید ورزش كنند و نیز نباید با مصرف مسكن در این فعالیتها شركت كنند. مربیان و اولیاء باید بدانند كه صدمات و آسیب های بدنی ممكن است در آینده به لنگی یا پس از افتادن به سائیدگی بازو منجر شود. به منظور اطمینان بیشتر، كودكان و نوجوانان باید برای هر ورزشی از وسیله ایمنی مناسب آن استفاده كنند. مثلاً هنگام فوتبال كفش های مناسب بپوشند. استفاده از كلاه دوچرخه سواری هم یك الزام است، در ضمن، محیط های ورزشی باید عاری از زباله و گودال باشد. باید به كودكان و نوجوانان توصیه كنیم كه هنگام ورزش در معرض آفتاب، از كلاه و عینك آفتابی استفاده كنند. به منظور جلوگیری از فقدان آب، باید به آنها آموزش دهیم كه قبل و بعد از حركات فیزیكی و نیز هنگام انجام ورزش هایی كه بیش از 20 تا 30 دقیقه به طول می انجامد از مایعات استفاده كنند