آداب معاشرت و یادگیری آن به عنوان یكی از پایههای اصلی برقراری «ارتباط موفق» در جامعه محسوب میشود و فردی كه به اصطلاح مبادی آداب باشد، به عنوان شخص موفق در ارتباطات از وی یاد میشود.
واژه «آداب معاشرت» كه از دو واژه آداب (جمع ادب) به معنای حسن معاشرت و اخلاق و معاشرت نیز به معنای الفت، مصاحبت، همدمی، زندگانی با هم و نشست و برخاست تشكیل شده و دارای اصول و معیارهای قابل توجهی است كه اگر آنها را رعایت نكنیم، نمیتوانیم در روابطمان با دیگران موفق عمل كنیم، چرا كه آداب معاشرت در همه جا اعم از پاركها، كوچه و خیابان، مهمانیها، محل كار، مدارس، دانشگاهها و... به كار میآید.پس ضروری است تا هنگام معاشرت با دیگران به اصول آن توجه كنیم تا علاوه بر برقراری یك ارتباط «صحیح و موفق» جامعهای پویا و سالم نیز داشته باشیم.
خوشرویی، مهمترین اصل آداب معاشرت
پژوهشهای انجام شده نشانگر آن است كه اگر افكار افراد شاد باشد، گفتار هم شاد میشود.
اگر گفتار شادیبخش شود، كردار هم شادكننده میشود و وقتی هم كردار شادكننده شود، مشكلات اجتماعی
خود به خود و تقریبا بدون حضور قانون برطرف میشود.
جامعهای كه با شخصیتهای شاد شكل بگیرد، نهتنها به ناامیدی، عصبانیت و بیچارگی عادت نمیكند، بلكه سرنوشت بهتری هم خواهد داشت.
خوشرویی بر استعداد، احساس و سلامت كودكان نیز اثرگذار است. تاثیر خوشرویی و خنده در كودكان، نوجوانان و بزرگسالان آنچنان است كه امروزه برای یادگیری درسها از روشهای شادیآفرین استفاده میكنند.
با خوشرویی میتوان نسل آینده را شادابتر و باهوشتر پرورش داد. در جامعهای كه خوشرویی، خنده و شادی شعار زندگیكردن افراد باشد، گذشت و همكاری بین آنان بیشتر است.
امروزه در تولید صنایع هم از روشهای شادیآفرین استفاده میكنند. در بیمارستانها نیز برای بیماریهای صعبالعلاج و برای كاهش هزینههای بیمارستان از شركتهای ساخت برنامههای خندهدار (كمدی) یا از تجهیزات شادیآفرین استفاده میكنند.
در واقع خوشرویی راهی برای رهایی از خشم و خجالت است، ارتباط را تقویت و معاشرت را لذتبخشتر میكند.
برای خوشخلقی تمرینهای زیر را فراموش نكنید:
ـ احساس منفیتان را به احساس مثبت تبدیل كنید.
ـ قدردان چیزهایی كه داریم باشیم.
ـ با روحیه دیگران كنار بیاییم.
ـ در سازگاری روحیه خود با محیط كار، ابتكار عمل به خرج دهیم.
ـ از بحث طولانی و كشدار بشدت دوری كنیم.
ـ در موارد مختلف به دیگران یاری برسانیم.
ـ حالت تدافعی خود را كاهش دهیم.
فرزندانتان را مودب بار بیاورید
والدین موظفند به فرزندانشان آداب معاشرت را بیاموزند و مواردی را كه در ارتباط با دیگران باید رعایت كنند، یاد بدهند.
برای مثال به فرزندانتان یاد دهید در زمان گفتوگو با دیگران در مورد مسخره كردن اشتباهات دیگران، داستانهای غیراخلاقی، بیماریهای دیگران كه مشابه بیماری شخصی است كه با او در حال گفتوگوست، جزئیات خصوصی زندگی دیگران، خوششانسی خود در مقابل بداقبالی دیگران، مكالمههایی كه با عباراتی مثل «من كه بهت گفته بودم...» شروع میشود، اشاره به ناتوانی و مرگ از سر شادی و بیخیالی و مقدار درآمد والدین، هرگز صحبت نكنند.
همچنین به فرزندان خود موارد زیر را بیاموزید:
ـ به كودكان خود مجموعهای از كلمات مودبانه همچون: لطفا، اگر ممكن است، بفرمایید و... را یاد دهید.
ـ به آنها یاد دهید وقتی به كسی معرفی میشوند، رفتارهای مودبانهای همچون از جا برخاستن، سلام كردن، لبخند بر لب داشتن و دست دادن داشته باشند.
ـ بدانند وقتی كسی به آنها لطف میكند، سپاسگزاری كنند.
ـ مسوولیتهای كوچك به فرزندانتان بدهید تا در آینده بتوانند مسئولیتپذیر شوند. (آب دادن به گلها، پختن غذاهای ساده، اتو كردن لباس و...)
ـ فرزندان خود را راحتطلب بار نیاورید. (هر كاری را برایشان انجام ندهید.)
ـ اگر اشتباهی كردند یا باعث زحمت برای كسی شدند، معذرتخواهی كنند.
ـ شایسته است كودكانتان عفت كلام داشته باشند و از بیان بعضی كلمات خجالت بكشند. در معاشرت با دیگران والدین میتوانند كودكانشان را عادت دهند تا با احترام به اشخاص پاسخ دهند. در عوض گفتن «هوم»، «هان» بهتر است «بله»، «خیر» و «حتما» بگویند.
پاسخ یك كلمهای بیش از حد صریح است؛ اضافه كردن چند لغت به لطافت صحبت میافزاید. كودك باید تكیهكلامها را از جملات خود حذف كند، چراكه تكیهكلامها به طور كلی خستهكننده است. همچنین كودكان باید بدانند مكث كردن (نه طولانی) در حین صحبت خوب است، چراكه باعث فكر كردن قبل از شروع صحبت میشود.
فرزندتان را تشویق كنید واضح صحبت كند، چراكه زیر لب سخن گفتن فاقد گیرایی بوده و هوش و ذكاوت وی را زیر سوال میبرد.
آداب دانی زوجین
ـ تعریف از مرد دیگر در حضور همسرتان درست نیست، حتی اگر آن شخص نزدیكترین دوست و از نزدیكانتان باشد. آقایان نیز درباره همسرشان باید این مساله را همیشه به خاطر بسپارند و رعایت كنند.
ـ از همسرتان نخواهید كه به دیدار بستگانش نرود و آنان را ترك گوید و فقط با شما باشد، بلكه بهتر است در این دیدارها با او هماهنگ باشید.
ـ از بستگان همسرتان بهتر از بستگان خود پذیرایی كنید، این كار همیشه در نظر همسرتان جلوهگر خواهد بود.
ـ اگر شوهرتان از نظر مالی مشكلاتی دارد و در تنگنا قرار گرفته است، یا كارهایش ردیف نمیشود یاریاش كنید. با او مشورت كنید بدون این كه دیگران را با وی مقایسه كنید یا سركوفت بزنید.
ـ اگر همسرتان ایرادی دارد كه باید اصلاح شود این كار نباید هیچ وقت در حضور دیگران و حتی فرزندانتان گفته شود.
ـ از مخالفت و مشاجره با همسرتان اجتناب كنید، این كار نه به صلاح شما و نه خانوادهتان است و روشی نادرست برای اصلاح كارهاست.
ـ اگر در مورد امور خانه نقصی میبینید كه با سلیقه شما نمیخواند آن را در نهایت خلوص، یكرنگی و خوشرویی به همسرتان بگویید.
ـ سعی كنید با استفاده از كلمه «ما» به جای «من» جملات خود را بیان كنید. دائم در مورد مالكیت خود بحث نكنید و «منیت» را از خانواده خود دور كنید.
ـ شما به عنوان مرد خانواده نباید بعد از برگشت به منزل به گوشهای رفته جدول حل كنید، روزنامه و مجله بخوانید یا به تلویزیون خیره شوید، چراكه همسر و فرزندانتان به شما نیاز دارند تا حرفهایشان را بزنند؛ پس مبادی آداب بوده و خواستههایشان را جوابگو باشید.
ـ مطلبی که در ذهن شماست و به نظرتان درست است، سعی كنید آن را با همسرتان در میان بگذارید، سعی نكنید نمایش قدرت بدهید و حرف خودتان را بقبولانید.
قوانینكلی برای روابط دوستانه
با رعایت این نكات ساده، دوستان بیشتری خواهید داشت و فردی خوش محضر محسوب خواهید شد:
ـ همیشه مودب باشید، همواره با همه مودب و با نزاكت باشید.
ـ هیچگاه دشنام ندهید.
ـ با صدای بلند صحبت نكنید، بلند صحبت كردن بیانگر آن است كه شما قادر به بحث منطقی با دیگران نیستید. همچنین بلند صحبت كردن، سبب جلب توجه اطرافیان میشود، البته توجه منفی.
ـ كنترل خود را از دست ندهید، زمانی كه شما كنترل اعصاب خود را از دست میدهید و از كوره در میروید، به همه نشان میدهید كه قادر به كنترل احساسات و هیجانات خود نیستید.
ـ به دیگران خیره نشوید. زل زدن به دیگران و چشمچرانی نوعی تعرض به آنها محسوب میشود.
ـ صحبت كسی را قطع نكنید. پیش از آن كه اظهار عقیدهای كنید، اجازه دهید صحبت دیگران به پایان برسد. میان صحبت كسی پریدن نشانه بینزاكتی و نداشتن مهارتهای اجتماعی فرد است.
ـ همیشه وقتشناس باشید، مهم است كه به وقت دیگران احترام بگذارید. علاوه بر آن یك فرد متشخص میداند چه زمانی باید مهمانی را ترك كند.
ـ اسرار زندگی خصوصی خود را فاش نسازید، جزئیات زندگی شما باید محرمانه بماند.
ـ حرمت بزرگترها را نگه دارید و همانطور كه دوست دارید مورد احترام دیگران باشید، خودتان نیز باید به دیگران احترام بگذارید.
ـ به اشتباهات دیگران نخندید؛ این یكی از بدترین كارهایی است كه یك فرد ممكن است انجام دهد.
فخرفروشی نكنید و از لافزدن بپرهیزید.
چگونگی ارتباط در محیط كار
ـ بیحرمتی، بیظرفیتی، صحبت درگوشی و عادات بد غذایی ازجمله بدترین اشتباهات رفتاری در محل كار است. رفتار بد همه جا بد است، اما در محل كار و در برابر دید همگان بدتر نشان داده میشود.
ـ از بارزترین اشتباهات رایج در یك گفتمان اداری میتوان به صحبت درباره موضوعات مبتذل، غیبت، قطع صحبت دیگران و فریاد زدن اشاره كرد.
ـ سعی كنید در همه حال به همكارانتان كمك كنید، مثلا اگر برای انجام كاری بیرون میروید به همكارانتان پیشنهاد كنید كه كارهای كوچكشان را برایشان انجام دهید.
ـ هرگاه وسیلهای از همكارانتان به امانت میگیرید، بلافاصله و صحیح و سالم آن را برگردانید.
ـ حتی اگر كاری نداشتید، پشت میز خود روزنامه و مجله نخوانید. این كار تصویر فردی تنبل را از شما در ذهن دیگران حك میكند.
ـ اگر بیكار شدید برای گپ زدن به سراغ همكاران دیگر نروید، شاید او در آن لحظه احتیاج به تمركز فكر داشته باشد. بنابراین سعی كنید از هر وقت آزادی برای افزایش دانش اداری خود استفاده كنید.
ـ تا حد ممكن جزئیات زندگی خصوصی خود را در محل كار مطرح نكنید.
ـ در محیطهای اداری به حریم خصوصی دیگران احترام بگذارید، نامههای همكارانتان را نخوانید یا در وسایل میزش تجسس نكنید.
ـ به خاطر داشته باشید گفتوگوی مثبت و سازنده، استرس محیط كار را كاهش داده و باعث میشود همه احساس راحتی و خشنودی بیشتری داشته باشند.
روشهای جلب اعتماد دیگران
ـ همیشه خوشرو و خوشلباس و مرتب باشیم.
ـ هنگام برقراری ارتباط كلامی، در چشمان شخصی كه مخاطب ماست نگاه كنیم.
ـ به دیگران هم فرصت صحبتكردن بدهیم.
ـ صداقت و راستگویی را سرلوحه رفتار خود قرار دهیم.
ـ به گونهای به دیگران خدمت كنیم كه هم خود راضی باشیم و هم طرف مقابل و مهمتر از همه خداوند هم راضی باشد.
ـ نسبت به ارزشهای فرهنگی و اخلاقیات جامعه خود پایبند باشیم.
ـ در سلامكردن پیشقدم باشیم.
ـ در حد معتدل و مناسب از ویژگیهای مثبت
طرف مقابل تعریف كنیم.
ـ لبخند را فراموش نكنیم، زیرا لبخند زیباترین هدیهای است كه همواره برای بخشیدن در اختیار داریم.
ـ بكوشیم در رفتار، گفتار و اعمالمان تناقضی نباشد.
ـ متانت، وقار و آرامش را در رفتارمان فراموش نكنیم.
آداب میهمانی
ـ قبل از رفتن به مهمانی، با میزبان تماس گرفته و با وی هماهنگی كنید.
ـ بهتر است از میزبان بخواهید خود وقت مناسب را تعیین كند.
ـ اگر برای اولین بار به منزل كسی میروید بهتر است دست خالی نروید و با توجه به شرایط میزبان و در حد توان هدیهای ببرید.
ـ در پذیرایی، محدودیتهای میزبان را درك كنید و انتظارات بیش از حد توان او نداشته باشید.
ـ موضوعات اختلافبرانگیز مطرح نكنید و مهمانی را به میدان جنگ و جدل تبدیل نكنید.
ـ احترام میزبان را نگه دارید و از محكوم كردن او و به كرسی نشاندن حرف خویش منصرف شوید.
ـ در جمع از ثروت و داراییها و افتخارات خویش تعریف نكنید و از شغل و مقام پردرآمد و پولساز خود صحبت نكنید، بویژه اگر مخاطب شما فاقد آنها باشد.
ـ از گلهگذاری و غیبت در مهمانی بپرهیزید و پشتسر مهمانان، میزبان، دوستان و نزدیكانتان بدگویی نكنید.
ـ به عنوان میزبان، با مهمانان خود به گرمی رفتار كنید. از درد و غم، بیماری و گرفتاریهای روزمره خود برای مهمانان داستان نسازید.
ـ اگر در منزل خود عادت غذایی یا آداب خاصی دارید كه میزبان قادر به برآوردهكردن آن نیست از وی تقاضای آن را نكنید (باعث دردسر یا شرمندگی او نشوید).
ـ در خوردن غذا مانند منزل خود رفتار نكنید. (از پرخوری بپرهیزید).
ـ بعضی افراد در مهمانیها عادت دارند ساكت در گوشهای بنشینند،حرفی نزنند یا مدام مشغول خوردن باشند. این كار دور از شأن و شخصیت افراد است.
ـ فراموش نكنید شما حق ندارید دكوراسیون منزل میزبان را تغییر دهید.
ـ در مهمانی تماموقت را با یك نفر از حاضران به گفتوگو نپردازید، طوری كه گویی شخص دیگری در آن محل حضور ندارد.
ـ كودكان خود را كنترل كنید تا باعث زحمت برای میزبان نشوند. (به كودكانتان از قبل تذكر دهید.)
ـ در زمان نشستن شما تابع میزبان هستید، اگر به شما تعارف كرد كه جای خاصی بنشینید، حتما رعایت كنید.
ـ هیچگاه سعی نكنید كودكان میزبان را تنبیه یا تربیت كنید.
به عنوان «میزبان» موارد زیر را در نظر داشته باشید:
ـ همیشه آمادگی مهمان ناخوانده را داشته باشید، پس سخت نگیرید.
ـ آغازكننده گفتوگو باشید و جویای احوال شوید، اجازه ندهید سكوت طولانی برقرار شود.
ـ از مطرحكردن موضوعاتی كه بر سر آنها اختلافنظر وجود دارد، خودداری كنید.
ـ خویشتنداری كرده و مسائل خانوادگی و اختلافات را در حضور مهمان مطرح نكنید.
ـ هنگام پذیرایی، از قیمت میوهها و خوراكیها جلوی مهمان صحبت نكنید.
ـ شایسته نیست میزبان اول برای خودش غذا بكشد.
ـ در حضور مهمان اگر به هر دلیلی عصبانی شدید، خود را كنترل كنید، چرا كه از اعتبار شما كاسته میشود.
ـ سر سفره به همه مهمانان به یك چشم نگاه كنید. (به یك نفر توجه خاص نكنید)
ـ هنگام غذا خوردن، اجازه دهید مهمان راحت باشد و از هر غذایی كه دوست دارد استفاده كند.
ـ هنگام خداحافظی مهمان را بدرقه كنید و حتیالامكان تا قبل از حركت وی در را نبندید.
حق همسایگی را بجا آورید
ـ در كار همسایگان خود تجسس نكنید و در مسائل خصوصی آنان دخالت ننمایید.
ـ برقراری روابط نزدیك و صمیمانه با همسایگان خوب است، ولی این ارتباط اگر بیش از حد باشد، آزاردهنده میشود.
ـ در اوقات استراحت همسایگان، با كوبیدن میخ به دیوار، استفاده از جاروبرقی یا ایجاد صداهای مشابه، مزاحم همسایهها نشوید.
ـ از غیبت و بدگویی در مورد سایر همسایهها بپرهیزید.
ـ برای رفع نیازهای شخصی از همسایگان خود انتظارات بیجا نداشته باشید.
ـ در محیطهای آپارتمانی سر و صدا، دویدن، بالا و پایین پریدن بچهها را كنترل كنید.
ـ ابراز همدردی هنگام مشكلات و اعلام آمادگی برای كمك به همسایگان از اصول نزاكت و ادب است.
ـ هنگام خروج مهمانانتان از آپارتمان، با صدای آرام با آنها خداحافظی كنید. به مرور این رفتار شما الگوی حفظ سكوت و آرامش برای دیگر همسایگان خواهد بود.