بیشتر صاحبنظران حوزه آسیبهای اجتماعی و پژوهشگران حوزه خانواده، وقوع خیانت در زندگی زناشویی را در سه سطح نقد و بررسی میکنند.
الف) خیانت احساسی (عاطفی یا عشقی)
ب) خیانت جنسی
ج) خیانت اینترنتی
خیانت احساسی نوعی رابطه پنهانی است که در آن یک پیوند احساسی و جنسی صمیمانه بین فرد متاهل با فرد دیگری که همسر قانونی وی نیست، برقرار میگردد. در این نوع خیانت فرد از همراهی، همصحبتی و در میان گذاشتن افکار و علایق خود با فرد دیگر لذت برده و کمکم در مییابد که ترجیح میدهد به جای بودن با همسر، اوقات فراغتش را با آن فرد سپری کند.
خیانت جنسی به رابطه پنهانی اطلاق میشود که در آن فرد متاهل با فرد دیگری غیر از همسر قانونی خویش رابطه جنسی برقرار میکند. عنصر عاطفه و وابستگی عاطفی در این نوع رابطه بسیار ضعیف است.
اما خیانت اینترنتی به دلیل ماهیت متفاوتش نسبت به دو نوع دیگر و نیز به دلیل گسترش روزافزون شبکههای اجتماعی دوستیابی و همسریابی در دنیای مجازی و دسترسی آسان کاربران اینترنتی به آن رواج بیشتری پیدا کرده است. در این نوع رابطه، فرد با استفاده از محیط اینترنت و ابزار چت از طریق گفتگو و تبادل تصاویر و مشخصات شخصی به برقراری ارتباط با فردی دیگر غیر از همسر خود میپردازد. محتوای این نوع رابطه عموما راجع به مسایل جنسی و احساسی است.
وقوع خیانت در زندگی زناشویی میتواند حالت مقطعی و یا دائم داشته باشد. انگیزه مردان و زنان برای خیانت در زندگی زناشویی نیز متفاوت است. به اعتقاد جامعهشناسان مردان معمولا به دو دلیل تنوعطلبی و مسائل جنسی و زنان غالبا به خاطر مشکلات مالی، مشکلات عاطفی یا انتقامجویی دست به این کار میزنند.
رفتارشناسان میگویند افراد خیانتکار معمولا به شکل غیرمنطقی و با اتکا به یک شهوت کورکورانه شیفته فردی دیگر میشوند. آنها احساس میکنند بیشترین درصد تفاهم را با یکدیگر دارند و به همین خاطر، فرد خائن خود را به مخاطره انداخته و به آب و آتش میزند تا به وصال برسد. این نوع رابطه از چند هفته تا چندین سال به طول میانجامد. اما پس از گذشت زمان هر دو شخص پی میبرند که آنگونه که تصور میکردند یکدیگر را نمیشناسند. در این نوع روابط معمولا فرد از همسر و یا شریک پیشین خود جدا میشود.