1- دریاقلی سورانی * حمید فرخ نژاد* فیلم: شب واقعه * سال ساخت: 1387
* نویسنده و کارگردان: شهرام اسدی
حماسه دریاقلی
آدم میانسالی را تصور کنید با سبیل پرپشت و اندام ورزشکاری، یک تعمیر کار اتومبیل که بدش نمی آید سر مردم کلاه بگذارد و برای به دست آوردن پول بیشتر و حفظ مال و منالش، به شدت حرص می خورد. گاهی اوقات بددهن می شود و اگر عصبانی بشود، پسرش را هم کتک می زند. دور از چشم مردم به سراغ نوشیدنی های مشکوک می رود و از یک جوان سیه چرده شیرین عقل مثل یک برده کار می کشد.
کدام یک از فیلم های جنگی ایران را غیر از «شب واقعه» سراغ دارید که چنین آدمی در آن، نقش قهرمان را بازی کند و برای مقابله را عراقی ها از جان خودش بگذرد؟ قهرمان های اکثر فیلم های جنگی قبلی یا آدم هایی زیادی پاستوریزه بوده اند یا آدم هایی زیادی پرمدعا.
در این میان قهرمان ها کمتر کسی پیدا می شود که مثل آدم های معمولی دوره و زمانه خود باشد و با ظاهر ملموسش باعث همذات پنداری ما بشود. «دریاقلی سورانی» در شب فیلم واقعه اگر نگوییم بهترین، یکی از شاخص ترین نمونه های چنین قهرمانی است.
دریاقلی اهل جنگ نبود. اما با شروع جنگ در یک موقعیت حساس قرار گرفت و در کمترین زمان ممکن به یک قهرمان ملی تبدیل شد. دریاقلی یک کارگاه تعمیر اتومبیل در خارج از شهر داشت که خودش آن را «کمپانی دریاقلی» می نامید.
در یکی از شب ها وقتی در کمپانی اش مشغول کار بود، متوجه نیروهای عراقی شد که درصدد حمله ای غافلگیرانه به آبادان بودند تا آن را مثل خرمشهر به تسخیر خود درآورند اما دریاقلی با دیدن عراقی ها، با زحمت و دردسر فراوان خودش را به مردم شهر رساند و آنها هم با بیل و کلنگ و اسلحه های انگشت شمار به سراغ عراقی ها رفتند و مانع هجومشان به شهر شدند.
شهرام اسدی در شب واقعه برعکس مسعودده نمکی در مجموعه اخراجی ها، عامی بودن قهرمان خود را به هجو نمی کشد و سعی می کندن تصویری منطبق با واقعیت از او ارائه دهد. به همین دلیل هنگام تماشای فیلم با اینکه شاهد اعمال ناپسند دریاقلی هستیم اما نگران حفظ جانش می شویم و برایش دل می سوزانیم. کمال تبریزی در«لیلی با من است» تا حدی این الگو را پایه گذاری کرده بود. مصطفی کیایی هم در «ضدگلوله» تا حدی از این رویکرد تبعیت کرده است.
اما شهرام اسدی در شب واقعه برخلاف آن فیلم ها به جای تکیه بر تخیل صرف، زندگی قهرمانی واقعی را بر پرده سینما بازنمایی می کند و اوج و فرود شخصیت او را به نمایش می گذارد. قهرمانی که مشابهش در سال های دفاع مقدس زیاده بوده اما در سینمای ایران زیاد به آنها بها داده نشده است.