تبیان، دستیار زندگی

خانواده؛ نهاد هدف حوزه‌های علمیه برای درونی كردن ارزش‌های دینی

گروه حوزه‌های علمیه: خانواده یكی از بسترهای اولیه برای درونی كردن ارزش‌های دینی است؛ لذا حوزه‌های علمیه باید با آگاهی بخشی به والدین تلاش كنند آنها ارزش‌های دینی و قرآنی را به فرزندان خود آموزش دهند تا این فرزندان در بستر جامعه عامل به ارزش‌های دینی و قرآنی باشند.

حجت‌الاسلام و المسلمین محمد سلیمی، استاد علوم قرآنی در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران(ایكنا) در مورد چگونگی تربیت و ایجاد یك نسل قرآنی در جامعه گفت: خداوند متعال در آیه آخر سوره مزمل دو بار تأكید می‌فرمایند كه «فَاقْرَؤُوا مَا تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ» و «فَاقْرَؤُوا مَا تَیَسَّرَ مِنه» ما این عبارات را اینگونه معنی می‌كنیم كه «تا می‌توانید قرآن بخوانید» و این آیه در كنار حدیثی از رسول اكرم(ص) كه خطاب به امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید «یا علی اقراو القرآن علی كل حال» به ما می‌فهماند كه باید دائما مأنوس با قرآن بود.

وی اضافه كرد: شاید ما در روزمره مشغله‌های بسیاری داشته باشیم كه مانع از خواندن قرآن باشد اما با این حال باید این دغدغه را داشته باشیم كه ما در هر حالی كه ممكن بود قرآن بخوانیم، مطمئن باشید وقتی این فضا برای همه افراد جامعه ایجاد شود، نسلی قرآنی در جامعه به وجود می‌آید.

حجت‌الاسلام سلیمی با بیان اینكه كودك تربیت را از پدر و مادر فرا می‌گیرد، تصریح كرد: كودك سلام كردن را در منزل از پدر و مادر یاد می‌گیرد نه از دیگران و عملا وقتی از خواب بیدار می‌شود و از پدر و مادر بلافاصله سلام می‌شنود، او هم یاد می‌گیرد كه هرگاه از خواب بیدار شد او ابتدا به پدر و مادر خویش سلام كند و همینطور وقتی پدر و مادر در خانه قرآن بخوانند مطمئنا در فرزند تأثیر بسزایی دارد و قرآن خواندن جزء برنامه‌های روزمره‌اش می‌شود.

این استاد علوم قرآنی افزود: بارها دیده‌‎ایم كودكانی كه تازه راه رفتن را یاد گرفته‌اند وقتی نماز خواندن پدر و مادر را نگاه می‌كند بی آنكه بدانند مفهوم این كار چیست، علاقه‌مند می‌شوند كه رو به قبله بایستد و ركوع و سجود كند؛ پس اینطور می‌شود كه با قرآنی كردن نهاد خانواده ما یك نسل قرآنی می‌توانیم به وجود بیاوریم.

وی در ادامه ابراز كرد: رسول اكرم در روایت « نَوِّرُوا بُیُوتَكُمْ بِتِلَاوَةِ الْقُرْآنِ وَ لَا تـَتَّخـِذُوهـَا قـُبـُوراً كـَمـَا فـَعـَلَتِ الْیَهُودُ وَ النَّصَارَى صَلَّوْا فِی الْكَنَائِسِ وَ الْبِیَعِ وَ عـَطَّلُوا بـُیـُوتـَهـُمْ فَإِنَّ الْبَیْتَ إِذَا كَثُرَ فِیهِ تِلَاوَةُ الْقُرْآنِ كَثُرَ خَیْرُهُ وَ اتَّسَعَ أَهْلُهُ وَ أَضَاءَ لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا تُضِی ءُ نُجُومُ السَّمَاءِ لِأَهْلِ الدُّنْیَا » فرموده‌اند خانه‌های خود را با قرآن خواندن نورانی كنید؛ این یعنی كه خانه با تلاوت قرآن و آیات الهی نورانی می‌شود نه چیزهای دیگر، ما نمی‌گوییم در خانه كارهای دیگری چون تلویزیون دیدن انجام ندهید؛ بلكه می‌گوییم پیامبر به ما سفارش كرده است كه در خانه قرآن بخوانید تا خانه‌هایتان نورانی شود.

سلیمی ادامه داد: در ادامه روایت رسول اكرم(ص) فرموده‌اند: خانه‌هایتان به شكلی نباشد كه خانه‌های یهود و نصاری بود و آنها در كلیساها و معابدشان دعا و مناجات با خداوند می‌كردند اما خانه‌هایشان را معطل كرده و در آنها عبادتی انجام نمی‌دادند، پیامبر(ص) با عبارت « فَإِنَّ الْبَیْتَ إِذَا كَثُرَ فِیهِ تِلَاوَةُ الْقُرْآنِ كَثُرَ خَیْرُهُ وَ اتَّسَعَ أَهْلُهُ » جمله را با «إِنَّ» آغاز كرده‌اند و تأكید دارد كه خانه‌ای كه در آن تلاوت بسیاری انجام شود در آن خیر زیادی بوجود می‌آید و نیز بركات مادی بسیاری را به دنبال خواهد داشت واهل آن خانه را به وسعت می‌رساند و با عبارت « أَضَاءَ لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا تُضِی ءُ نُجُومُ السَّمَاءِ لِأَهْلِ الدُّنْیَا » می‌فرماید آن خانه براى اهل آسمان درخشندگى دارد چنانچه ستارگان آسمان براى اهل زمین مى‌درخشند.

وی با اشاره به اینكه فرهنگ‌سازی برای انس نسل جوان با قرآن باید از نهاد خانواده آغاز شود تأكید كرد: خانواده یكی از بسترهای اولیه برای درونی كردن ارزش‌های دینی است؛ لذا حوزه‌های علمیه باید با آگاهی بخشی به والدین تلاش كنند آنها ارزش‌های دینی و قرآنی را به فرزندان خود آموزش دهند تا این فرزندان در بستر جامعه عامل به ارزش‌های دینی و قرآنی باشند.

حجت‌الاسلام سلیمی اظهار كرد: روایتی نقل شده است كه وقتی امام سجاد(ع) قرآن با صوت و صدای زیبا تلاوت می‌كردند، سقاها مشك به دوش وقتی از كنار منزل ایشان عبود می‌كردند صدای این تلاوت آنها را میخكوب می‌كرد و كنار خانه ایشان صفی از شنوندگان تلاوت ایشان تشكیل می‌شد و همه با مشكی پر بر دوش مدت طولانی جذب تلاوت امام می‌شدند و وقتی به خود می‌آمدند، متوجه می‌شدند بخشی از آب مشك ریخته شده است، این روایت برای ما پیام است كه باید از خانه‌های مسلمانان صدای تلاوت بیاید؛ ما باید ابتدا قرآن را یاد بگیریم تا از خانه‌هایمان صدای قرآن بلند شود كه اگر به این الگو برسیم قطعا نسلی قرآنی خواهیم داشت.

مدرس حوزه علمیه ادامه داد: بعد از انقلاب اسلامی به بركت رهبری امام راحل و خون شهدای بزرگوار فضای جامعه بسیار بیشتر از گذشته قرآنی شد؛ انقلاب با پیامهای قرآنی شكل گرفت، امام خمینی(ره) هم همین مسئله و قرآنی بودن را برای خود ملاك می‌دانستند و پیامهای قرآن را عمل می‌كردند، اما هنوز خیلی از الگوی مناسب قرآنی دور هستیم و نباید به این وضعیت راضی باشیم.

وی با اشاره به اینكه مقام معظم رهبری نیز پس از امام راحل همین مسیر قرآنی را به قوت ادامه دادند و فضای قرآنی بسیار خوبی در این امتداد ایجاد كردند ابراز كرد: دوره‌ها، كلاس‌ها و مسابقات كشوری و بین‌الملی بسیاری روز به روز تشكیل می‌شود؛ اما خود مقام معظم رهبری نیز به این وضعیت راضی نیستند و ایشان تأكید بر اجرایی و كاربردی كردن مفاهیم قرآنی در جامعه دارند.

سلیمی با بیان اینكه طلاب حوزه علمیه از مؤثرترین افراد در جامعه هستند تأكید كرد: در فضای حوزوی نیز همینطور است، حوزه‌های علمیه باید بهترین ساعات و دروس اصلی خود را به قرآن اختصاص دهند و در تمامی رشته‌های صوت، لحن، ترجمه، مفاهیم، حفظ و ... باید تعلیم داشته باشند، وقتی امام سجاد(ع) طلاب نیز باید با یادگیری و تسلط بر قرآن دین اسلام را تبلیغ كنند.

این مدرس حوزه با اشاره به اینكه آشنایی طلاب با رشته‌هایی همچون صوت، لحن و .... نمی‌تواند به تربیت نسل قرآنی بیانجامد عنوان كرد: طلاب باید با اعمال خود در جامعه مروج آموزه‌های قرآنی باشند به گونه‌ای كه هر كس آنها را در جامعه می‌بیند به الگو برداری از رفتار آنها بپردازد؛ لذا طلاب باید حضوری فعال در عرصه‌های گوناگون اجتماعی داشته باشند و در این عرصه‌ها آیات قرآن را در عمل اجرا كنند.

وی ادامه داد: طلاب اگر با صوت و لحن زیبا در منبرهای خود قرآن تلاوت كنند مردم جذب منبر و مساجد می‌شوند؛ من بارها گفته‌ام كه اگر امام جماعت مساجد نماز خود را با صوت و لحن زیبایی بخوانند مطمئنا جمعیت بیشتری جذب مساجد می‌شوند چرا كه مردم زیبایی را می‌پسندند و مساجد پر می‌شود، مساجدی كه امام خمینی(ره) فرمودند سنگرهای ما است.

استاد علوم قرآنی عنوان كرد: روحانیت و طلاب و مسئولین در فضاهای قرآنی باید هم از لحاظ مسائل مادی حوزه علمیه را تقویت كنند و هم حمایت‌های معنوی داشته باشند، بهترین ساعات شبانه روز باید به قرآن اختصاص داده شود، نه اینكه ساعات اضافی و مرده به قرآن اختصاص داده شود؛ تقویت علوم قرآنی در حوزه علمیه موجب تقویت این علوم در جامعه می‌شود.

وی اضافه كرد: همچنین بهترین امكانات و بهترین كلاس‌ها را باید در اختیار قرآن آموزان قرار داد، كلاس باید جذاب باشد، اگر این فضاها نباشد رغبتی برای یادگیری طلاب به علوم قرآنی نیست، باید به ظاهر ایجاد این فضا هم اهمیت بدهیم چرا كه اگر رغبتی در یادگیری قرآن نباشد دیگر نسلی قرآنی شكل نمی‌گیرد.

مدرس حوزه علمیه با بیان اینكه نباید به یادگیری قرآن بسنده كنیم بلكه یادگیری علوم قرآنی چون حفظ، تلاوت، ترجمه و مفاهیم و تفسیر و ... همگی مقدمه هستند نه هدف اصلی تصریح كرد: همانطور كه مقام معظم رهبری فرمودند اصل در یادگیری قرآن تدبر در قرآن است، هدف اصلی تدبر و عمل به قرآن و پیامهای قرآنی است نه صرف یادگیری ظاهر قرآن.

سلیمی در خاتمه ابراز كرد: ما باید به قرآن عمل كنیم تا به موفقیت برسیم، امام راحل به قرآن عمل كردند تا اینكه به این موفقیت عظیم و بنیانگذاری جمهوری مقدس اسلامی دست یافتند همچنین شهدا به پیامهای قرآنی عمل كردند كه توانستند هشت سال مردانه از مرز بوم این مملكت اسلامی دفاع كنند؛ لذا احساس می‌شود مسیری كه برای ایجاد یك نسل قرآنی دیده می‌شود هم باید از لحاظ معنوی تقویت شود هم از لحاظ مادی و ظاهری.