امام على علیه السلام ـ در پاسخ به سؤالی نحوه محاسبه نفس را چنین بیان فرمودند: آدمی چون صبح را به شب رساند، به سراغ نفْس خود برود و به او بگوید : اى نفْس ! امروز گذشت و هرگز دیگر برنمى گردد . خداوند از تو خواهد پرسید که این روز را چگونه سپرى [...] امام على علیه السلام ـ در پاسخ به سؤالی نحوه محاسبه نفس را چنین بیان فرمودند:
آدمی چون صبح را به شب رساند، به سراغ نفْس خود برود و به او بگوید :
اى نفْس !
امروز گذشت و هرگز دیگر برنمى گردد .
خداوند از تو خواهد پرسید که این روز را چگونه سپرى کردى ؟
در این روز چه کردى ؟
آیا خدا را یاد کردى، سپاس و ستایشش را گفتى؟
آیا حقّ برادر مؤمنى را گزاردى؟
آیا بار غمى از دل او برداشتى ؟
آیا در نبودِ او هواى زن و فرزندان او را داشتى ؟
آیا وقتى مُرد، به بازماندگان او رسیدگى کردى ؟
آیا با استفاده از مقام و موقعیّتت خود، از غیبت برادر مؤمنى جلوگیرى کردى ؟
آیا مسلمانى را یارى رساندى ؟
چه کارى براى او کردى ؟
آن گاه کارهایى که کرده است بشمارد ؛
اگر کار خیرى از وى سر زده باشد، خدا را سپاس گوید
و به شکرانه توفیقى که به وى عنایت کرده، خدا را به بزرگى یاد کند،
و اگر دید گناهى یا تقصیرى از او سر زده است، از خداوند عزّ و جلّ آمرزش بخواهد
و تصمیم بگیرد که دیگر آن را تکرار نکند .
