تبیان، دستیار زندگی

معجون متناقض

رنج و آسایش،غم و شادی، مرگ و زندگی،بیماری و سلامت، کامیابی و ناکامی هه دو روی یک‌ پدیدهء واحدند.اگر یکی از آن‌ها نباشد،دیگری معنا ندارد؛همچون‌ وجود شب و روز که وجود یکی‌ بدون دیگری بی‌معنی است.آموختن‌ این حکمت‌های پنهان به فرزندان، نه به زبان،که با«نیروی ایمان» امکان‌پذیر است.

امنیت درون‌زا

-کودک ایمن،کودکی نیست که‌ محیطش امن باشد؛

-کودکی ایمن است که توانایی‌ تحمل و برخورد با ناامنی‌ها را داشته‌ باشد.

-اگر او در ناامنی احساس امنیت‌ کرد،از بنیاد به ایمان و امنیت درون‌زا دست یافته است.

کامیاب ناکام

کودک خوشبخت کسی نیست‌ که همهء خواست‌ها و نیازهایش‌ با خوشایندی و خوش‌رفتاری تأمین‌ شود،بلکه شخصیت توانمندی‌ است که بتواند در برابر ناخوشی‌ها، ناملایمات و ناکامی‌ها،قدرت تحمل، بردباری و صبوری داشته باشد!

بخشش و گشایش

یکی از بالاترین مواهب زندگی‌ که خداوند به ما عنایت کرده است، قدرت بخشش است.این موهبت‌ باید از همان دوران کودکی پرورش‌ یابد.والدین با خلق‌وخوی خوش‌ می‌توانند این موهبت را در کردار و گفتار و افکار و احوال خویش به‌ کودک القا کنند.

حلاوت مصائب

بهتر است که والدین،سختی‌ها، تلخی‌ها،ناکامی‌ها و مصیبت‌هایشان‌ را در کنار خوشی‌ها،لذت‌ها، کامیابی‌ها و موفقیت‌ها با فرزندانشان‌ در میان بگذارند و در حد ظرفیت‌ و توان،آن‌ها را به واکنش درست‌ تشویق کنند.آن‌ها باید زندگی را همان‌گونه که«هست»و همان‌گونه‌ که«جاری»است،«حس»کنند، «درک»کنند،«پذیرا»باشند و «همراه»گردند.

مرگ‌باوری

مرگ هم جزو واقعیت‌های‌ زندگی است،ولی معمولا ما از بین‌ واقعیت وحشت داریم.این وحشت‌ را به طور مستقیم یا غیر مستقیم به‌ فرزندان نیز منتقل می‌کنیم،حال آن‌ که می‌توانیم به او نشان دهیم که‌ مرگ،ادامهء زندگی است.

او می‌تواند نظاره‌گر این واقعیت‌ باشد که در زندگی،همهء جلوه‌های‌ حیات می‌میرند.گل‌ها و درخت‌ها می‌میرند،اما دوباره زنده می‌شوند. بهار می‌آید و می‌رود و پاییز فرا می‌رسد،...

شب می‌شود و صبح می‌آید،

غروب می‌شود و طلوع‌ می‌گردد،

و مرگ همواره به ما می‌آموزد که‌ زندگی را دریابیم.

فضائل زندگی

قدرت،برای بخشیدن دیگران‌ است.

ثروت،برای کمک کردن به‌ دیگران است.

محبت،برای فهم بهتر خود و دیگران است.

اما همهء این‌ها برای توسعه و ژرفا بخشیدن به زندگی نشاط بخش‌ است و اگر فرزندان ما از همان‌ ابتدا فایده و کارکرد هر یک از این‌ فضیلت‌ها را بدانند،به گونه‌ای دیگر زندگی خواهند کرد.

پیشرفت‌های پس‌برنده

گاهی اوقات،بعضی از آموزش‌ ها ذهن کودک را به جای ترقی و پیشرفت،به عقب برمی‌گرداند.

گاهی اوقات،پاره‌ای از شتاب‌زدگی‌ها کودک را از حرکت‌ درست باز می‌دارد.

گاهی اوقات،پیشرفت‌های‌ سریع،او را از تأمل و تفکر بیش‌تر محروم می‌سازد.

شناخت این عوامل«پس‌برنده» می‌تواند ما را نسبت به عوامل«پیش‌ برندهء»رشد کمک کند.

دانستن و ندانستن

آموزش واقعی،دانستن کلمات‌ و یادگیری عبارات نیست،بلکه فراتر از آن پردازش،هضم کردن،نقد کردن،به کار بستن و روح بخشیدن‌ به آن نیز هست.اما تا چه اندازه‌ فرزندان ما به این مهارت‌های فکری‌ و بینشی دست یافته‌اند؟

دو سویه بودن نیازها

نیازهای نادیده

فرزند ما نیاز دارد دیده شود؛

نیاز دارد شنیده شود؛

نیاز دارد شناخته شود؛

نیاز دارد محبوب دیگران باشد؛

نیاز دارد قدری با ما و قدری با خود و قدری با دوستانش باشد؛

این نیازها را به اندازه و به موقع‌ و به اعتدال پاسخ دادن،شخصیت‌ او را به کمال و شکوفایی بیش‌تر می‌رساند.

زمانه ما و فرزندان ما

ما باید از این‌که فرزندان را مطابق سلیقه خود و برای زمان خود و براساس انتظارات خود تربیت کنیم، احساس خطر کنیم.زیرا فرزندان ما اگر چه در زمان ما به سر می‌برند،اما برای‌ زمان ما تربیت نمی‌شوند.

اگر چه در خانه ما زندگی‌ می‌کنند،اما در خانه ما نمی‌مانند؛

اگر چه به ما دل بسته‌اند،اما نباید به ما وابسته شوند.

اگر چه به ما عشق می‌ورزند،اما نباید به ما عادت کنند.

انواع آدم‌ها

آدم‌های قوی و توانمند،نرم و لطیف‌اند.

آدم‌های ضعیف و ذلیل،ظالم و سنگدل‌اند.

آدم‌های بخشنده و فداکار، ثروتمند و غنی‌اند.

آدم‌های خسیس و بهره‌کش، فقیر و حریص‌اند.

اگر فرزندان ما این واقعیت‌ های متضاد و تناقض‌آلود را در زندگی خود کشف کنند،قطعا به‌ گونه‌ای دیگر مفهوم قدرت،ثروت و بخشندگی را خواهند فهمید.

تشویق‌های آسیب‌زا

عادت دادن دائمی فرزندان‌ به جایزه و پاداش در موفقیت‌های‌ تحصیلی،آن‌ها را به محرک‌های‌ خوشایند بیرونی وابسته می‌کند و این‌ شیوه در درازمدت باعث می‌شود که‌ آن‌ها از یادگیری به خاطر یاد گرفتن‌ چیزی لذت نبرند،بلکه از جایزه‌ و پاداشی که به تبع آن می‌گیرند،

لذت ببرند.

مدارا و مداوا

برای دانش‌آموزی که نسبت‌ به تکالیف درسی خود بی‌تفاوت‌ است و حتی از انجام آن تنفر دارد، کم‌ضررترین برخورد،مدارا کردن‌ موقت با اوست.زیرا چنان چه او را از روی اجبار و تنبیه و سرزنش به‌ درس خواندن وادار کنیم،کار را از آن‌چه هست بدتر می‌کنیم.پس در این شرایط میان بد و بدتر ناگزیر باید بد را انتخاب کنیم.

مصادره فرزندان

در اغلب خانواده‌ها فرزندان‌ ابزاری برای حس برتری‌طلبی‌ و رقابت‌جویی والدین با دیگران‌ هستند.به عنوان مثال،اگر فرزندانشان‌ در درس و تحصیل معدل بالا می‌گیرد،بیش از آن‌که این موفقیت‌ در زندگی کودک نقش داشته باشد، برای ارضای نیاز والدین کاربرد دارد.این نوع نگرش به فرزندان،به‌ تدریج نقش تربیتی والدین را از بنیاد تخریب می‌کند.

نشریه: پیوند » فروردین و اردیبهشت 1389 - شماره 366 و 367