تبیان، دستیار زندگی

ماه ذى‌الحجه ماهی پر فضیلت که دهه اول آن میان سایر ماه‌های قمری از جایگاه رفیعی برخوردار است، بزرگان دین هنگامى که این ماه وارد مى‌شد، اهمیت ویژه‌اى به عبادت در آن مى‌دادند.

در بعضى از روایات آمده است، شب‌هاى دهگانه‌اى که قرآن در سوره «وَالْفَجْرِ، وَلَیَالٍ عَشْرٍ» به آن سوگند یاد کرده است، شب‌هاى دهه اوّل این ماه شریف است و این سوگند به خاطر عظمت آن است.

خداوند در سوره «حج» ضمن بیان فریضه بزرگ حج سخن از «أیّام مَعْلُومات» گفته است که مؤمنان باید در آن به یاد خدا باشند، یکى از تفسیرهاى معروف «أیّام مَعْلُومات» که در روایات نیز آمده است، ده روز اول ماه ذى‌الحجه است.

در حدیثى از رسول خدا(ص) مى‌خوانیم که عبادت و کار نیک در هیچ ایامى به اندازه این ده روز اول ماه ماه ذى‌الحجه فضیلت ندارد، افزون بر این، هم صدا شدن با زوار خانه خدا در این ماه و یاد و خاطره مراسم باشکوه حج و معنویت و برکات آن، حال و هواى دیگرى به انسان مى‌دهد.

*روز اول ذی‌الحجه

روز بسیار مبارکى است و در آن چند عمل وارد است:

-روزه: ثواب روزه هشتاد ماه را دارد.

-خواندن‏ نماز حضرت فاطمه(ع): شیخ طوسی فرمود: روایت شده این نماز چهار رکعت است با دو سلام، مانند نماز امیرالمؤمنین(ع) که در هر رکعت سوره «حمد» یک مرتبه و سوره توحید پنجاه مرتبه خوانده مى‏شود و پس از سلام تسبیحات آن حضرت را گفته، سپس بخواند:

سُبْحَانَ ذِی الْعِزِّ الشَّامِخِ الْمُنِیفِ سُبْحَانَ ذِی الْجَلالِ الْبَاذِخِ الْعَظِیمِ سُبْحَانَ ذِی الْمُلْکِ الْفَاخِرِ الْقَدِیمِ سُبْحَانَ مَنْ یَرَى أَثَرَ النَّمْلَةِ فِی الصَّفَا سُبْحَانَ مَنْ یَرَى وَقْعَ الطَّیْرِ فِی الْهَوَاءِ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ هَکَذَا وَ لا هَکَذَا غَیْرُهُ

-دو رکعت نماز: نیم ساعت پیش از رسیدن آفتاب به هنگام ظهر بخواند، در هر رکعت سوره «حمد» یک مرتبه‏ و هر یک از«توحید» و«آیة‌الکرسى» و «قدر» را ده مرتبه بخواند.

-دعا برای رفع شر ظالم: هر که از ستمگرى وحشت دارد، در این‏ روز بگوید: حَسْبِی حَسْبِی حَسْبِی مِنْ سُؤَالِی عِلْمُکَ بِحَالِی؛ تا خدا شرّ ستمکار را از او کفایت کند.

همچنین در این روز به روایت شیخ کلینى و شیخ طوسى، حضرت فاطمه(س) به امیرالمؤمنین(ع) تزویج شده است.

* دعاى حضرت صادق(ع) از روز اول تا عصر روز عرفه

از روز اول تا عصر روز عرفه در عقب نماز صبح و پیش از مغرب این دعا را که شیخ  طوسی از حضرت صادق(ع) روایت کرده‌اند، بخواند:

اَللّهُمَّ هذِهِ الاْیّامُ الَّتى فَضَّلْتَها عَلَى الاْیّامِ وَشَرَّفْتَها [وَ] قَدْ بَلَّغْتَنیها بِمَنِّکَ وَرَحْمَتِکَ فَاَنْزِلْ عَلَیْنا مِنْ بَرَکاتِکَ وَاَوْسِعْ عَلَیْنا فیها مِنْ نَعْمآئِکَ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الَ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَهْدِیَنا فیها لِسَبیلِ الْهُدى وَالْعَفافِ وَالْغِنى وَالْعَمَلِ فیها بِما تُحِبُّ وَتَرْضى

اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ یا مَوْضِعَ کُلِّ شَکْوى وَیا سامِعَ کُلِّ نَجْوى وَیا شاهِدَ کُلِّ مَلاَ وَیا عالِمَ کُلِّ خَفِیَّةٍ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الَ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَکْشِفَ عَنّا فیهَا الْبَلاَّءَ وَتَسْتَجیبَ لَنا فیهَا الدُّعآءَ وَتُقَوِّیَنا فیها وَتُعینَنا وَتُوَفِّقَنا فیها لِما تُحِبُّ رَبَّنا وَتَرْضى وَعَلى مَا افْتَرَضْتَ عَلَیْنا مِنْ طاعَتِکَ وَطاعَةِ رَسوُلِکَ وَاَهْلِ وِلایَتِکَ

اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَهَبَ لَنا فیهَا الرِّضا اِنَّکَ سَمیعُ الدُّعآءِ وَلا تَحْرِمْنا خَیْرَ ما تُنْزِلُ فیها مِنَ السَّمآءِ وَطَهِّرْنا مِنَ الذُّنوُبِ یا عَلاّمَ الْغُیوُبِ وَاَوْجِبْ لَنا فیها دارَ الْخُلوُدِ اَللّهمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَلا تَتْرُکْ لَنا فیها ذَنْباً اِلاّ غَفَرْتَهُ وَلا هَمّاً اِلاّ فَرَّجْتَهُ وَلا دَیْناً اِلاّ قَضَیْتَهُ وَلا غائِباً اِلاّ اَدَّیْتَهُ وَلا حاجَةً مِنْ حَوائِجِ الدُّنْیا وَالاّْخِرَةِ اِلاّ سَهَّلْتَه وَیَسَّرْتَه اِنَّکَ عَلى کُلِّشَىْءٍ قَدیرٌ

اَللّهُمَّ یا عالِمَ الْخَفِیّاتِ یا راحِمَ الْعَبَراتِ یا مُجیبَ الدَّعَواتِ یا رَبَّ الاْرَضینَ وَالسَّمواتِ یا مَنْ لا تَتَشابَهُ عَلَیْهِ الاْصْواتُ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنا فیها مِنْ عُتَقآئِکَ وَطُلَقآئِکَ مِنَ النّارِ وَالْفائِزینَ بِجَنَّتِکَ وَالنّاجینَ بِرَحْمَتِکَ یااَرْحَمَ الرّاحِمینَ وَصَلَّى اللّهُ عَلى سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ وَالِهِ اَجْمَعینَ

*هدیه پنج دعاى حق تعالى به حضرت عیسى(ع) در دهه اول

در هر روز از دهه اول ماه ذی‌الحجه پنج دعایى را که جبرئیل براى حضرت عیسى(ع) از جانب خداوند برای خواندن در ایام این دهه هدیه آورده، بخواند و آن پنج دعا این است:

1- اَشْهَدُ اَنْ لااِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَهُوَ عَلى کُلِّشَىْءٍ قَدیرٌ

2- اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ اَحَداً صَمَداً لَمْ یَتَّخِذْ صاحِبَةً وَلا وَلَداً

3- اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ اَحَداً صَمَداً لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَدٌ

4- اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ یُحْیى وَیُمیتُ وَهُوَ حَىُّ لا یَمُوتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَهُوَ عَلى کُلِّشَىْءٍ قَدیرٌ

5- حَسْبِىَ اللّهُ وَکَفى سَمِعَ اللّهُ لِمَنْ دَعا لَیْسَ وَرآءَ اللّهِ مُنْتَهى اَشْهَدُ لِلّهِ بِما دَعا وَاَنَّهُ بَرَّى ءٌ مِمَّنْ تَبَرَّءَ وَاَنَّ لِلّهِ الاْخِرَةَ وَالاْولى

*تَهْلیلات امام علی(ع) برای دهه اول ماه ذی‌الحجه

در هر روز این دهه این تَهْلیلات را که از امیرالمؤمنین(ع) با ثواب بسیار مطرح شده است بخواند، هر چند که اگر روزى ده مرتبه بخواند، بهتر است:

لا اِلهَ اِلا اللّهُ عَدَدَ الّلَیالى وَالدُّهُورِ لا اِلهَ اِلا اللّهُ عَدَدَ اَمْواجِ الْبُحُورِ لا اِلهَ اِلا اللّهُ و رَحْمَتُهُ خَیْرٌ مِما یَجْمَعُونَ لا اِلهَ اِلا اللّهُ عَدَدَ الشَّوْکِ وَالشَّجَرِ لا اِلهَ اِلا اللّهُ عَدَدَ الشَّعْرِ وَالْوَبَرِ لا اِلهَ اِلا اللّهُ عَدَدَ الْحَجَرِ وَالْمَدَرِ لا اِلهَ اِلا اللّهُ عَدَدَ لَمْحِ الْعُیُونِ لا اِلهَ اِلا اللّهُ فِى الّلَیْلِ اِذا عَسْعَسَ وَالصُّبْحِ اِذا تَنَفَّسَ لا اِلهَاِلا اللّهُ عَدَدَ الرِّیاحِ فِى الْبَرارى وَالصُّخُورِ لا اِلهَ اِلا اللّهُ مِنَ الْیَوْمِ اِلى یَوْمِ یُنْفَخُ فِى الصُّورِ

 *نماز دهه اول ماه ذی‌الحجه

در هر شب از دهه اول میان نماز مغرب و عشاء دو رکعت نماز بجا آورد، در هر رکعت پس از حمد سوره «توحید» و سپس این آیه را بخواند: «وَوَاعَدْنَا مُوسَى ثَلاَثِینَ لَیْلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً وَقَالَ مُوسَى لأَخِیهِ هَارُونَ اخْلُفْنِی فِی قَوْمِی وَأَصْلِحْ وَلاَ تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ» تا شریک ثواب حاجیان شود، بدون اینکه از ثواب آنان چیزی کاسته شود.