● چک پول های الکترونیک حریف مسافرتی ها!

با گسترش اینترنت و رونق تجارت الکترونیک و شبکه های رایانه ای چک های الکترونیک چک های مسافرتی را از میدان به در کردند. چک الکترونیکی یک ابزار نوین پرداخت به شمار می رود که دارای امنیت، سرعت و فرآیند بازدهی در قالب تمامی سیستم های تراکنش های الکترونیکی است. این نوع از چک ها قابلیت جایگزینی با چک های کاغذی در فرآیندهای تجاری را دارد. اولین بار چک الکترونیکی توسط خزانه داری ایالات متحده برای تسهیل پرداخت های کلان را در سطح اینترنت، به کار گرفته شد.

مفهوم چک الکترونیکی در قالب پروژه ای توسط شرکت سرویس های نوین مالی یا (Financial Services Technology Consortiurn) طراحی شده است. سازمان FSTC دارای 100 عضو است و تعدادی از بانک های بزرگ، کارپردازان فنی امور مالی، دانشگاه ها و لابراتوارهای تحقیقاتی را دربر می گیرد. کار فنی روی پروژه چک الکترونیکی در چند مرحله انجام شد. تولید ایده های جدید، انجام تحقیقات اولیه، ساخت و تثبیت نمونه های اولیه، تنظیم ویژگی های ضروری برای سیستم آزمایشی و در نهایت اجرای سیستم آزمایشی ازجمله این مراحل است.

یک چک الکترونیکی نسخه الکترونیکی یا به عبارتی نسخه نمایشی چک کاغذی است. چند ویژگی مهم و اولیه چک های الکترونیکی به شرح زیر هستند. آن ها حاوی همان اطلاعاتی هستند که در چک های کاغذی موجود است. چک های الکترونیک می توانند با همان ارزش و چهارچوب قانونی چک های کاغذی پایه ریزی شوند. این چک ها قابلیت پیوند به اطلاعات نامحدود و معاوضه سریع بین سایر بخش ها را دارند و در نهایت می توانند در هر تراکنش مشابه چک های کاغذی امروزی مورد استفاده قرار گیرند.

در جریان صدور چک الکترونیکی، تراکنش معمولا از جانب بانک های دریافت کننده (Payer s banks)آغاز می شود.

تراکنش با ارسال صورتحساب یا یک یادداشت بانکی به پرداخت کننده چک -که در سیستم حساب های قابل پرداخت مشتری طراحی شده است- آغاز می شود. وقتی زمان پرداخت صورتحساب فرا رسید، اطلاعات موجود در صورتحساب به وسیله سیستم حساب های قابل پرداخت بررسی می شود و سپس داده های صورتحساب -برای صادر شدن یک چک الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرد. چک الکترونیکی صادرشده شامل مجموعه اطلاعات یک چک، نظیر دریافت کننده چک، مبلغ، زمان پرداخت و اطلاعات حساب است. برای امضا کردن چک، طرف پرداخت کننده یک رمز را برای گشوده شدن کارت دفترچه چک خود وارد می کند.

این کارت یک جایگاه امن برای کلید امضای خصوصی پرداخت کننده است. یک امضای چک الکترونیکی ممکن است یک کپی از صورتحساب چک الکترونیکی را به شکل رمز نویسی شده، در پیوست داشته باشد، بنابراین یک هکر نمی تواند صورتحسابی دیگر را به صورت تقلبی ثبت و ارسال کند. قالب بندی صورتحساب ها ثابت نیست، اما می تواند از لحاظ طولی، شکل و داده های موجود در آن قابل تغییر باشد. بنابراین یک پرداخت کننده می تواند متن رسیده از دریافت کننده (Payee) را برگشت دهد. این امر دریافت کننده را قادر می کند تا اطلاعات موردنیاز جهت پرداخت صحیح را تکمیل کند.

چک الکترونیکی امضا شده به وسیله ایمیل یا تراکنش تحت وب، برای طرف دریافت کننده ارسال می شود. دریافت کننده صحت امضای پرداخت کننده را روی چک الکترونیکی و صورتحساب بررسی، اطلاعات صورتحساب را استخراج و برای حساب های قابل وصول ارسال می کند. پس از آن دریافت کننده رمز خود را به منظور گشودن دفترچه چک الکترونیکی وارد می کند.

چک های پشت نویسی شده جهت تسویه و قرارگیری در حساب به بانک های دریافت کننده ارسال می شوند. فرآیند تسویه می تواند به وسیله سیستم های نمایش چک الکترونیکی (ECP System) موجود یا دیگر سیستم های تسویه و پرداخت انجام شود. هر دو بانک دریافت کننده و پرداخت کننده، امضاهای چک الکترونیکی و پشت نویسی های به کار رفته در دو لایه از سیستم صادرکننده چک (تایید کلیدهای امضا و حساب بانک پرداخت کننده اصلی (را بررسی می کنند.

بانک پرداخت کننده تحقیق می کند که این چک الکترونیکی تکراری نباشد، حساب و هویت پرداخت کننده جاری صحیح باشد و در نهایت یک پیام برای پرداخت کننده ارسال می شود که در آن شرح کاملی از روند تراکنش درج شده است.

از آنچه بیان شد، می توان به قابلیت های چک الکترونیکی در مقایسه با چک های کاغذی معمولی پی برد. این چک ها در مقایسه با کارت های اعتباری نیز مزایای قابل توجهی دارند. کارت ها به وسیله اشخاص حقیقی و در کسب و کارهای کوچک تری به کار می روند تا پرداخت ها را در فروشگاه ها یا دیگر اماکن نزدیک به مشتریان مقدور سازند. سیستم امنیتی که در اینترنت برای کارت های اعتباری به کار می رود، می تواند به طور آفلاین نیز استفاده شود. چک های الکترونیکی می توانند امنیت پرداخت ها را نه تنها در جریان پرداخت های جزیی محلی بلکه در سراسر اینترنت برقرار کنند.

برخلاف کارت، چک الکترونیکی می تواند برای اشخاص حقوقی و به منظور وصول پرداخت های تجاری نیز به کار گرفته شود. در واقع می توان به جای چک های معمولی در امور تجاری از آن استفاده کرد. به دلیل وجود خطرات امنیتی حاصل از کاربرد کارت ها، برخی صادرکنندگان آن ها یک محدودیت روزانه در خصوص مبلغی که می تواند از طریق یک کارت شارژ کرد تعیین کرده اند. چک الکترونیکی در اختیار مشتری است نه بانک، بنابراین نمی توان در مورد مبلغ آن هیچ محدودیتی اعمال کرد.