تبیان، دستیار زندگی

رقابت پدران و مادران در رفیق بازی، بچه‌ها را در حصار بی‌مهری گرفتار می‌كند

زمان زیادی از دورانی كه رفیق‌بازی یك دیوار بزرگ برای مردان به حساب می‌آمد نمی‌گذرد.
پسران وقتی به خواستگاری می‌رفتند اگر رفیق‌باز نبودند امتیاز بالایی داشتند چرا كه تجربه نشان داده بود رفیق بازی مردان بلای خانمانسوز زندگی‌هاست.
البته این سنت هنوز پابرجاست چرا كه همه ناهنجاری‌ها، اعتیادها و سست‌شدن‌ پایه​های زندگی از همین پاتوق‌های دوستانه كلید می‌خورد اما تنها تفاوتی كه در جامعه امروزی به وجود آمده یك بلای خزنده دیگر است.
رفیق بازی زنان رشد بسیاری دارد البته باز به پای مردان نمی‌رسد و آسیب‌دیدگان اصلی بچه‌های اینگونه خانواده‌ها هستند كه مهر و محبت پدرانه و مادرانه را لمس نمی‌كنند.
در راهروی دادگاه خانواده حرف مردانه خود را می‌خواست به كرسی بنشاند. گویا تصمیم گرفته بود یكبار هم كه شده قاطعیت خود را به رخ بكشد. باصدایی آرام اما محكم توضیح می‌داد: ماه‌های نخست ازدواج همه چیز خوب بود و زندگی خوبی داشتیم. اما دوستیابی‌ها و رفت‌وآمدهای غیرعادی زنم با دوستانش زندگی ما را به مرز نابودی كشاند.
مرد ناراحت گفت: همسرم دیگر اهمیتی به زندگی مشتركمان نمی‌دهد و برای من به عنوان مرد خانه ارزش قائل نیست. گوشی موبایل و پیامك‌هایش بیشتر از من كه مرد خانه و همسرش هستم، اهمیت دارد.
این مرد برای صدور حكم طلاق پافشاری می‌كرد تا به همسرش نشان دهد رفیق‌بازی چه عاقبتی برایش به ارمغان خواهد آورد.
متأسفانه رفیق‌بازی معضل بزرگی است كه دامنگیر زندگی زنان و مردان بسیاری شده است. به عبارت دیگر رفیق بازی مشكلی است كه مختص آقایان نیست و در جامعه كنونی زنان را هم درگیر خود كرده است.
امروزه با پیشرفت تكنولوژی، اوقات فراغت زنان بخصوص زنان خانه‌دار افزایش یافته است و آنان برای گذران اوقات فراغت راه‌های مختلفی را انتخاب می‌كنند.
گروهی با ورزش در باشگاه‌ها، گروهی با شركت در دوره‌های دوستانه و معاشرت با دوستان قدیمی و جدید، اوقات فراغت خود را سپری می‌كنند. دسته‌ای از زنان هم در محیط خانه بیشتر وقت خود را با تلفن و یا رد و بدل پیامك با دوستان می‌گذرانند. تا این قسمت از موضوع ایرادی به چشم نمی‌خورد اما مشكل اساسی زمانی شروع می‌شود كه رفیق بازی حتی برخی از زنان پایبند را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
درواقع موضوعی كه در این بحث حائزاهمیت است تأثیر الگوهای رفتاری دوستان بر زندگی دختران و زنان جوان است. گاهی شیوه زندگی بعضی از زنان رفیق باز با الگوگیری از دوستان چنان تغییر می‌كند كه همسرانشان را از ادامه زندگی با آنان بازمی‌دارد.
دكتر امان‌الله قرایی مقدم، جامعه‌شناس، در این مورد می‌گوید: «طبق بررسی‌هایی كه یك روانشناس به نام تالكو تارسون روی 322 زن جوان به عمل آورده، تأثیر گروه همسالان روی رفتار این زنان بسیار بیشتر از تأثیر رفتار و راهنمایی‌های والدین است، زیرا آنها احساس می‌كنند آنچه گروه همسالان و معاشران می‌گویند از روی زور و دستوردهی نیست. بنابراین این افكار مخرب باعث فروریختگی فرهنگی و ایجاد شك در باورهای زنان می‌شود كه نتیجه آن بر هم خوردن نظام خانواده، از قبیل عدم توجه و سرپرستی كامل فرزندان و گذراندن وقت به بطالت است.
زنانی كه در گرداب رفیق‌بازی گرفتار می‌شوند، كم كم تضعیف روابط عاطفی با شوهر و فرزندان را تجربه خواهند كرد. به بیان بهتر گذراندن اوقات فراغت زنان در جوامع توسعه یافته و پیشرفته نه تنها منجر به تغییر نگرش آنها می‌شود بلكه با سست شدن پیوندهای خانوادگی، طلاق و نابسامانی را در خانواده ایجاد خواهد كرد. چه بسا همین طلاق عاطفی در طولانی‌مدت منجر به طلاق قطعی نیز می‌شود.
برخی از مردان تصور می‌كنند زنانی كه اغلب اوقاتشان را با گروه همسالان سپری می‌كنند برایشان ارزش قائل نیستند. بنابراین هر دو، زن و شوهر نسبت به هم بی‌تفاوت می‌شوند و فرزندان آنان از این موقعیت سوءاستفاده می‌كنند. هنگامی كه قدرت و اقتدار پدر در خانواده فرو ریخت، بسترهای بزهكاری در فرزندان ریشه می‌دواند.»
ژیلا دختر جوان، خوش‌پوش و زیبایی بود كه در مركز مشاوره پلیس نظرم را به خود جلب كرد. وی در حالی كه اشك می‌ریخت از پدر و مادرش می‌گفت. «پدرم و مادرم عاشق پول و دوستانشان هستند. مادرم بیشتر وقت خود را بیرون از خانه و با دوستانش می‌گذراند. وقتی هم كه در خانه است با دوستانش تلفنی صحبت می‌كرد یا در حال
رد و بدل كردن پیامك بود. نمی‌دانم چند وقت از آخرین باری كه با هم صمیمانه صحبت كردیم می‌گذرد یا آخرین باری كه دستپخت مادرم را خوردم كی بود. همین دوری‌ها و سرد بودن روابط عاطفی باعث شد كه خیلی زودتر از آن چیزی كه فكرش را بكنید فریب چرب زبانی‌های كیوان را خوردم. من تحت تأثیر حرف‌های محبت‌آمیز كیوان اغفال شده و مورد سوءاستفاده وی قرار گرفتم. ای كاش مادرم با من هم دوست و رفیق بود. ای كاش كمی هم برای من وقت می‌گذاشت و به خواسته‌ها و نیازهای روحی و عاطفی من توجه می‌كرد كه اگر این طور بود شاید امروز من در مقابل آینده‌ای تباه شده قرار نمی‌گرفتم.»
با بالا رفتن زمان رفیق بازی زنان در خانه و محیط زندگی، مردان معمولاً برای جبران وضعیت نابسامان همسرشان یا برای خود سرگرمی جدیدی دست و پا می‌كنند یا ترك زندگی می‌كنند كه نتیجه آن كودكان خیابانی، دختران فراری، اعتیاد و بزهكاری است. به همین دلیل روانشناسان به این نتیجه رسیده‌اند كه خانواده‌ها باید وقت بیشتری را در كنار یكدیگر سپری كنند. شركت در ورزش‌های گروهی، مسافرت با اعضای خانواده یا حتی پیك‌نیك كم خرج پیوند عاطفی را افزایش می‌دهد.
دكتر قرایی مقدم در مورد نقش شوهر می‌گوید: نظارت دقیق شوهر نسبت به اموری كه در خانواده می‌گذرد، حفظ قدرت، اقتدار پدر و ایجاد حس تعلق در خانواده و بالا رفتن اعتقادات و باورهای دینی در زمینه كاهش آسیب‌های اجتماعی ناشی از رفیق بازی زنان بسیار مؤثر است زیرا بسیاری از این الگوگیری‌های نادرست ریشه در بی‌اعتقادی دارد و با ضعیف شدن اعتقادات، خودكنترلی در زن هم تضعیف می‌شود.
با همه آنچه گفته شد نكته امیدواركننده این است كه خوشبختانه آمار رفیق بازی در زنان بسیار كمتر از رفیق بازی در مردان است. مردانی كه به عنوان ستون و محور خانواده، مسئولیت بزرگی بر عهده دارند گاهی به راحتی با صرف نظر كردن از مسئولیت‌های خود به دنبال خوشگذرانی با دوستان خود می‌روند.

مریم زن 28 ساله‌ای بود كه با مراجعه به دادگاه خانواده درخواست طلاق خود را به قاضی شعبه ارائه داد.
این زن دلیل تصمیم خود را رفیق بازی شوهرش بیان می‌كرد. وی بسیار قاطع بود و قصد داشت حتماً تصمیم خود را عملی كند. زن جوان می‌گفت:‌ حدود یك سال است كه با هم ازدواج كرده‌ایم و خوشبختانه مشكل مالی و... هم نداریم اما او به من اهمیتی نمی‌دهد و بیشتر اوقات فراغتش را با دوستانش می‌گذراند. هر وقت هم به او شكایت می‌كنم می‌گوید من نمی‌توانم تو را همراه خودم ببرم زیرا بیشتر دوستانم مجرد هستند. وی در حالی كه بشدت ناراحت و عصبانی بود گفت: نمی‌خواهم تا آخر عمر تنها بمانم و شوهرم هر وقت خواست با دوستانش به تفریح و خوشگذرانی بپردازد.
شوهر مریم در پاسخ به قاضی دادگاه توضیح داد: من گاهی اوقات با دوستانم به تفریح می‌روم، ناراحتی همسرم غیرمنطقی است و وی باید به این شرایط عادت كند. اگر نمی‌تواند من او را طلاق می‌دهم زیرا نمی‌توانم خانه‌نشین باشم.
متأسفانه رفیق‌بازی بلایی است كه سست شدن روابط خانوادگی را به ارمغان می‌آورد. مردی كه به خانه و خانواده پایبند نباشد بیشتر وقتش را در كنار دوستان و همسالان سپری می‌كند.
كمرنگ شدن ارزش‌ها و معیارهای درونی خانواده، پایبندی به سخن و آداب و رسوم از جمله دلایل بروز پدیده رفیق‌بازی است. از طرف دیگر عدم مسئولیت‌پذیری در افراد بر عمق مسئله دامن می‌زند. مردی كه در دوران تجرد و جوانی بدون مسئولیت، بیشتر وقت خود را در كنار دوستان و همسالان می‌گذراند به سختی در دوران تأهل این خصلت را از خود دور می‌كند.
در جامعه كنونی فرزندانی كه در روستاها و شهرهای كوچك بزرگ می‌شوند زودتر وارد بازار كار و وظیفه‌مداری می‌شوند در حالی كه در اغلب خانواده‌هایی كه در شهرهای بزرگ زندگی می‌كنند، فرزندان در راحتی و با مسئولیت‌پذیری كمتری پرورش می‌یابند.
دكتر مریم یوسفی، جامعه‌شناس، در این خصوص می‌گوید: موضوع مهمی كه باعث می‌شود مردان ترجیح دهند زمان فراغت خود را در خارج از خانه بگذرانند عدم همدلی همسران است. یك مرد كه خسته از كار روزانه وارد خانه می‌شود با دنیایی از سرزنش و غرغرهای همسرش روبه‌رو می‌شود. وی ممكن است در روزهای نخست كوتاه بیاید و سعی كند با همدلی مشكلات را حل كند اما پس از مدتی با افزایش گلایه‌های همسر سعی می‌كند برای نجات خود و آسیب كمتر افراد خانواده كمتر در خانه حضور داشته باشد. آنها برای فرار از مشكلات خانه به دوستانشان پناه می‌برند و متأسفانه اغلب این دوستی‌ها در صورت افراطی شدن ضربه مهلكی به زندگی آنها وارد می‌كند.
زنان ایرانی باید بدانند كه مردان به همسر احتیاج دارند نه به مادر!
زنی 47 ساله می‌گوید: «شوهرم مردی زحمتكش بود اما همیشه از رفیق‌بازی‌هایش می‌ترسیدم تا اینكه در فضای بیرون از خانه نه تنها معتاد شد و با زن مطلقه‌ای دوستی كرد و با عقد وی من و بچه‌هایش را رها كرد.»
این یكی از پرونده‌های تلخ رفیق‌بازی است و در برابر آن باید سرنوشت مردی را شنید كه از دست دوست‌بازی‌های همسرش به تنگ آمده است.
وی نیز می‌گوید: «من مخالف رفیق‌بازی همسرم نیستم اگر در خانه بماند افسرده می‌شود اما اعتقاد دارم افراط نباید باشد. همسرم از وقتی SMSبازی می‌كند حتی غذاهایش را شور یا بی‌نمك می‌كند، در مهمانی به جای اینكه جمع را همراهی كند گوشه‌ای می‌نشیند و پیامك‌بازی می‌كند، مرتب مهمانی می‌دهد و به مهمانی می‌رود و جالب اینكه وقتی با هم به گردش یا مسافرت می‌رویم دیگر مثل گذشته ابراز شادی نمی‌كند و بیشتر با دوستانش تلفنی حرف می‌زند و بچه‌هایم را هم در نظر نمی‌گیرد. دوستانش همه زندگی وی شده‌اند و من نگران هستم، براستی باید چه كرد؟!»
دكتر فربد فدایی روانپزشك بر این باور است ناپختگی زن و شوهر یكی از مهمترین دلایل توجه بیش از حد زن یا شوهر به دوستان خود و بی‌توجهی نسبت به همسر می‌باشد.
وی می‌گوید: برای تشكیل خانواده زن یا مرد باید به درجه‌ای از پختگی فكری و عاطفی رسیده باشند كه بدانند از این به بعد خانواده‌ای كه تشكیل داده‌اند بر خانواده پدری و مادری و دوستان قبل از ازدواج تقدم دارد. مرد یا زنی كه پس از ازدواج هم بخواهد همان روابط گذشته را با پدر و مادر خود و یا با دوستان قبلی خود حفظ كند به این معنی است كه هنوز در عوالم گذشته سیر می‌كند و نتوانسته است با این حقیقت روبه‌رو شود كه اكنون منظومه خانوادگی او متفاوت است. از سوی دیگر گاهی از اوقات هم دیده می‌شود كه همسر نمی‌تواند نیازهای عاطفی، فكری و اجتماعی طرف مقابل خود را برآورده كند، بنابراین فقط یك نقش حاشیه‌ای بر عهده می‌گیرد و طرف مقابل او بالاجبار زندگی مستقل از چارچوب خانواده را برای رفع نیازهای فكری، عاطفی و اجتماعی خود ادامه می‌دهد.
بنابراین مهمترین علت تداوم دوستی‌های گذشته زن و شوهر پس از ازدواج و مقدم دانستن آنها بر رابطه با همسر، ناپختگی همسران می‌باشد و راه‌حل آن عبارت است از اینكه طرفین بكوشند به نیازهای دیگری پی ببرند و آنها را برآورده سازند.
برای نمونه مردی كه علاقه‌مند است به گردش و سفر برود اما زنی دارد كه مطلقاً علاقه‌ای به سفر ندارد ممكن است با دوستان خود به سفر برود، اینجاست كه زن باید اجتماعی‌تر شود و خود را با خواسته‌های همسرش منطبق كند.
یا مردی كه مطلقاً به فكر مطالعه و گفت‌وگو در مورد مسائل روز و اجتماعی نیست و در خانه فقط ساكت در گوشه‌ای می‌نشیند و صحبتی نمی‌كند، ممكن است همسر او برای ایجاد ارتباط اجتماعی و گفت‌وگو به دوستان خود پناه ببرد. در اینجا هم لازم است آقا به نیاز همسرش به ارتباط كلامی توجه كند. یكی دیگر از دلایل رفیق‌بازی عبارت است از اینكه دیدگاه‌های مشترك و سرگرمی‌های یكسان بین زن و شوهر وجود ندارد كه باز در اینجا ضروری است طرفین بكوشند با شناختن نیازهای یكدیگر در رفع آنها مشاركت كنند