چو مرد رهرو اندر راه حق ثابت قدم گردد

وجود غیر حق در چشم توحیدش عدم گردد

کمر بندد قلم کردار سر در پیش و لب برهم

به هر حرفی که پیش آید به تارک چون قلم گردد

ز چوگان ملامت نادر آن کس روی برتابد

که در راه خدا چون گوی سرتاسر قدم گردد

سم یکران سلطان را درین میدان کسی بیند

که پیشانی کند چون میخ و همچون نعل خم گردد

تو خواهی نیک و خواهی بدکن امروز ای پسر کاینجا

عمل گر بد بود ور نیک بر عامل رقم گردد

مبین کز ظلم جباری، کم‌آزاری ستم بیند

ستمگر نیز روزی کشتهٔ تیغ ستم گردد

درین گرداب بی‌پایان منه بار شکم بر دل

که کشتی روز طوفان غرقه از بار شکم گردد

به سعی ای آهنین دل مدتی باری بکش کهن

به سعی آیینهٔ گیتی‌نما و جام جم گردد

تکاپوی حرم تا کی، خیال از طبع بیرون کن

که محرم گر شوی، ذاتت حقایق را حرم گردد

کبایر سهمگین سنگیست در ره مانده مردم را

چنین سنگی مگر دایر به سیلاب ندم گردد

غمی خور کان به شادیهای بی‌اندازه انجامد

چو بیعقلان مرو دنبال آن شادی که غم گردد

خداوندان فتح ملک و کسر دشمنان را گوی

برایشان چون بگشت احوال، بر ما نیز هم گردد

دلت را دیده‌ها بردوز تاعین‌الیقین گردد

تنت را زخمها برگیر تا کنزالحکم گردد

درونت حرص نگذارد که زر بر دوستان پاشی

شکم خالی چو نرگس باش تا دستت درم گردد

خداوندا گر افزایی بدین حکمت که بخشیدی

مرا افزون شود بی‌آنکه از ملک تو کم گردد

فتاد اندر تن خاکی، ز ابر بخششت قطره

مدد فرما به فضل خویش تا این قطره یم گردد

امید رحمتست آری خصوص آن را که در خاطر

ثنای سید مرسل نبی محترم گردد

محمد کز ثنای فضل او بر خاک هر خاطر

که بارد قطره‌ای در حال دریای نعم گردد

چو دولت بایدم تحمید ذات مصطفی گویم

که در دریوزه صوفی گرد اصحاب کرم گردد

زبان را درکش ای سعدی ز شرح علم او گفتن

تو در علمش چه دانی باش تا فردا علم گردد

اگر تو حکمت آموزی به دیوان محمد رو

که بوجهل آن بود کو خود به دانش بوالحکم گردد

ز قعر جاودانی رست و صاحب مال دنیا شد

هر آن درویش صاحبدل کزین در محتشم گردد

ماه فروماند از جمال محمد

سرو نباشد به اعتدال محمد

قدر فلک را کمال و منزلتی نیست

در نظر قدر با کمال محمد

وعدهٔ دیدار هر کسی به قیامت

لیلهٔ اسری شب وصال محمد

آدم و نوح و خلیل و موسی و عیسی

آمده مجموع در ظلال محمد

عرصهٔ گیتی مجال همت او نیست

روز قیامت نگر مجال محمد

وآنهمه پیرایه بسته جنت فردوس

بو که قبولش کند بلال محمد

همچو زمین خواهد آسمان که بیفتد

تا بدهد بوسه بر نعال محمد

شمس و قمر در زمین حشر نتباد

نور نتابد مگر جمال محمد

شاید اگر آفتاب و ماه نتابند

پیش دو ابروی چون هلال محمد

چشم مرا تا به خواب دید جمالش

خواب نمی‌گیرد از خیال محمد

سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی

عشق محمد بس است و آل محمد

نقل کن از وبال کفر بدین

مصطفی را دلیل مطلق بین

خاتم انبیاء، رسول هدی

صاحب جبرئیل، امین خدا

قصد و مقصود و آخر و اول

اولین خلق و آخرین مرسل

پادشاه دیار جود و وجود

مقصد علم و عالم مقصود

حافظ صفحهٔ معانی دل

چشمهٔ آب زندگانی دل

صوفی خانقاه الرحمان

عالم علم «علم القرآن»

آنکه پوشیده خلعت «لولاک»

وز بلندیش پست شد افلاک

خواجهٔ بارگاه کونین اوست

سالک راه قاب قوسین اوست

تیر دینش چو بر نشانه زدند

پنج نوبت به هفت خانه زدند

شرعش از علم گسترید فنون

در نواحی چرخ بوقلمون

چاکرش آفتاب و بنده سهیل

روی او «والضحی» و مو «واللیل»

ای ذروه لامکان مکانت

معراج ملایک آستانت

سلطانی و عرش تکیه‌گاهت

خورشیدی و ابر سایه‌بانت

طاقی است فلک ز بارگاهت

مرغی است ملک ز آشیانت

کوثر عرقی است از جبینت

طوبی ورقی ز بوستانت

فرزند نخست فطرتی تو

طفلی است طفیل آسمانت

هر چند که پرورید تقدیر

در آخر دامن الزمانت

آن قرطه مه که چارده شب

خور دوخت شکافته بنانت

تو خانه شرع را چراغی

عالم همه روشن از زبانت

تو گنج دو عالمی از آن رو

کردند به خاک در نهانت

از توست صلات در حق ما

و ز ما صلوات بر روانت

بابای شفیق هر دو عالم

فرزند خلف ترین آدم

او خاتم انبیاست زان سنگ

بر سینه ببست همچو خاتم

ای پیرو  تو کلیم عمران

وی پیشروت مسیح مریم

در ذیل محمدی زد این دست

در دولت احمدی زد آن دم

زان شد دم او چنین مبارک

زان شد کف آن چنان مکرم

از عیسی مریمی موخر

بر عالم و آدمی مقدم

سلطان دو عالمی و هستت

ملک ازل و ابد مسلم

باغی است فضای کبریایت

بیرون ز ریاض سبز طارم

از هر ورقش چو طاق خضرا

آویخته صد هزار شبنم

عقلی تو بلی ولی مصور

روحی تو بلی ولی مجسم

تو بحری و هر دو کون خاشاک

خاشاک و درون بحر حاشاک

زد معجزه‌ات شب ولادت

بر طاق سرای کسروی چاک

رفت آتش کفر پارس بر باد

شد آب سیاه ساوه در خاک

در دیده همتت نیاید

دریای جهان به نیم خاشاک

تو بحر حقیقی و از آنرو

داری لب خشک و چشم نمناک

با سیر براق تو چو صخره

سنگی شده پای برق چالاک

از طبع تو زاده است دریا

وز نسبت توست گوهرش پاک

این دلق هزار میخ نه تو

پوشیده به خانقاهت افلاک

مردود تو شد نبیره رز

زین است سرشک دیده تاک

ای سدره ستون بارگاهت

کونین غبار خاک راهت

کردی نه و هفت و چار را ترک

آن روز که فقر شد هلاکت

نه چرخ هزار دانه گردان

در حلقه ذکر خانقاهت

مهر و فلک است از برایت

ملک و ملک است در پناهت

در چشم محققان خیالیست

نقش دو جهان ز کارگاهت

از منزلت سپهر نازل

و ز مسکنت است اوج جاهت

ترکان سفید روی بلغار

هندوی دو نرگس سیاهت

ذی اجنحه لشکر جنایت

قلب فقرا بود سپاهت

ما مجرم و عاصییم و داریم

امید یه لطف عذر خواهت

با آنکه هزار کوه کاه است

با صر صر قهر کوه کاهت

چیزی تو شنیده‌ای و دیده

نا دیده کسی و نا شنیده

تا حشر کسی که مثل او نیست

مثل تو کسی نیافریده

در عین سفیدی و سیاهی

ذات تو خرد چو نور دیده

قهر تو حجاب عنکبوتی

بر دیده دشمنان تنیده

گیتی که نیافت سایه‌ات را

در سایه توست پروریده

روزی که شرار شرک اشراک

هر دم ز سر سنان جهیده

ز آنجا که ز کیش مارمیتت

مرغان چهار پر، پریده

هر دم مدد سپاه نصرت

از ینصرک امدات رسیده

آن از کرم تو دیده حیه

کانگشت ز حیرتت گزیده

با آنکه تو راست سد ره منزل

با قدر تو منزلی است نازل

عالم همه حق توست و هر چیز

کان حق تو نیست هست باطل

آنجا که براق عزم رانده

افتاده خر مسیح در گل

دین تو به قوت نبوت

ذات تو به معجز دلایل

بر کنده ز جای کفر خیبر

افکنده به چاه سحر بابل

آن بحر حقیقی که آن را

نه غور پدید شد نه ساحل

در ملک تو صد چو مصر جامع

در کوی تو صد چو نیل سایل

در ملک قلوب مشرکان رمح

از کد یمین توست عامل

ماهی است رخت که نیستش نقص

سروی است قدت که نیستش ظل

ای خوانده حبیب خود خدایت

ملک و ملک و فلک برایت

اول علمی کز آفرینش

افراشت نبود جز ولایت

ای هفت فلک به رسم در خواست

حلقه شده بر در سرایت

تو دیده فطرتی از آن شد

در پرده عنکبوت جایت

تو نافه مشکی آفریده

بی آهوی و بی خطا خدایت

آراسته سد ره از وجودت

برخاسته صخره از هوایت

شد قرص جوت خورش اگر چه

قرص مه و خورشید شده برایت

ما را چه مجال نطق باشد

جایی که خدا کند ثنایت

با آنکه عطاردست محروم

از خط بنان بحر زایت

یک خوشه فلک به توشه دادش

و آن نیز ز خرمن عطایت

سکان سراد قات عزت

محتاج شفاعت و دعایت

ادریس که بر سما رسیده

از رهگذر شما رسیده

در شارع معجزات عیسی

جان داده و در تو نارسیده

از ناف زمین نسیم مشکت

برخاسته تا خطا رسیده

مرغی که نرفت از آشیانت

پیداست که تا کجا رسیده

از تذکره رسالت توست

یک رقعه به انبیا رسیده

و ز مملکت ولایت توست

یک بقعه به اولیا رسیده

بر خلق شده حطام دنیا

مقسوم و به تو بلا رسیده

در منزل قرب تو ملایک

از شاهره دعا رسیده

جسته ملکت مقام ادنی

از سدره گذشته تا رسیده

رضوان جنان سرای دارت

جبریل امین امیر بارت

کرده سر آسمان متوج

یمن قدم بزرگوارت

ای پنج ستون خانه شرع

قایم به وجود چار یارت

اول به وجود ثانی اثنین

صدیق که بود یار غارت

ثانی عمر است آنکه زد خشت

و افراخت بنای استوارت

عثمان که از حیای ابرش

شد تازه و سبز کشتزارت

باقی است علی ولی عهدت

او بود وصی حق گزارت

داری دو گهر که گوش عرش است

آراسته زان دو گوشوارت

این گل عرقی است از تو مانده

بر روی زمین به یادگارت

عمری بزدیم دست و پایی

در بحر هوای آشنایی

چون بر درش آمدیم امروز

داریم امید مرحبایی

ای گل چه شود که از تو یابد

این بلبل بینوا نوایی

در سفره رحمت تو گردد

خرم به نواله گدایی

از کوی نجات نا امیدی

از راه فتاده مبتلایی

بیمار و هوا رسیدگانیم

بخش از شفتین مان شفایی

درمانده شدیم و هیچ کس نیست

غیر از تو رجا و ملتجایی

آورده‌ام این ثنا و دارم

در خواه ز حضرتت دعایی

ما بر سفریم و بهر زادی

خواهیم ز درگهت عطایی

ثنائی گو بر ارباب بینش

سزای صدر وبدر آفرینش

محمد آنکه نور جسم و جانست

گزین و مهتر پیغامبرانست

حبیب خالق بیچون اکبر

درون جزو و کل او شاه و سرور

ز نورش ذرّهٔ خورشید و ماهست

همه ذرّات را پشت و پناهست

فلک یک خرقه پوش خانقاهش

بسر گردان شده در خاک راهش

تمامت انبیا را پیشوا اوست

حقیقت عاشقان را رهنما اوست

ز نور اوست اصل عرش و کرسی

چه کرّوبی چه روحانی چه قدسی

طُفیل اوست دنیا و آخرت هم

جهان از نور ذات اوست خرّم

شده در نور پاکش عقل و جان گم

ز عکس ذات او هر دو جهان گُم

حقیقت خاتم پیغمبرانست

ز نورش ذرّهٔ کون و مکانست

ز بود آفرینش اوست مقصود

ز لا در عین اِلّا اوست موجود

ز عکس ذات او دان آفرینش

حقیقت اوست نور عین بینش

هزار آدم طفیل اوست آنجا

بمانده سوی خیل اوست آنجا

طفیل خندهٔ او آفتابست

حقیقت ذّرهٔ او ماهتابست

مه از شرم رُخش هر مه گذارد

چو در راهش گذارد سر فرازد

ندیده چشم عالم همچو او باز

ازان آمد یقین شاه سرافراز

زهی مثل ترا نادیده عالم

نداده کس نشان از عهد آدم

چو تو شاهی بگرد کرّهٔ خاک

که آمد سایه بانت هفت افلاک

طفیل خاک پای تست دنیا

حقیقت را نه جای تست دنیا

توئی صاحب قران عین هستی

که بت با بتکده در هم شکستی

ازین سان دعوت کل کردهٔ تو

غم امت دمادم خوردهٔ تو

تمام انبیا این عز ندیدند

ز تو گفتند کل وز تو شنیدند

تو اصل جوهری در اصل فطرت

ترا دادست ایزد جاه و حرمت

ز ذات خویش دیده لامکانت

در آنجا بود کل عین العیانت

زدی دم از عیان لامکانی

یکی دیدی که گفتی مَن رَآنی

حقیقت واصل دو جهان تو باشی

همه جانند و جان جان تو باشی

خرد در راه تو طفلی بشیرست

ز حکم شرع تو زار و اسیرست

که دارد زهره تا گوید سخن باز

ز سرّ شرعت ای شاه سرافراز

در کلّی گشادستی به تحقیق

درین ره داد دادستی بتحقیق

زهی مهتر که شاه انبیائی

پناه اولیا و اصفیائی

چو جبریل آمد ای جان چاکر تو

شرف دارد ز نور گوهر تو

طریق مصطفی گیر و دگر نه

حقیقت را بجز او راهبر نه

حقیقت جان پاکش راه بین دان

دل پُر نور او بحر یقین دان

نباشد سایه را خورشید هرگز

ولی خورشید او دارد چنین عز

چو یک بین شد شب معراج در ذات

ازان بر سر نهادش تاج از ذات

دمادم کشف اسرارش عیان بود

برون از کَون جایش لامکان بود

بمعجز کرد ماه آسمان شق

نمود از ذاتِ بیچون سرّ مطلق

گهی در دست بد سنگش سخن گو

گهی زنهار از وی خواست آهو

گهی از سنگ نخلی کرد پیدا

که آن در حال بار آورد خرما

بوصف اندر نیاید معجزاتش

به شرح اندر نیاید وصف ذاتش

حقیقت گشت موسی امّت او

چو در توریت دیدش قربت او

اگر نه او بدی عالم نبودی

ملایک نامدی آدم نبودی

زمین و آسمان معدوم بودی

ز رحمت دوجهان محروم بودی

چو نور پاک اوست از پرتو ذات

نظر افکند سوی جمله ذرّات

ز نورش گشت پیدا کرسی و عرش

یقین هم لوح و جنّت نیز وهم فرش

طلب می‌کرد ذات خویش آن نور

چو شد مطلوب شد درجمله مشهور

زهی صاحب قِران دَورِ گردون

توئی نور دو عالم بی چه و چون

یقین دانم که مغز کایناتی

عیان اندر صفات نور ذاتی

جمالت پرتوی در عالم انداخت

خروشی در نهاد آدم انداخت

کسی کو با تو اینجا آشنا شد

در آخر بی شکی مرد خدا شد

توئی واصل زوصل جاودانی

ترا زیبد یقین صاحب قرانی

شب معراج دیدی حق عیان تو

رسیدی در خداوند جهان تو