تبیان، دستیار زندگی

آیت‌الله مجتبی تهرانی از اساتید برجسته اخلاق با اشاره به حدیثی از امام صادق(ع) گفت: محکم‏ترین دستگیره ایمان این است که انسان دوستی‏ و دشمنی‏اش با دیگران بر محور خدا باشد نه هوای نفس!

  با توجه به نزدیک شدن به سالروز شهادت پیشوای فقه جعفری حضرت امام جعفر صادق(ع) هر روز یک حدیث از این امام همام با شرح آن توسط آیت‌الله مجتبی تهرانی از اساتید برجسته اخلاق منتشر می‌شود.

روی عن الصادق علیه‏السلام قال:

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ لِاَصْحَابِهِ اَیُّ عُرَى الْإِیمَانِ اَوْثَقُ فَقَالُوا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ اَعْلَمُ وَ قَالَ بَعْضُهُمُ الصَّلَاةُ وَ قَالَ بَعْضُهُمُ الزَّکَاةُ ... فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّی الله علیه و آله و سلّم لِکُلِّ مَا قُلْتُمْ فَضْلٌ وَ لَیْسَ بِهِ وَ لَکِنْ اَوْثَقُ عُرَى الْإِیمَانِ الْحُبُّ فِی اللَّهِ وَ الْبُغْضُ فِی اللَّهِ وَ تَوَالِی اَوْلِیَاءِ اللَّهِ وَ التَّبَرِّی مِنْ اَعْدَاءِ اللّهِ. (بحارالانوار ج66 ص242 – کافی ج2 ص125- وسائل ج16 ص177 شماره 21284)

از امام صادق صلوات‏الله ‏علیه منقول است که حضرت در روایتی فرمودند:

پیغمبر اکرم به اصحابشان فرمودند:

«اَیُّ عُرَى الْإِیمَانِ اَوْثَقُ»، در میان دستگیره‏های ایمان کدامیک محکم‏تر است؟ معلوم می‏شود انسان می‏تواند با تمسّک جستن به ایمان، خودش را نجات و از هلاکت نجات بخشد. همچنین معلوم می‏شود ایمان چندین دستگیره دارد که هر که به آن‏ها تمسّک پیدا کند نجات می‏یابد. حال حضرت سؤال می‏کنند که در بین این‏ها کدامیک محکم‏تر و اطمینان بخش‏تر است؟ چون هرچه محکم‏تر باشد آدم را بهتر از پرتگاه نجات می‏دهد.

در جواب عرض کردند: «اللَّهُ وَ رَسُولُهُ اَعْلَمُ»، خدا و پیامبرش بهتر می‏دانند؛ «وَ قَالَ بَعْضُهُمُ الصَّلَاةُ»، بعد برخی از اصحاب گفتند: نماز؛ «وَ قَالَ بَعْضُهُمُ الزَّکَاةُ»، برخی دیگر گفتند: زکات؛ هر یک از اصحاب با اینکه گفتند: خدا و پیامبرش بهتر می‏دانند؛ اظهار نظر کردند. بعد از اینکه اظهارنظرها تمام شد، پیامبر ‏فرمودند: «لِکُلِّ مَا قُلْتُمْ فَضْلٌ وَ لَیْسَ بِهِ»، این‏هایی اسم بردید، همه فضیلت دارند و دستگیره و نجات بخش هستند، امّا من به‏ دنبال محکم‏ترین آن‏ها هستم که اگر انسان به آن متمسّک شد و آن را پیشه گرفت، هیچ‏گاه سرنگون نمی‏شود و به هلاکت نمی‏رسد.

سپس حضرت فرمودند: «وَ لَکِنْ اَوْثَقُ عُرَى الْإِیمَانِ الْحُبُّ فِی اللَّهِ وَ الْبُغْضُ فِی اللَّهِ»، محکم‏ترین دستگیره ایمان این است که انسان دوستی‏ و دشمنی‏اش با دیگران بر محور خدا باشد نه هوای نفس. حضرت معیار می‏دهند، اگر کسی را دوست داری برای خدا دوست بدار نه برای غیر خدا، مثل امور مادّی دنیایی یا هوای نفس و اگر کسی هم در نزد ما مبغوض و مطرود است، باید به خاطر خدا باشد نه هوای نفس. مثلاً چون می‏بینم او دارد از احکام الله تخلّف می‏کند مطرود من می‏شود. «دوستی بر محور خدا، دشمنی بر محور خدا».

حضرت در ادامه فرمودند: «وَ تَوَالِی اَوْلِیَاءِ اللَّهِ»، و رابطه دوستی و سرپرستی با کسانی برقرار کن که دوستان خدا هستند؛ یعنی اگر در روابط اجتماعی می‏خواهی با کسی رفیق شوی، برو کسی را پیدا کن که از اولیای خدا است. بحث اوّل در رابطه با دوستی بود، امّا این بحث در مورد رفاقت و سرپرستی است.

در عبارت بعد حضرت می‏فرمایند: «وَ التَّبَرِّی مِنْ اَعْدَاءِ اللَّهِ»، از دشمنان خدا برائت بجوی و کناره‏گیری کن. نباید نسبت به کسانی که ضدیّت با خدا دارند بی‏تفاوت باشی، بلکه باید از آن‏ها تبرّی بجویی. «تبرّی» یعنی هیچ‏گونه رابطه‏ای، چه درونی وچه بیرونی با او برقرار نکنی. مثلاً تا می‏گویند: فلانی، بگو: بنده با ایشان کاری ندارم و او با من هیچ ارتباطی ندارد.