تبیان، دستیار زندگی

فارسی‌نویسی، دردسر جدید

سال گذشته بود که زمزمه‌هایی در وزارت بهداشت، مبنی بر فارسی‌نویسی نسخه‌های پزشکی در محافل درمانی کشور پیچید، گرچه بسیاری از پزشکان ضمن مخالفت با فارسی‌نویسی داروها، این کار را اقدامی غیرحرفه‌ای دانستند، اما برخی از کارشناسان حوزه بهداشت بر این باورند که فارسی‌نویسی نام داروها می‌تواند دست‌کم تبعات نسخه‌های بد خط پزشکی را کاهش دهد.

بینش در این باره می‌گوید: خیلی از پزشکان با فارسی نوشتن نسخه‌ها مخالفت می‌کنند، زیرا این اقدام را در تقابل با وجهه حرفه پزشکی قلمداد می‌کنند، اما من معتقدم فارسی‌نویسی داروها می‌تواند تا حد بالایی مشکلات بدخطی پزشکان را رفع کند.

نکته: نام اصلی بسیاری از داروها ریشه لاتین دارد و به همین علت پزشکان می‌توانند از روش ترکیبی یعنی فارسی و انگلیسی در کنار هم برای توضیح درباره دارو و شیوه مصرف آن استفاده کنند.

به گفته او واقعیت این است که نام اصلی بسیاری از داروهای موجود در کشور، ریشه لاتین دارد، اما ما می‌توانیم برای کاهش عوارض نسخه‌های بدخط، از روش ترکیبی استفاده کنیم؛ یعنی علاوه بر اینکه عنوان انگلیسی داروها را در نسخه بیمار می‌نویسیم، نام فارسی داروها را هم در کنار نام لاتین دارو ذکر کنیم.

نسخه‌پیچ‌ها هم مقصرند

علاوه بر پزشکان، گاهی نسخه‌پیچ‌های داروخانه‌ها یا منشی‌های پزشکان نیز در بروز این‌گونه خطاهای پزشکی مقصرند.

بینش ضمن اشاره به این مشکل، می‌گوید: متاسفانه بعضی از پزشکان یا مسئولان داروخانه‌ها، از اقوام یا دوستان خود برای نوشتن نسخه‌ها یا نسخه‌پیچی در داروخانه استفاده می‌کنند که این موضوع نیز تبعات منفی نسخه‌های پزشکی را افزایش داده است.

البته اگر نسخه‌پیچ‌ها از تجربه لازم برای این کار برخوردار باشند، معمولا مشکلی پیش نمی‌آید، اما مشکل اینجاست که بعضی از منشی‌ها یا نسخه‌پیچ‌ها، تجربه و تخصص لازم برای این کار را ندارند و صرفا به دلیل رابطه دوستی یا خویشاوندی با پزشک یا مسئول داروخانه، به نسخه‌پیچی مشغول شده‌اند.

پزشکی که بچه بازی نیست

در همه شهرهای ایران، پزشکان بدخط وجود دارند و حتی شاید بتوانیم بگوییم معمولا تعداد پزشکان بدخط در یک شهر، از پزشکان خوش خط آن شهر بیشتر است؛ برای پیدا کردن یک پزشک بدخط در پایتخت با یک مشکل جالب روبه‌رو بودیم و سختی کار ما این بود که هیچ پزشکی قبول نداشت خط نوشتاری‌اش در نسخه‌های پزشکی ناخواناست.

در پرس و جو برای پیدا کردن یک پزشک بدخط، به یک مرکز درمانی در صادقیه رسیدیم که پزشک شیفت عصر این کیلینیک درمانی، نسخه‌های پزشکی را به طرز بسیار ناخوانایی می‌نوشت.

این پزشک که به شرط عنوان نشدن نامش، حاضر به گفت‌وگو با ما می‌شود، درباره بدخطی نسخه‌هایش می‌گوید: پزشکی که بچه‌بازی نیست! من این نسخه‌ها را برای اهل فنش می‌نویسم و دلیلی هم ندارد که هر کسی از این نسخه‌ها سردربیاورد.

او در پاسخ به این که چرا حتی بعضی از پزشکان هم نمی‌توانند دست خط همکارشان را بخوانند، اظهار می‌کند: فکر می‌کنم اگر پزشک یا نسخه‌پیچ از تجربه لازم برخوردار باشد، چنین مشکلی پیش نمی‌آید، اما در نظر داشته باشید بعضی از همکاران ما می‌خواهند همکار دیگری را تخریب کنند و چون سوژه‌ای برای این کار پیدا نمی‌کنند، از بدخطی همکارشان ایراد می‌گیرند.

این پزشک با بیان این که خیلی سخت است بخواهیم عادت همیشگی‌مان در نوشتن نسخه‌ها را فراموش کنیم، عنوان می‌کند: اتفاقا من هم بدم نمی‌آید که یک نسخه خوش خط در اختیار بیمارم قرار دهم، اما واقعا ما دیگر سال‌هاست با این سیستم نوشتن عادت کرده‌ایم و خیلی سخت است که بخواهیم خوش خطی را جایگزین سیستم‌های قدیمی کنیم.

... و اما راه‌حل

شاید بیراه نباشد اگر بگوییم مشکل بدخطی نسخه‌های پزشکی، سابقه‌ای دیرینه دارد و چندین دهه است که بیماران را با خطای جدی مواجه کرده است.

بینش درباره راه‌حل رفع این مشکل، عنوان می‌کند: به نظرم تنها راه‌حل قطعی که می‌تواند این مشکل را ریشه‌کن کند، حضور مجدد بیماران در مطب است؛ یعنی وقتی بیمار دارویش را از داروخانه دریافت کرد، باید باز هم نزد پزشک معالجش برود و داروهایش را به پزشک نشان دهد و تنها در این صورت است که پزشک می‌تواند نوع داروها را با نسخه اصلی مقایسه کند.

او می‌افزاید: البته بعضی از بیماران رغبتی به مراجعه دوباره به پزشک ندارند، مثلا شما که الان چهار طبقه ساختمان ما را بدون آسانسور بالا آمده‌اید، شاید اگر بیمار باشید، دیگر به خودتان زحمت ندهید برای مطابقت داروها با نسخه اصلی، همین مسیر را دوباره بالا بیایید.

با این حال کمتر بیماری حاضر می‌شود بار دیگر به پزشک مراجعه کند تا او نسخه ناخوانایش را دوباره‌نویسی کند و شمار بیمارانی که جرات می‌کنند وقتی پزشک نسخه می‌نویسد، از او بخواهد خواناتر بنویسد نیز بسیار اندک است و شاید بهتر باشد وزارت بهداشت به فکر راه چاره‌ای جدید برای این مشکل باشد؛ برای مثال پزشکان بدخط را وادار کند نسخه را تایپ کنند یا برای نوشتن نسخه‌ نهایی از منشی کمک بگیرند.

سلام بر سید چطوری بعد چندین ماهههههه یا سال من امدم دوبارههه

خوب درسته حرفات اما اگر بازم بری پیش دکتر یا عصبانی میشه یا دوباره ازت حق ویزیت میگیرند

نکته بعدی حالا بد خطی هیچ بعضی از این دوستان که یکیشونم بنده میشناسم به خاطر دادن داروی غلط داشت بنده خدا پیر زن سکته میکرد (دکترای عمومی دارند ایشون )

نمیدونم خطا دست خط ولی اینجا مطرح نمیشه

سلام
ممنون از این مطلب خوب...
چند موضوع...
اول از دستخط...من باهاتون موافقم که پزشکان زیادی بدخط هستند. اما اگر خوب توجه کنید اغلب پزشکان تازه وارد به جمع اطبا خوش خط هستند و بدخطی ارتباط مستقیمی با سابقه پزشک داره. این میتونه نشون بده که یا به تدریج با افزایش سن و تجربه، دقت در دستخط کم میشه یا اینکه نسل جدید به این موضوع دقت بیشتری می کنند.
در مورد خودم باید بگم، من خطم شاهکار نیست ولی به قاطعیت میگم که خوانا هست.
البته با اینکه خطم بد نیست و خواناست، ولی یکی دو مورد سابقه اشتباه داروخانه در تحویل داروهای تجویزیم بوده.
دوم در مورد خطاهای پزشکی... هر شخصی در هر شغلی ممکنه اشتباه داشته باشه، چیزی که باعث میشه مردم نسبت به خطای پزشکان حساس تر بشن اینه که موضوع جان و سلامتی در اون مطرح هست. رد حالیکه در اغلب مشاغل تنها مسایل مالی مهم هست در اشتباهات.
باید قبول کنیم که هر کسی ممکنه اشتباه داشته باشه. من هم خودم رو عاری از اشتباهات حرفه ایم نمی دونم و سعی دارم کمتر بشه اونها.
چیزی که برای من عجیبه، اشاعه اشتباه یه پزشک بدون دونستن تمام جنبه های اون اشتباه هست.
جامعه ما به سادگی این مورد را اشاعه میده بدون اینکه اطلاعات درستی از اون بیماری، سیر اون، نقش داروها یا حتی مسایل جانبی در اون مسئله رو داشته باشه.
لازم بشه و دوست داسته باشید نمونه های زیادی در این مورد سراغ دارم که بگم.