تبیان، دستیار زندگی

زندگی در ایستگاه فضایی بین المللی برای بسیاری از افراد رویایی است، اما برای کسانی که با تحمل تمرینهای طاقت فرسا آماده اقامت در این ایستگاه شده اند، همه چیز متفاوت است و زندگی آنها روزهای وحشتناکی نیز دارد.
ایستگاه بین المللی فضایی که در حال نزدیک شدن به دهمین سالگرد خود در سکنی دادن انسانها در فضا است، یکی از بزرگترین موفقیتهای بشر در تجربه زندگی در فضا به شمار می‌رود.

با این حال زندگی در مدار دشواری های بزرگی دارد و بد اقبالی هایی که در تجربه این پدیده برای انسان رخ داده نشاندهنده این موضوع هستند که هنوز باید در زمینه ایجاد تمدنهای بشری در فضا بیشتر بیاموزیم. در ادامه 10 موقعیت و وضعیت که می‌توانند زندگی در فضا را به جهنمی‌ترسناک تبدیل کنند، مورد بررسی قرار می‌گیرند.

افتادن ناخنهای دست: تجربه نشان داده دستکشهای لباسهای فضایی که فضانوردان در هنگام کار کردن یا راهپیمایی فضایی در خارج از ایستگاه فضایی به دست می‌کنند برای سلامت آنها بسیار مضر است. بررسی هایی که به تازگی انجام گرفته نشان می‌دهند در حدود 10 درصد از فضانوردان در اثر پوشیدن این دستکشها به "آسیب ناخن انگشت" دچار می‌شوند و تعدادی از آنها یکی از ناخنهای خود را به کلی از دست می‌دهند زیرا دستکش با محدود کردن مسیر حرکت انگشتان دست می‌تواند به ناخنها آسیب رسانده و آنها را بکند هر چه دست فضانورد بزرگتر باشد، این آسیب دیدگی جدی تر می‌شود و شاید ناسا باید برای کاهش دادن ابتلا به آن در جستجوی فضانوردانی با جثه کوچکتر باشد.

خطرهای بی وزنی: زندگی در خلاء می‌تواند نتایج کاملا عجیبی بر زندگی داشته باشد. در ماه مارچ سال 2007 فضانورد "سونیتا ویلیامز" در تلاش بود تا مقداری سبزیجات و چاشنی معطر را درون سوشی فضایی خود بگنجاند که ناگهان این مواد در خلاء متلاشی شده و همه جا را در بر گرفتند و بلافاصله دیوارها و فضای اطراف مملو از قطرات و ذرات گیاهی شد. از بین رفتن بوی این ماده در فضای ایستگاه مدت زمان زیادی را صرف کرد و ویلیامز نیز ناچار شد دیگر از این گیاه سنتی ویژه سوشی استفاده نکند زیرا آنها برای دستگاه هایی که درون ایستگاه قرار داشتند بسیار خطرناک به شمار می‌رفتند.

سواری خطرناک: در حالیکه معلق ماندن در ایستگاه فضایی می‌تواند بسیار هیجان انگیز باشد، ورود یا خروج از آن می‌تواند سواری بسیار خطرناکی به شمار برود. به ویژه گفته می‌شود سفرهایی که توسط کپسول فضایی سایوز صورت می‌گیرند فشار شدیدی را به فضانوردان وارد می‌آورند. "تریسی کدوول دایسون" به تازگی و پیش از اینکه از ایستگاه به زمین بازگردد گفت: می‌گویند سفر با سایوز تجربه ای مانند یک تصادف قطار، در پی آن تصادف خودرو و در نهایت افتادن از روی دوچرخه را برای انسان خلق می‌کند. اما پس از اینکه وی این سفر را تجربه کرد تمامی‌این شایعات را رد کرد و اعلام کرد به هیچ وجه اذیت نشده و سفر بازگشت به خانه اش، سواری بسیار هیجان انگیزی بوده است.

رژیم غذایی فضایی: غذاهای فضایی هنوز با غذاهای دلنشین و گوارا فاصله فراوانی دارند. میوه های تازه و سبزیجات در ایستگاه نایابند و استفاده از غذاهایی مانند نان در خلاء غیر ممکن است زیرا ذرات آن در شرایط خلاء در همه جا شناور خواهند شد و تمیز کردن آنها برای ساکنان ایستگاه به یک فاجعه تبدیل می‌شود و فضانوردان از صرف غذاهای تکراری با قابلیت گرم کردن مجدد که در برنامه ای هشت روزه تکرار می‌شوند، عاصی می‌شوند در زمستان سال 2004 ماموریت ارسال مخزن مواد غذایی تازه به ایستگاه به تاخیر افتاد و از این رو ساکنان ایستگاه مجبور شدند غذای خود را جیره بندی کنند. در آن زمان دو ساکن ایستگاه حجم غذای روزانه خود را به نیم کاهش دادند و برای جبران کالری های جذب نشده از انواع شکلات و دسرها استفاده کردند.

فضای دلگیر: علی رغم اینکه ایستگاه طی 10 سال گذشته گسترش یافته و امکان سکونت دائم در آن به وجود آمده است، بسیاری از فضاهای داخلی آن بسیار تنگ و کوچک هستند. و تا یک و نیم سال پیش تعداد ساکنان ثابت ایستگاه 6 نفر بود، این یعنی میزان تقسیم فضا میان افراد بیشتر می‌شد و به هر یک از این افراد فضاهای کمتری تعلق می‌گرفت. خوابیدن در ایستگاه می‌تواند بسیار دشوار باشد، به ویژه اگر ناچار باشید در تورفتگی به اندازه یک کابین تلفن بخوابید و اگر خوابیدن امکان پذیر شد، خطر دیگری در کمین فضانوردان است. به گفته "ژولی پایت" فضانورد کانادایی ممکن است زمانی که از خواب بیدار می‌شوید خود را در جایی نبینید که در آن به خواب رفته اید.

مشکلات بهداشتی: عدم وجود حمام در ایستگاه معمولا تجربه های دردناکی را برای فضانوردان به وجود می‌آورد. خلاء استفاده از حمام و دوشهای آب معمولی را در ایستگاه غیر ممکن می‌کند، و فرایند خشک شدن رطوبت نیز خود داستانی دیگر است. از این رو فضانوردان برای شستن لباسهای خود از تفنگ آبی ویژه ای استفاده می‌کنند آب را به سمت لباسها شلیک می‌کند. همچنین برای شستشوی موهای سر، فضانوردان از شامپوهای خشک استفاده می‌کنند. حال برای درک عمق فاجعه می‌توانید کوچک بودن فضای ایستگاه را تصور کنید در حالی که باید 6 ماه در کنار چند نفر دیگر در چنین حفره کوچکی زندگی کنید و به حمام نیز نروید.

مشکلات دستشویی: یکی از آزار دهنده ترین و مداوم ترین مشکلات ایستگاه وضعیت دستشویی آن است. در ایستگاه فضایی دو دستشویی وجود دارد که یکی از آنها در بخش روسی ایستگاه و دیگری در بخش آمریکایی آن قرار گرفته است که هر دوی آنها برای قابل استفاده بودن عملیات لوله کشی طاقت فرسایی را طلب می‌کنند. سپس مشکل بعدی فاضلاب است، که در سال 2009 با استفاده از سیستم بازیافت و تصفیه از فاضلاب ایستگاه آب آشامیدنی، آب برای شستشو و آشپزی به دست آمد. ساندار موگین یکی از فضانوردانی که در آن دوره در ایستگاه به سر می‌برد از این عملیات به عنوان یکی از وحشتناک ترین و شگفت انگیز ترین فعالیتهایی یاد کرده که در ایستگاه انجام گرفته است.

استخوانهای فرسوده: جدا از حالت تهوع روزانه، فضانوردان باید به قیمت ماندن و زندگی کردن در مدار زمین، عواقب سلامتی سنگینی را تحمل کنند. یکی از مهمترین این موارد تاثیرات کیهانی بر روی تراکم استخوان فضانوردان است. مطالعات نشان می‌دهند قدرت استخوانهای اخترشناسان با نیم سال اقامت در فضا در حدود 14 درصد کاهش پیدا می‌کند. دیگر تحقیقات نشان می‌دهند که تراکم مواد معدنی استخوانها با هر ماه اقامت در فضا 0.4 تا 1.8 درصد کاهش پیدا می‌کند و فضانوردان را با خطر بیشتر شکستگی و پوکی استخوان مواجه می‌شوند.

تهوع: خو گرفتن به زندگی در خلاء به ویژه به خاطر نبودن شبیه ساز شرایط خلاء بر روی زمین، زمان زیادی از فضانوردان می‌گیرد و از این رو به هم خوردن وضعیت طبیعی بدن فضانوردان و احساس حالت تهوع شدید پس از پرتاب و حتی قبل از اینکه فضاپیما به ایستگاه فضایی برسد، امری رایج است.