تبیان، دستیار زندگی

گاه دیدن پاره اى روایات ، این سئوال را براى نشان انسان به وجود مى آورد كه : چگونگى انجام عملى ، مزد و پاداشى بزرگ به دنبآل دارد؟ مثلا چگونه خواندن یك نماز، با سال ها عبادت ، برابر است ؟ و با یك روز روزه گرفتن ، ارزش شصت روز عبادت را دارد؟ با یك ساعت فكر كردن ، از هفتاد سال عبادت ، برتر است ؟ براى یافتن پاسخ این سوال ها، باید به شرایط قبولى عمل و كار انسان در فرهنگ اسلام بنگریم . براى پذیرش اعمال ، شرایطى معین شده است ؛ از جمله :

1. نیت خالص

نیت و انگیزه ، ركن اساسى كار است و اعمال با آن سنجیده مى شوند. از حضرت على (ع )روایت شده است : النیته اساس العمل .^{( 16)}

نیت ، ركن كار است .

و از ایشان نقل شده است كه : یحشر الناس على نیاتهم . ^{( 17)}

انسانها بر اساس نیاتشان در روز قیامت ، محشور مى شوند.

و باز ایشان فرموده اند: لا یكمل صالح العمل الابصالح النیه . ^{( 18)}

كردار نیك ، جز با عمل صالح ، كامل نمى شود.

امام صادق (ع )نیز مى فرماید: لابد للعبد من خالص النیه فى كل حركه و سكون ، لا نه اذالم یكن هذا المعنى كان غافلا. ^{( 19)}

انگیزه صاف ، در هر فعالیت و آرامشى ضرورى است ؛ و گرنه انسان را در غفلت خواهد بود. روشن است كسى در زندگى ، انگیزه یا انگیزه اش فاسد است كه از ارزشهاى انسانى و الهى بى خبر باشد؛ اما آن كه قدر و منزلت خویش را شناخته است ، به این بسنده نمى كند.

2. تقوا

قرآن مى فرماید: انما یتقبل الله من المتقین . ^{( 20)}

خداوند، تنها عمل تقوا پیشگان را مى پذیرد.

كار خوب انسان در فضاى آلوده وجودش ، مثل خوردن غذاى سالم در هواى كثیف و ظرف آلوده است كه شخص ، بهره كافى از آن نمى برد. اگر انسان پاك نباشد، كار خوب او بى اثر و قهرا مورد قبول خداوند هم نیست .

3. پذیرفتن ولایت امامان معصوم (ع )

در سخنان گهربار معصومان (ع )، ولایت از پایه هاى دین ، بلكه مهم ترین پایه و ركن شمرده مى شود. امام صادق (ع )فرموده است : اگر كسى روزه ها روزه باشد و شب ها را به عبادت سپرى كند، اما ولایت امام زمان خویش را نداشته باشد، هیچ عملى از او پذیرفته نیست . ^{( 21)}

اگر زمینى از آب و اكسیژن كافى برخوردار باشد، اما خورشید بر آن نتابد، به بار مى نشیند؛ بلكه آب و اكسیژن نیز به هدر رفته است .

4. هماهنگى شكل عمل با دین

همان طور كه به نیت باید توجه داشت ، از شكل و قالب عمل عم نباید غافل بود. گاه قالب خاصى از عمل اثر گذار است ، مانند: نماز روزه و حج و ... اگر انسان عمدا به شكل و قالب آنها خلل رساند، عملش باطل است . گناه نیز شكل خاصى برایشان تعیین نشده ؛ اما نباید دستورات دیگر دینى مغایرت داشته باشند؛ مثلا گرچه براى عزادارى امام حسین (ع )شكل خاصى بیان نشده است ، اما نباید موجب آزار دیگران شود و یا توام با نقل حوادث غیر واقعى باشد. از سوى دیگر، باید توجه نمود كه كمیت عمل ، ملاك نیست ، بلكه بعد از دسترسى شكل و قالب به اندازه محتوا و روح عمل ، یعنى نیت ، پاداش داده مى شود. بر همین اساس ، پیامبر اكرم اسلام (ص ) در جنگ خندق ، پس از كشتن عمروبن عبدود توسط على (ع ) او فرموده : اگر كار تو با اعمال تمام امت من مقایسه شود، عمل تو با ارزش تر است ؛ زیرا همه مشركان ، خوار و مومنان عزیز گشتند. ^{( 22)}

بر همین اساس : وقتى حضرت على (ع ) انگشتر خود را به سائل مى دهد، این آیه نازل مى شود:

انما ولیكم الله و رسوله و الذین امنوا الذین یقیمون الصلاه ویوتون الزكاه و هم راكعون ^{( 23)}

ولى و سرپرست شما، تنها خداو رسول و آن مومنانى هستند كه نماز به پا مى دارند و به فقیران ، در حال ركوع صدقه مى دهند. ^{( 24)}

و براى ارج نهادن به ایثار حضرت زهرا (س ) و خانواده اش در بخشش ‍ خداى افطار خود، سوره ( انسان ) نازل مى گردد.

بنابراین ، پاداش عظیم ، براى اعمال صالحى است كه :

1. با قصد قربت همراه باشد.

2. توام با تقوا و پرهیز از گناهان انجام گیرد.

3. در چارچوب پذیرش ولایت امامان معصوم (ع )شكل یابد.

4. هماهنگ با قوانین الهى باشند.

به علاوه ، خداوند متعال ، مبدا وجود و بخشش است و چه اشكالى دارد كه پروردگار كریم ، بر پایه كرم خود و بدون تضییع حقوق دیگران ، در برابر عملى اندك ، پاداشى بزرگ عنایت كند؟

تكه ای از كتاب تقویم عبادی- مهدی مهریزی

امیدوارم لبخند امام زمان روزی شما باشد